สโนว์เดน “เมิน” คำขอลี้ภัยที่รัสเซีย หลังปูตินให้ “เลิกปูด” เรื่องสหรัฐฯ สอดแนม

เอเอฟพี/เอเจนซีส์ - เอ็ดเวิร์ด สโนว์เดน “จอมแฉ” ชาวอเมริกันยกเลิกคำขอลี้ภัยทางการเมืองที่รัสเซียแล้ว หลังจากที่ทราบว่าเขาจะต้องหยุดเปิดโปงข้อมูลของหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ รัฐบาลรัสเซียแถลงเมื่อวันอังคาร (2 ก.ค.) ขณะเดียวกันชาวอเมริกันผู้นี้กำลังรอคำตอบขอลี้ภัยจากประเทศอื่นๆ อีก 20 ประเทศ

สโนว์เดนผู้ซึ่งยังคงหลบภัยอยู่ภายในเขตทรานสิตของสนามบินเชเรเมตเยโว ในกรุงมอสโกของรัสเซีย กล่าวหาสหรัฐฯ ว่าได้กดดันให้ผู้นำของประเทศต่างๆ ปฏิเสธคำขอลี้ภัยของเขา ขณะที่เขาพยายามหลบหนีจากการถูกรัฐบาลอเมริกันดำเนินคดีข้อหาเปิดโปงโครงการสอดแนมลับสำคัญของสหรัฐฯ ซึ่งสร้างความโกรธเกรี้ยวให้แก่ชาวอเมริกันจำนวนมาก และสั่นคลอนสายสัมพันธ์ที่สหรัฐฯ มีอยู่กับพันธมิตรชาติยุโรป

“นี่เป็นวิธีเก่าๆ และเลวร้ายในการใช้ความรุนแรงทางการเมือง” คำกล่าวของสโนว์เดนที่ได้รับการเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์วิกิลีกส์เมื่อวันจันทร์ (1) ระบุ

“พวกเขาไม่เพียงแต่มีจุดประสงค์ที่จะขู่ผม แต่ยังต้องการจะขู่คนที่คิดจะทำแบบผมด้วย”

เว็บไซต์วิกิลีกส์ซึ่งให้ความช่วยเหลือสโนว์เดนชี้แจงว่า หนุ่มอเมริกันวัย 30 ปีผู้นี้ได้ส่งคำขอลี้ภัยไปทั้งหมด 21 ประเทศ

รัสเซีย นอร์เวย์ ออสเตรีย และโปแลนด์เป็นชาติแรกๆ ที่ออกมายืนยันว่าพวกเขาได้รับคำขอร้องของสโนว์เด็น ในขณะที่กรุงวอร์ซอว์ปฏิเสธคำขอดังกล่าวโดยทันที

การเปิดโปงความลับสำคัญครั้งล่าสุดของสโนว์เดน เกี่ยวกับการที่สหรัฐฯ แอบสอดแนมสหภาพยุโรปกำลังทำให้รัฐบาลของชาติยุโรปต่างรู้สึกขุ่นเคืองใจ อีกทั้งขู่ว่าอาจจะต้องพักการประชุมหารือเรื่องเขตการค้าเสรีระหว่างสหรัฐฯ และอียูเอาไว้ก่อน

ทางด้านประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินของรัสเซียแถลงเมื่อวันจันทร์ (1) ว่ายินดีจะให้สโนว์เดนลี้ภัยที่รัสเซียตราบเท่าที่เขาสัญญาว่าจะยุติการเปิดโปงความลับของหน่วยข่าวกรองสหรัฐฯ

แต่หลังจากที่สโนว์เดนทราบเงื่อนไขข้อนี้ ดมิตรี เพสคอฟ โฆษกของรัฐบาลรัสเซียก็แจ้งว่าสโนว์เดนได้ยกเลิกคำขอลี้ภัยแล้ว

ก่อนหน้านี้ เอกวาดอร์ ประเทศซึ่งสโนว์เดนส่งคำขอลี้ภัยเป็นประเทศแรกๆ แสดงอาการคลายกังวลหลังจากที่ทราบว่ารัสเซียอาจจะยอมให้ที่พักพิงกับสโนว์เดน

“ผมคิดว่าการส่งคำร้องขอลี้ภัยต่อรัฐบาลรัสเซียจะสามารถแก้ไขสถานการณ์ของคุณสโนว์เดนได้อย่างแน่นอน” ราฟาเอล คอร์เรีย ประธานาธิบดีของเอกวาดอร์กล่าวกับผู้สื่อข่าวสำนักพิมพ์เอเอฟพี

