เอพี - สื่อมวลชนแห่งรัฐจีนเผยเมื่อวันพุธ (5 ส.ค.) ว่าชนกลุ่มน้อยมุสลิมที่ถูกเนรเทศจากไทยกลับไปยังแดนมังกร ยังคงถูกควบคุมตัวของเจ้าหน้าที่ ระหว่างการสืบสวนว่าบางคนมีแผนเข้าร่วมกับพวกรัฐอิสลาม (ไอเอส) หรือกลุ่มหัวรุนแรงอื่นๆ ในตะวันออกกลางหรือไม่
โกลบัล ไทม์ส ยังยืนยันรายงานข่าวก่อนหน้านี้ที่ระบุว่าชาวอุยกุร์บางส่วนจากทั้งหมด 109 คนที่รัฐบาลไทยส่งคืนแก่จีน ได้ต่อสู้ขัดขืนตำรวจไทยและจีนระหว่างที่ถูกคุมตัวขึ้นเครื่องบินกลับแดนมังกรเมื่อเดือนที่แล้ว เนื่องจากเชื่อว่าพวกตนจะโดนประหารชีวิตเมื่อกลับถึงบ้านเกิด
การส่งตัวชนกลุ่มน้อยมุสลิมอุยกูร์กลับไปยังจีนเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างดุเดือดจากหน่วยงานผู้ลี้ภัยของสหประชาชาติ สหรัฐฯและชาติอื่นๆ รวมถึงยังกระพือเหตุผู้ประท้วงโจมตีสถานกงสุลไทยในอิสตันบูล
หนังสือพิมพ์โกลบัลไทม์ส รายงานว่าหลายคนมีแผนเดินทางจากไทยไปยังตุรกี และบางทีอาจลงเอยด้วยการร่วมสู้รบในชาติเพื่อนบ้านอย่างอิรัก และซีเรีย โดยที่ตำรวจสงสัยว่ามีอยู่ 13 รายที่เกี่ยวข้องกับก่อการร้าย อย่างไรก็ตามรายงานข่าวไม่ได้บอกว่าทำไมคนอื่นๆ ถึงยังถูกควบคุมตัวมาแล้วนานเกือบเดือน นับตั้งแต่ถูกส่งตัวกลับไปยังจีน
ชาวอุยกูร์ซึ่งมีถิ่นฐานอยู่ในมณฑลซินเจียง ทางตะวันตกไกลของจีน มีความสัมพันธ์อย่างแน่นแฟ้นกับชาวเติร์กทั้งด้านภาษา วัฒนธรรมและศาสนา โดยทางกลุ่มคร่ำครวญมาช้านานต่อการถูกกดขี่ทางวัฒนธรรมและศาสนาอย่างรุนแรง เช่นเดียวกับการถูกเพิกเฉยทางเศรษฐกิจภายใต้การปกครองของจีน
อย่างไรก็ตาม โกลบัลไทม์สอ้างคำสัมภาษณ์ของบางคนในกลุ่มผู้อพยพเหล่านั้นที่บอกกับหนังสือพิมพ์ซินเจียงเดลี ว่าพวกเขาถูกยุยงจากเพื่อนๆ และครอบครัวให้เข้าร่วมกลุ่มหัวรุนแรงในต่างแดน “ผมได้รับคำบอกเล่าว่าถ้าไม่เข้าร่วมญิฮัด ผมจะต้องตกนรก ส่วนผู้เสียสละของญิฮัดจะได้ขึ้นสวรรค์” ชาวอุยกูร์รายหนึ่งนามว่าอับบาส กล่าว “และผมต้องการขึ้นสวรรค์”
สื่อมวลชนท้องถิ่นของจีนรายงานต่อว่าพวกเขาเหล่านี้ต้องขายทรัพย์สินที่มีอยู่และจ่ายเงินหลายล้านดอลลาร์สหรัฐฯแก่นายหน้า เพื่อลักลอบเดินทางออกจากจีนไปยังชาติต่างๆในอาเซียน โดยจะอ้างกับเจ้าหน้าที่ของประเทศนั้นๆว่าเป็นชาวตุรกี จากนั้นสถานทูตตุรกีก็จะออกหนังสือเดินทางเปิดทางให้พวกเขามุ่งหน้าสู่ตุรกี
โกลบัล ไทม์ส รายงานว่าเจ้าหน้าที่ไทยได้รับอนุญาตให้เข้าเยี่ยมชาวอุยกูร์กลุ่มนี้ในค่ายกักกันและบอกกับผู้สื่อข่าวว่าคนเหล่านี้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ดี โดยค่ายกักกันให้การดูแลอย่างเหมาะสม มีการตรวจสุขภาพและให้บริการด้านคำปรึกษาเพื่อคลายความเครียดแก่ผู้ถูกคุมตัวด้วย
เจ้าหน้าที่ไทยบอกว่าชาวอุยกูร์เหล่านั้นอยู่ในไทยมานานกว่าปี เช่นเดียวกับคนอื่นที่หลบหนีจากจีนแล้วอ้างว่าเป็นชาวตุรกี โดยทางการไทยดำเนินการตรวจสอบสัญชาติก่อนเคลื่อนย้ายพวกเขา หลังจากก่อนหน้านั้นมีชาวอุยกูร์คนละกลุ่มจำนวน 172 คน ถูกส่งไปยังตุรกีในช่วงปลายเดือนมิถุนายน
จีนต้องการตัวชาวอุยกูร์กลับ ฐานลักลอบเดินทางออกนอกประเทศอย่างผิดกฎหมาย ขณะที่ปักกิ่งกล่าวหาพวกแบ่งแยกดินแดนอุยกูร์ต่อเหตุโจมตีก่อการร้ายหลายต่อหลายครั้งในซินเจียง ดินแดนที่ความรุนแรงทางเชื้อชาติคร่าชีวิตผู้คนไปแล้วหลายร้อยศพในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา
รัฐบาลจีนและกลุ่มเฝ้าระวังพวกญิฮัด บอกว่าชาวอุยกูร์บางส่วนเดินทางไปยังอิรักและซีเรีย เพื่อร่วมสู้รบเคียงข้างนักรบรัฐอิสลามหรือไม่ก็เครือข่ายอัลกออิดะห์
