โอบามาเยือนโตเกียวไร้เงา “มิเชล” ญี่ปุ่นหวั่นหลุดตำแหน่ง “มหามิตร”

เอเจนซีส์ – ญี่ปุ่นแคลงใจ ยังเป็นพันธมิตรสำคัญอันดับต้นๆ ของอเมริกาอยู่หรือไม่ ถ้าเช่นนั้นเหตุใดจึงไร้เงาสตรีหมายเลขหนึ่งแห่งทำเนียบขาวระหว่างการเยือนอย่างเป็นทางการของโอบามา ที่สำคัญเมื่อไม่นานมานี้ มิเชลเพิ่งหอบหิ้วลูกสาวสองคนไปกระทบไหล่ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง และภรรยา ถึงกรุงปักกิ่ง

ตอนที่ แคโรไลน์ เคนเนดี เดินทางสู่โตเกียวเพื่อรับตำแหน่งเอกอัครราชทูตอเมริกาคนใหม่เมื่อปีที่แล้ว เจ้าหน้าที่และสื่อแดนปลาดิบต่างปลาบปลื้ม เพราะคิดว่าการที่ บารัค โอบามา แต่งตั้งบุตรสาวอดีตประธานาธิบดี จอห์น เอฟ. เคนเนดี ที่เป็นที่รักและรู้จักของคนทั่วโลก ไปปฏิบัติหน้าที่ในญี่ปุ่นนั้นเป็นการส่งสัญญาณว่า แดนอาทิตย์อุทัยยังคงมีความสำคัญล้นพ้นต่อวอชิงตัน

แต่ครั้นโอบามาเดินทางเยือนโตเกียวอย่างเป็นทางการเมื่อวันพุธ (23) ญี่ปุ่นกลับต้องทบทวนสถานะของตนเองในลิสต์รายชื่อพันธมิตรของอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับจีน

เพราะแม้โอบามาเป็นประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนแรกที่เดินทางเยือนญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการในรอบ 18 ปี แต่การที่ไม่มีมิเชลก้าวตามลงมาจากแอร์ฟอร์ซ วัน ก็ทำให้โตเกียวว้าวุ่นสับสนอย่างมาก

บรรดานักวิจารณ์ กลุ่มสนทนาในสื่อสังคม นักวิชาการ กระทั่งเจ้าหน้าที่บางคนทั้งที่เปิดเผยตัวตนและปิดบังชื่อ ต่างวิพากษ์เรื่องนี้กันต่างๆ นานา และสมาชิกรัฐสภาอย่างน้อยหนึ่งคนที่เป็นเดือดเป็นแค้นถึงขั้นซุบซิบว่า เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอาจบ่งบอกบางอย่างในชีวิตคู่ของผู้นำแดนอินทรี

แต่ประเด็นที่พูดกันมากที่สุดคือ สัญญาณอันน่าเจ็บปวดว่า ญี่ปุ่นหลุดจากตำแหน่งพันธมิตรชั้นหนึ่งของอเมริกา

ไม่ต้องสงสัยว่า การไร้เงาสุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของสหรัฐฯ สร้างความผิดหวังและนำไปสู่การคาดเดามากมาย แต่ประเด็นที่ทำให้คนญี่ปุ่นช้ำใจมากที่สุดคือ เมื่อไม่เกินหนึ่งเดือนที่แล้ว มิเชลเพิ่งพาลูกสาว ซาชาและมาเลีย ไปกระโดดเชือกเล่นกับเด็กจีน ให้อาหารแพนดา ลองฝึกไท่เก๊ก เข้าพบประธานาธิบดี สี จิ้นผิง และภรรยา เผิง ลี่หยวน ซึ่งอาจเป็นข้อพิสูจน์ว่า จีนเขี่ยญี่ปุ่นพ้นตำแหน่งประเทศที่มีความสำคัญเชิงยุทธศาสตร์อันดับ 1 สำหรับอเมริกาเป็นที่เรียบร้อย

เจ้าหน้าที่ทำเนียบขาวพยายามอธิบายว่า เรื่องนี้ไม่มีอะไรในกอไผ่ โดยแจกแจงว่า ปกติแล้วโอบามาไม่ได้ถือว่าทุกประเทศที่เดินทางไปเป็นการเยือนอย่างเป็นทางการ แต่สำหรับญี่ปุ่น โอบามายอมรับ มิหนำซ้ำยังมีกำหนดเข้าพบจักรพรรดิอากิฮิโตะ ซึ่งยืนยันความสำคัญที่โตเกียวมีต่อวอชิงตันได้เป็นอย่างดี

ขณะที่ผู้ช่วยของสุภาพสตรีหมายเลข 1 ของสหรัฐฯ สำทับว่า เจ้านายมีกฎเข้มงวดว่าจะไม่ทิ้งลูกสาวทั้งสองเกินจากเวลาที่กำหนดระหว่างที่สามีบริหารประเทศ และนี่คือเหตุผลที่มิเชลติดตามโอบามาไปต่างแดนน้อยมาก ที่สำคัญต้องไม่ลืมว่าทริปที่ไปจีนคือช่วงที่ลูกสาวปิดเทอมพอดี

แน่นอนว่า การวิเคราะห์และคาดเดาต่างๆ เกี่ยวกับสาเหตุที่มิเชลไม่ร่วมเดินทางไปญี่ปุ่น จะเงียบลงในบัดดลที่โอบามาใช้ทุกโอกาสระหว่างการเยือนยืนยันการเป็นพันธมิตรยาวนานและมั่นคงระหว่างอเมริกากับญี่ปุ่น

กระนั้นบทพิสูจน์ถัดไปอาจมาถึงในฤดูใบไม้ร่วง เมื่อผู้นำสหรัฐฯ ถูกคาดหมายว่า จะเดินทางเยือนจีน ซึ่งหากมิเชลติดสอยห้อยตามไปด้วย คนญี่ปุ่นอาจต้องฉุกคิดอีกหนเรื่องที่สุภาพสตรีหมายเลข 1 ในทำเนียบขาว ไม่มาปรากฏตัวในครั้งนี้