แต่จากการที่ข้อเสนอของรัสเซียถูกปฏิเสธน่าที่จะเพิ่มความกดดันให้กับเอกวาดอร์ ซึ่งกำลังลังเลที่จะให้ความช่วยเหลือสโนว์เดน เพราะอาจทำให้สหรัฐตอบโต้ด้วยการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ

ทั้งนี้ สถานทูตเอกวาดอร์ในอังกฤษก็กำลังให้ที่พักพิงกับจูเลียน แอสซานจ์ ผู้ก่อตั้งเว็บไซต์วิกิลีก

สโนว์เดนนั้นปิดปากเงียบและไม่ออกมาปรากฏตัวต่อสื่อมวลชนตั้งแต่เขาออกเดินทางจากฮ่องกงไปถึงเขตทรานสิตของสนามบินเชเรเมตเยโว

ตอนแรกเขาวางแผนที่จะเดินทางต่อไปยังคิวบาในวันต่อมาแต่ปรากฏว่าไม่สามารถขึ้นเครื่องได้ เนื่องจากเขาขาดหนังสือเดินทางที่ถูกต้องหลังจากที่ทางการสหรัฐฯ เพิกถอนพาสปอร์ตของเขา

ในการเปิดปากเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ไปถึงมอสโก สโนว์เดนระบุในคำแถลงที่ได้รับการเผยแพร่ในเว็บไซต์วิกิลีกส์ว่า “เมื่อปราศจากกฎหมายที่สามารถเอาผิดผมได้ ขณะนี้รัฐบาลจึงหาทางยับยั้งไม่ให้ผมได้ใช้สิทธิขั้นพื้นฐาน สิทธิที่มนุษย์ทุกคนพึงมี นั่นคือสิทธิในการแสวงหาที่ลี้ภัย”

สโนว์เดนยังได้เรียกการที่เอกวาดอร์แข็งขืนต่อผลประโยชน์ของสหรัฐฯว่าเป็น “การกระทำตัวที่เป็นแบบอย่างของโลก”

“มีผู้นำน้อยคนนักในโลกนี้ที่จะยอมเสี่ยงต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนของบุคคล ด้วยการต่อต้านรัฐบาลที่มีอำนาจมากที่สุดในโลก และความกล้าหาญของเอกวาดอร์และพลเมืองถือเป็นแบบอย่างที่ดีของโลก” ส่วนหนึ่งของเนื้อความในจดหมายที่สโนว์เดนเขียนถึงประธานาธิบดีคอร์เรีย ซึ่งสำนักข่าวเพรสแอสโซซิเอชันของอังกฤษได้รับมา ระบุ

ทางด้าน ซาราห์ แฮร์ริสัน ลูกจ้างของเว็บไซต์วิกิลีกส์กล่าวว่าสโนว์เดนยังได้ส่งคำขอลี้ภัยไปที่โบลิเวียร์ บราซิล จีน คิวบา ฝรั่งเศส เยอรมนี อินเดีย อิตาลี ไอร์แลนด์ เนเธอร์แลนด์ นิการากัว สเปน สวิตเซอร์แลนด์ และเวเนซุเอลา

แต่แม้สโนว์เดนถอนคำลี้ภัยในรัสเซียแล้ว โฆษกเพสคอฟยังคงย้ำว่ารัสเซียไม่มีเจตนารมณ์ที่จะส่งผู้ลี้ภัยผู้นี้ให้ทางการสหรัฐฯ

“การส่งสโนว์เดนให้ประเทศอย่างสหรัฐฯ ซึ่งยังมีโทษตัดสินประหารชีวิตอยู่ เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้” เพสคอฟกล่าวกับสื่อมวลชน

อย่างไรก็ตามประธานาธิบดีบารัค โอบามา ยืนยันว่าได้มีการปรึกษาหารือกันในเรื่องชะตากรรมของสโนว์เดนระหว่างเจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัสเซียและสหรัฐฯ แล้ว

“เราได้ดำเนินการผ่านช่องทางการบังคับใช้กฎหมายตามปกติ เพื่อผลักดันคำขอให้ส่งผู้ร้ายข้ามแดน ในกรณีของสโนว์เดนแล้ว” โอบามากล่าวในระหว่างการเยือนชาติแอฟริกา

“สโนว์เดน ตามที่เราเข้าใจ เดินทางโดยไม่มีหนังสือเดินทางที่ถูกต้อง และไม่มีเอกสารรับรองตามกฎหมาย เราจึงหวังว่ารัฐบาลรัสเซียจะตัดสินใจทำตามขั้นตอนทั่วไปสำหรับการปฏิบัติต่อการเดินทางข้ามประเทศ