เอเอฟพี - นายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ แห่งญี่ปุ่น เตรียมร่างคำแถลงที่จะอ่านเนื่องในวาระครบ 70 ปีที่ญี่ปุ่นพ่ายแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 โดยจะมีคำว่า “ขออภัย” ด้วยเป็นครั้งแรก สถานีโทรทัศน์เอ็นเอชเครายงานวันนี้ (10 ส.ค.)
ถ้อยแถลงที่คาดว่าผู้นำญี่ปุ่นจะประกาศในวันศุกร์นี้ (14) เป็นที่จับตาอย่างมาก โดยเฉพาะจากจีนและเกาหลีใต้ซึ่งไม่พอใจการเขียนประวัติศาสตร์ยุคสงครามของฝ่ายญี่ปุ่น และกำลังรอดูว่า อาเบะ จะยอมขออภัยเกี่ยวกับความโหดร้ายป่าเถื่อนของลัทธิทหารนิยมที่ญี่ปุ่นเคยยึดถือเมื่อช่วงศตวรรษที่ 20 หรือไม่
เอ็นเอชเครายงานว่า ร่างคำแถลงต้นฉบับของ อาเบะ มีคำว่า “ขออภัย” (apology) และ “ความก้าวร้าว” (aggression) รวมอยู่ด้วย
ทั้งสองคำนี้เคยปรากฏอยู่ในคำแถลงของอดีตนายกรัฐมนตรี โทมิจิ มุรายามะ เมื่อปี 1995 ซึ่งแสดงความ “สำนึกผิดอย่างสุดซึ้ง” และ “ขออภัยจากใจจริง” ต่อสิ่งที่กองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นได้เคยกระทำต่อเพื่อนบ้าน
ถ้อยแถลงของมุรายามะ ยังระบุด้วยว่า “การที่ญี่ปุ่นเข้ายึดครองชาติอื่นเป็นอาณานิคมด้วยความก้าวร้าว ได้นำมาซึ่งความสูญเสียและความทุกข์ทรมานของประชาชนในหลายประเทศอย่างสุดที่จะประมาณได้ โดยเฉพาะประเทศในเอเชีย”
ด้านหนังสือพิมพ์ซันเกอิฉบับวันนี้ (10) ก็รายงานเช่นกันว่า อาเบะ มีแนวโน้มที่จะใช้คำว่า “ก้าวร้าว” ทว่าอาจจะไม่ได้เชื่อมโยงโดยตรงกับสิ่งที่ญี่ปุ่นทำในช่วงสงคราม
“เป็นไปได้ที่ท่านจะกล่าวถึง (ความก้าวร้าว) ในมุมมองสากลว่าเป็นการกระทำที่ให้อภัยไม่ได้”
ทั้งนี้ คาดว่าผู้นำญี่ปุ่นจะอ่านคำแถลงของรัฐบาลล่วงหน้า 1 วัน ก่อนจะครบวาระ 70 ปีที่ญี่ปุ่นยอมยกธงขาวต่อฝ่ายสัมพันธมิตรในวันที่ 15 สิงหาคม ปี 1945
อาเบะซึ่งเป็นผู้นำสายชาตินิยมจัด ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างมากจากการที่เขาพยายามหลีกเลี่ยงไม่ยอมรับความผิดที่ญี่ปุ่นเคยทำไว้ และยังออกกฎหมายขยายบทบาทกองทัพเสียอีกด้วย
อย่างไรก็ดี เขาได้ประกาศเมื่อสัปดาห์ที่แล้วว่า พร้อมจะแสดง “ความสำนึกผิด” และจะดำเนินรอยตามอดีตนายกฯ คนก่อนๆ ซึ่งกล่าวขออภัยเรื่องพฤติกรรมในอดีตของญี่ปุ่น “ในภาพรวม” แต่ในขณะเดียวกันก็ย้ำให้ทุกฝ่ายหันมามี “ทัศนคติแบบก้าวหน้า” และใส่ใจที่บทบาทเชิงบวกที่โตเกียวได้กระทำมาโดยตลอดตั้งแต่พ่ายสงครามในปี 1945 และยังคงกระทำเรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้
จีนและเกาหลีใต้ซึ่งเคยถูกกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นเหยียบย่ำและยึดครอง เตือนว่าความพยายามใดๆ ก็ตามที่จะลดทอนท่าทีสำนึกผิดและคำขออภัยที่ผู้นำญี่ปุ่นคนก่อนๆ ได้กล่าวไว้ ถือเป็นเรื่องไม่สมควร
สัปดาห์ที่แล้ว รัฐบาลโตเกียวได้ตั้งคณะกรรมการที่ปรึกษาเพื่อร่างถ้อยแถลงที่ อาเบะ จะต้องกล่าว โดยมีเนื้อหาประณามการที่ญี่ปุ่นเข้ายึดครองคาบสมุทรเกาหลีในช่วงปี 1910-1945 และยึดครองบางส่วนของจีนในปี 1931
รัฐบาลปักกิ่งระบุว่า การที่ญี่ปุ่นเข้ารุกรานและยึดครองแผ่นดินจีนด้วยระบอบป่าเถื่อนทำให้ชาวจีนต้องเสียชีวิตไปกว่า 20 ล้านคน
