เอเอฟพี - นายกรัฐมนตรี ชินโสะ อาเบะ แห่งญี่ปุ่นผู้มีแนวคิดชาตินิยมแข็งกร้าววันนี้ (15 พ.ค.) เริ่มผลักดันแผนยกระดับกฎการใช้กำลัง (Rules of Engagement) โดยระบุว่า ต้องการให้กองกำลังแดนอาทิตย์อุทัยสามารถร่วมรบเพื่อปกป้องชาติพันธมิตรได้
ขณะอ้างถึงสถานการณ์ตึงเครียดที่กำลังครอบงำภูมิภาคเอเชียเหนือ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อาเบะชี้ว่า ญี่ปุ่นจำเป็นต้องลดข้อจำกัดในกฎหมายรัฐธรรมนูญ ที่ป้องกันไม่ให้กองกำลังป้องกันตนของญี่ปุ่นเหนี่ยวไกปืนในสงครามนับตั้งแต่ปี 1945
เขากล่าวกับเหล่าผู้สื่อข่าวที่กรุงโตเกียวว่า “ในฐานะนายกรัฐมนตรี ผมมีหน้าที่ปกป้องชีวิตประชาชนในทุกสถานการณ์”
“หากเราสามารถพัฒนาขีดความสามารถในการป้องปราม ก็จะช่วยให้ประเทศของเราไม่ต้องเข้าไปมีส่วนร่วมในสงคราม”
ประชาชนราว 500 คนออกมาประท้วงแผนการของนายกรัฐมนตรีใกล้กับที่พำนักของเขา โดยบางส่วนถือป้ายที่มีข้อความว่า “การดำเนินภารกิจป้องกันร่วม ไม่ต่างอะไรไปจากการก่อสงคราม”
ทั้งนี้ นายกรัฐมนตรีอาเบะต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญใฝ่สันติของญี่ปุ่นให้มีความยืดหยุ่นมากขึ้นมานานแล้ว ภายหลังที่สหรัฐฯ ซึ่งเข้ายึดครองญี่ปุ่นหลังแดนอาทิตย์อุทัยแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นผู้ร่างกฎหมายฉบับนี้ขึ้นมาเมื่อปี 1947
มาตราที่ 9 ของรัฐธรรมนูญซึ่งได้รับการเสนอเข้าชิงรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพระบุว่า ญี่ปุ่นจะต้องเลิกใช้กำลังแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศ
เป็นเวลาหลายสิบปีมาแล้วที่รัฐบาลแดนอาทิตย์อุทัยถือว่า ถ้อยความนี้หมายความว่า ญี่ปุ่นจะสามารถเหนี่ยวไกปืนได้ก็ต่อเมื่อเป็นฝ่ายถูกยิงก่อน หรือกระทั่งต้องปล่อยให้ทหารของชาติพันธมิตรอย่างสหรัฐฯ เป็นอันตรายในสนามรบเดียวกัน
เมื่อไม่สามารถเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เนื่องจากมีเสียงคัดค้านอย่างรุนแรงภายในประเทศ อาเบะได้ออกมาเสนอถึงทางเลือกที่ดีที่สุดอีกทางหนึ่งคือ การตีความกฎหมายใหม่เพื่ออนุญาตให้มีการ “ดำเนินภารกิจป้องกันร่วม”
คณะนักวิชาการ, นักการทูต และที่ปรึกษาด้านกลาโหมที่นายกรัฐมนตรีนัดหมายให้มารวมตัวกัน ต่างมาพร้อมกับข้อเสนอมากมาย เกี่ยวกับกรอบกฎหมายในการดำเนินปฏิบัติการทางทหารที่อาจเป็นประโยชน์
ในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า อาเบะจะใช้เอกสารเหล่านี้โน้มน้าวใจประชาชนที่ยังคลางแคลงสงสัยเป็นครั้งเป็นคราว ในเวลาที่เขาเพียรพยายามผลักดันแผนการของตนเอง ผ่านระบบการเมืองญี่ปุ่นอันซับซ้อนวกวนราวกับเขาวงกต
ความเคลื่อนไหวนี้กำลังเป็นที่วิพากษ์วิจารณ์ ทั้งยังมีความเสี่ยงที่จะทำให้เขาแตกคอกับพรรคร่วมรัฐบาลอย่าง “นิว โคเมอิโตะ” ซึ่งหากไม่ได้รับความเห็นชอบจากพรรคนี้แล้ว อาเบะก็จะสูญเสียเสียงข้างมากในวุฒิสภาโดยทั้งหมด
โทโมอากิ อิวาอิ อาจารย์ประจำภาควิชาการเมืองญี่ปุ่น แห่งมหาวิทยาลัยนิปปอน ในกรุงโตเกียวกล่าวว่า “เป็นครั้งแรกที่นักการเมืองญี่ปุ่นจะตีความรัฐธรรมนูญใหม่”
อิวาอิชี้ว่า “การเปลี่ยนแปลงครั้งนี้จะกลายเป็นจุดพลิกผันทางการเมืองของญี่ปุ่น” พร้อมทั้งเสริมว่า คาดหมายกันว่าจะมีการตีความรัฐธรรมนูญใหม่อย่างเป็นทางการตามความต้องการของอาเบะภายในสิ้นปีนี้