รอยเตอร์ - จีนขวางผู้นำเอเชีย-ยุโรป ชี้ไม่ควรนำประเด็นทะเลจีนใต้หารือระหว่างการประชุมสุดยอดปลายสัปดาห์นี้ที่มองโกเลีย ด้านสถานทูตฟิลิปปินส์ประจำปักกิ่งส่งข้อความเตือนพลเมืองที่อยู่ในจีน งดแสดงความคิดเห็นทางการเมืองทั้งในที่สาธารณะและโซเชียลมีเดีย ขณะที่ศาลอนุญาโตตุลาการในกรุงเฮก เตรียมแถลงคำตัดสินกรณีขัดแย้งในทะเลจีนใต้ในวันอังคาร (12 ก.ค.)
การประชุมเอเชีย-ยุโรป หรืออาเซม จะกลายเป็นงานประชุมทางการทูตระดับพหุภาคีสำคัญงานแรกที่จัดขึ้นหลังจากศาลอนุญาโตตุลาการถาวร ซึ่งตั้งอยู่ในกรุงเฮก, เนเธอร์แลนด์ ออกคำตัดสินกรณีข้อพิพาทด้านดินแดนในทะเลจีนใต้ระหว่างฟิลิปปินส์กับจีนในวันอังคาร (12 ก.ค.) นี้ ท่ามกลางสถานการณ์ตึงเครียดและวิวาทะชุดใหญ่ โดยเฉพาะจากปักกิ่งที่ยืนกรานว่า ศาลอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศแห่งนี้ ไม่มีอำนาจและไม่สามารถบังคับให้จีนยอมรับคำตัดสิน
พญามังกรยังย้ำว่า อเมริกาเป็นตัวการปลุกปั่นสถานการณ์ในทะเลจีนใต้ ซึ่งจีนอ้างสิทธิ์ทับซ้อนกับฟิลิปปินส์ เวียดนาม มาเลเซีย บรูไน และไต้หวัน
อเมริกานั้นส่งเรือรบออกมาตรวจการณ์ใกล้ๆ เกาะที่จีนยึดครองในทะเลจีนใต้หลายครั้งโดยอ้างอิงเสรีภาพในการเดินเรือและการบิน สร้างความขุ่นเคืองอย่างยิ่งแก่ปักกิ่งที่เสริมการประจำการทางทหารในบริเวณนั้นเช่นเดียวกัน
จีนยังอ้างว่า สิ่งปลูกสร้างและการถมทะเลสร้างเกาะเทียมในทะเลจีนใต้มีเป้าหมายเพื่อนานาชาติ ซึ่งรวมถึงการนำทางการเดินเรือของพลเรือน
วันจันทร์ (11) หนังสือพิมพ์ไชน่า เดลี่ของทางการจีนยังรายงานว่า เร็วๆ นี้ปักกิ่งจะเริ่มดำเนินการประภาคารแห่งที่ 5 บนแนวปะการังมิสชีฟ ในทะเลจีนใต้
วันเดียวกันนั้น ขง ซวนหยู ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศจีน ส่งสัญญาณว่า ที่ประชุมสุดยอดอาเซมซึ่งจัดขึ้นทุก 2 ปี ไม่ควรหารือเกี่ยวกับสถานการณ์ในทะเลจีนใต้ และไม่ควรบรรจุเรื่องนี้ในวาระการประชุม เนื่องจากอาเซมมีเป้าหมายในการอภิปรายปัญหาระหว่างเอเชียกับยุโรปเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม นักการทูตในปักกิ่งที่เกี่ยวข้องกับการเตรียมการประชุมเผยว่า คงไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ที่จะมีการหยิบยกข้อพิพาทในทะเลจีนใต้ขึ้นหารือในอาเซม ซึ่งคาดว่าจะมีนายกรัฐมนตรีหลี่ เค่อเฉียงของจีน นายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะของญี่ปุ่น และอังเกลา แมร์เคล ผู้นำเยอรมนี เข้าร่วม
ขงเสริมว่า หากเกิดความตึงเครียดในทะเลจีนใต้ นั่นเป็นเพราะมีบางประเทศนอกภูมิภาคยื่นมือแทรกแซงและอวดแสนยานุภาพทางทหาร
ผู้ช่วยรัฐมนตรีต่างประเทศแดนมังกรสำทับว่า ไม่มีเหตุผลที่จะนำเสรีภาพในการเดินเรือและผลประโยชน์ด้านความมั่นคงมาอ้างเพื่อหารือสถานการณ์ทะเลจีนใต้ในที่ประชุมอาเซม
ขณะเดียวกัน สถานเอกอัครราชทูตฟิลิปปินส์ประจำปักกิ่งส่งข้อความผ่านโทรศัพท์มือถือ เตือนพลเมืองของตนซึ่งอยู่ในประเทศจีน ให้งดแสดงความคิดเห็นทางการเมืองในที่สาธารณะและโซเชียลมีเดีย รวมทั้งแนะนำให้พลเมืองพกหนังสือเดินทางและใบอนุญาตพำนักอาศัยติดตัวตลอดเวลา รวมทั้งติดต่อสถานเอกอัครราชทูตฟิลิปปินส์หรือตำรวจจีน หากเกิดเหตุการณ์ผิดปกติ
ทางด้านไต้หวันติดตามผลการวินิจฉัยของศาลอนุญาโตตุลาการอย่างใกล้ชิดเช่นเดียวกัน
ไทเปเวลานี้เข้าครอบครอง อิตู อาบา เอาไว้เพียงแห่งเดียว โดยที่ อิตู อาบา เป็นรูปร่างลักษณะทางภูมิศาสตร์ซึ่งมีขนาดใหญ่ที่สุดในหมู่เกาะสแปรตลีย์ในทะเลจีนใต้ และนักวิเคราะห์บางคนเชื่อว่า มันเป็นสิ่งที่สามารถกล่าวอ้างได้อย่างหนักแน่นที่สุดว่ามีฐานะเป็นเกาะ และดังนั้นจึงสามารถกล่าวอ้างได้ต่อไปตามกฎหมายทะเลว่ามีเขตเศรษฐกิจจำเพาะของตนด้วย
ลีโอ ซี.เจ. ลี รัฐมนตรีช่วยต่างประเทศไต้หวัน แถลงต่อคณะกรรมาธิการรัฐสภาเมื่อวันจันทร์ว่า หากคำตัดสินที่ออกมาในวันอังคาร (12) พาดพิงถึงสิทธิอธิปไตยของไต้หวัน ไต้หวันจะตอบโต้อย่างแข็งขัน ขณะที่ลี ชุงเว่ย ผู้บัญชาการหน่วยยามฝั่งที่รับผิดชอบเกาะอิตู อาบาโดยตรงโดยได้รับการสนับสนุนจากกองทัพ ขานรับว่า หน่วยยามฝั่งจะไม่ยอมอ่อนข้อในการปกป้องเกาะดังกล่าว
