รอยเตอร์ - แหล่งข่าวเปิดเผยกับรอยเตอร์ว่า แคนาดากำลังทบทวนแผนการสั่งซื้อเครื่องบินขับไล่โจมตีร่วม F-35 ของบริษัท ล็อกฮีด มาร์ติน จำนวน 65 ลำ ซึ่งจะนับเป็นฝูงบินรบชุดสำคัญใหม่ล่าสุดของแคนาดา ที่จะช่วยคุมงบประมาณในโครงการกลาโหมอันสูงลิ่ว
แหล่งข่าว 3 รายระบุว่า หลังจากรัฐบาลได้ทบทวนว่า แคนาดามีความจำเป็นต้องสั่งซื้อเครื่องบินรบเหล่านี้หรือไม่นานถึง 18 เดือน ก็ได้ข้อสรุปว่าควรจะข้ามขั้นตอนการประกวดราคา แล้วเดินหน้าแผนการสั่งซื้อมูลค่า 8.22 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 2.68 แสนล้านบาท) ต่อไป
อย่างไรก็ตาม การตัดสินใจครั้งนี้ยังจะต้องผ่านการอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรี สตีเฟน ฮาร์เปอร์ แห่งแคนาดา และแนวโน้มที่รัฐบาลจะต้องเผชิญกับเสียงวิพากษ์วิจารณ์ จากนักการเมืองฝ่ายค้านที่วิตกกังวลว่าจะมีการส่งมอบสัญญาฉบับดังกล่าวโดยไม่ผ่านการประกวดราคา ซึ่งเมื่อ 2 ปีก่อนก็เคยเกิดความกังวลคล้ายๆ กันมาแล้วว่ารัฐบาลจะเจรจาต่อรองกับผู้ผลิตเพียงเจ้าเดียว และความกังวลเรื่องราคาสินค้า จนทำให้การสั่งซื้อต้องสะดุดหยุดชะงักมาแล้วไปในที่สุด
อย่างไรก็ตาม แหล่งข่าวกล่าวว่า คาดหมายกันว่าในที่สุดแล้วแผนการสั่งซื้อเครื่องบินขับไล่ F-35 จะผ่านการอนุมัติอย่างเป็นทางการ เนื่องจาก ฮาร์เปอร์และสมาชิกคนสำคัญในคณะรัฐมนตรีต่างสนับสนุนการตัดสินใจครั้งนี้
แผนการนี้นับเป็นการสั่งซื้อล็อตใหญ่ที่สุดครั้งที่ 6 ของแคนาดา ซึ่งจะช่วยให้ป้องกันไม่ให้งบประมาณโครงการบานปลายจนมากถึง 399 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 13 ล้านล้านบาท) โดยราคาที่พุ่งสูงขึ้นได้จุดชนวนให้เกิดความหวั่นวิตกว่า จะทำให้เกิดปรากฏการณ์ “เกลียวมรณะ” (Death Spiral) ซึ่งเกิดจากการที่ประเทศลดจำนวนสินค้า จึงฉุดให้ราคาเครื่องบินที่ยังอยู่ในแผนสั่งซื้อขยับตัวสูงขึ้นกว่าเดิม จนนำไปสู่การล้มเลิกแผนการสั่งซื้อทั้งหมด
ทางฝ่ายกระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ได้ประมาณการเมื่อเร็วๆ นี้ว่า เครื่องบินรบรุ่นนี้มีราคาเฉลี่ยลำละ 139 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 4.5 พันล้านบาท) ซึ่งคิดเป็น 2 เท่าของราคาเฉลี่ยในปี 2001 แต่เพนตากอนชี้ว่า ราคาค่าบำรุงรักษาและซ่อมแซมเครื่องบินขับไล่ที่ได้รับการเสนอ น้อยกว่าที่คาดการณ์ไว้ก่อนหน้านี้ 9 เปอร์เซ็นต์
เมื่อปี 2010 แคนาดาได้ประกาศสั่งซื้อเครื่องบินขับไล่ 65 ลำ แต่แล้วก็ล้มเลิกไปในช่วงปลายปี 2012 หลังองค์การเฝ้าระวังแห่งหนึ่งระบุว่า ทางการแคนาดาละเลยไม่ได้พิจารณาถึงราคาค่าบำรุงรักษาและซ่อมแซมเครื่องบินที่แพงหูฉี่
แหล่งข่าวซึ่งไม่ได้รับอนุญาตให้เปิดเผยเรื่องนี้ต่อสาธารณชนกล่าวว่า จากนั้นรัฐบาลแคนาดาก็เริ่มพิจารณาตรวจสอบหน่วยงานหลายแห่ง เพื่อตัดสินใจว่า ควรซื้อ F-35 หรือเปิดประกวดราคากันใหม่ ซึ่งจากการทบทวนครั้งนั้นพบว่า เครื่องบินขับไล่ F-35 คือเครื่องบินรบเพียงประเภทเดียวที่ตรงกับความต้องการของรัฐบาล
หนึ่งในแหล่งข่าวเผยว่า มีการจัดตั้งคณะกรรมาธิการซึ่งประกอบด้วยผู้เชี่ยวชาญภายนอก 4 คน เพื่อสร้างความมั่นใจว่า การทบทวนของรัฐบาลแคนาดาจะมีความเป็นกลาง และกระบวนการในอีกไม่กี่สัปดาห์ข้างหน้าจะสามารถดำเนินไปอย่างยุติธรรม และอาจนำไปสู่คำแนะนำให้แคนาดาเดินหน้าสั่งซื้อ F-35 ต่อไป
