สื่อนอกถาม ฝนใกล้มา แผนป้องกันอุทกภัยของ รบ.ไทย ถึงไหนแล้ว?

วอลล์สตรีทเจอร์นัล/ASTVผู้จัดการออนไลน์ - ขณะที่รัฐบาลเพื่อไทย ประกาศว่ากำลังดำเนินมาตรการป้องกันวิกฤตอุทกภัยเกิดขึ้นซ้ำรอยปีที่ผ่านมา บรรดาผู้เชี่ยวชาญก็ได้แสดงความกังวลถึงเมกะโปรเจกต์บางโครงการของรัฐบาล เช่น การสร้างพนังกั้นน้ำตลอดริมเจ้าพระยา ที่อาจเสร็จไม่ทันฤดูฝนที่กำลังจะมาถึงในอีกไมกี่เดือน

ฝนที่ตกหนักไม่ลืมหูลืมตาในปี 2011 เป็นผลให้เกิดอุทกภัยครั้งเลวร้ายที่สุดในรอบครึ่งศตวรรษ ชาวไทยเสียชีวิตไปหลายร้อยราย นิคมอุตสาหกรรมในภาคกลางจมน้ำกันถ้วนหน้า เศรษฐกิจเสียหายมูลค่าหลายพันด้านดอลลาร์ ในเอกสารที่นักเศรษฐศาสตร์จากโกลด์แมน แซคส์ ส่งถึงลูกค้าช่วงต้นสัปดาห์นี้ ระบุว่า มีความเสี่ยงที่บริษัทต่างชาติจะย้ายฐานการผลิตออกจากประเทศไทย หากปีนี้ยังเกิดน้ำท่วมใหญ่ซ้ำรอยเดิม

คาดกันว่า ฤดูมรสุมจะมาถึงอีกครั้งช่วงเดือนพฤษภาคม สามเดือนต่อจากนี้ รัฐบาลกำลังดำเนินการตามแผนการป้องกันอุทกภัยด้วยงบประมาณกว่า 11,000 ล้านดอลลาร์ (ประมาณ 350,000 ล้านบาท) ซึ่งว่ากันว่าจะช่วยลดความเสี่ยงน้ำท่วมซ้ำ มาตรการเบื้องต้นประกอบด้วย การขุดลอกคูคลอง การเสริมความแข็งแรงของพนังกั้นน้ำเดิมที่มีอยู่ และการสร้างพื้นที่สำหรับรับมวลน้ำ เป็นต้น

โครงการก่อสร้างขนาดใหญ่ของรัฐบาลยังรวมถึงการสร้างอ่างเก็บน้ำแห่งใหม่ และการตั้งพนังกั้นน้ำขึ้นตามลำน้ำเจ้าพระยา วอลล์สตรีทเจอร์นัล รายงาน

นอกจากนี้ รัฐบาลได้ตั้งองค์กรจัดการน้ำเบ็ดเสร็จ “ซิงเกิล คอมมานด์” ที่มี น.ส.ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นั่งเป็นประธาน เพื่อควบคุมหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับแผนป้องกันน้ำท่วม เช่น กรุงเทพมหานคร และกรมชลประทาน ฝ่ายผู้สนับสนุนแผนนี้เชื่อว่า จะช่วยปรับปรุงการบริหารงาน และป้องกันความขัดแย้งระหว่างองค์กรซึ่งนักวิชาการมองว่า เป็นปัญหาซ้ำเติมวิกฤตน้ำท่วมในปีที่แล้ว ข้อมูลล่าสุดจากรัฐบาลยังระบุว่า จะมีการซ้อมแผนป้องกันน้ำท่วมใหญ่ในเดือนสิงหาคม เพื่อทดสอบความพร้อม

ขณะเดียวกัน การนิคมอุตสาหรรมแห่งประเทศไทย ได้เสนอข้อเรียกร้องให้รัฐบาลอนุมัติเงินช่วยเหลือและเงินกู้แก่บริษัทเอกชน เพื่อสร้างพนังกั้นน้ำรอบสวนอุตสาหกรรมที่เพิ่งถูกน้ำท่วมหนัก อย่างไรก็ตาม รายละเอียดในข้อกฎหมายและตัวเลขงบประมาณยังไม่มีความชัดเจน

วอลล์สตรีทเจอร์นัล ระบุว่า ล่าสุด รัฐบาลไทยประกาศเป้าหมายจะสร้างกำแพงป้องกันน้ำท่วมในพื้นที่เสี่ยงริมแม่น้ำเจ้าพระยา ความยาวกว่า 300 กิโลเมตร โดยกำแพงเหล่านี้จะเริ่มต้นจากอุทัยธานี เรื่อยมาจนถึงอยุธยา กระนั้นก็ดี ผู้เชี่ยวชาญหรือแม้กระทั่งชาวบ้านต่างพากันสงสัยว่า จะดำเนินการเสร็จทันฤดูฝนนี้หรือไม่

ดร.เสรี ศุภราทิตย์ หนึ่งในคณะกรรมการยุทธศาสตร์เพื่อวางระบบการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ (กยน.) ให้คำยืนยันถึงแผนการดังกล่าวระหว่างให้สัมภาษณ์กับ เซาธ์อีสต์ เอเชีย เรียล ไทม์ ของวอลล์สตรีท เจอร์นัล อย่างไรก็ตาม ดร.เสรี ก็ย้ำว่า “ยาก” ที่จะสร้างระบบให้เสร็จทันฤดูฝนที่ใกล้เข้ามา “ไม่มีใครรับประกันได้” ว่าโครงการจะเสร็จทัน

อีกหนึ่งนักวิชาการ ดร.รุธิร์ พนมยงค์ ผู้เชี่ยวชาญโครงสร้างพื้นฐานจากรั้วธรรมศาสตร์ ก็ตั้งคำถามไว้ว่าต้องใช้เวลานานแค่ไหนกว่าโครงการจะเป็นรูปเป็นร่าง

ดร.รุธิร์ ระบุว่า พนังกั้นน้ำชั่วคราวสามารถสร้างริมเจ้าพระยาได้เลยในระยะเวลาสั้นๆ โดยไม่กระทบต่อการสัญจรทางน้ำ แต่ดูเหมือนรัฐบาลไม่สามารถทำอะไรได้ในระยะสั้นนี้ โดยโครงการป้องกันส่วนใหญ่ของรัฐบาลเป็นแผนระยะกลาง-ระยะยาว

“ปัญหาคือน้ำท่วมเป็นพลังธรรมชาติ” ดร.รุธิร์ กล่าว “หากน้ำท่วมจะอีกในปีนี้ ก็ไม่แน่ว่าจะเป็นไปในรูปแบบเดิม” ความจำเป็นเร่งด่วนในมุมมองของ ดร.รุธิร์ คือ การตั้งศูนย์บัญชาการที่มีเอกภาพอย่างแท้จริง หลังบทเรียนจากปีที่แล้วตอกย้ำว่า ความขัดแย้งและการไร้การประสานงานกันระหว่างองค์กร กลายเป็นปัญหาใหญ่ที่ซ้ำเติมความเดือดร้อนของผู้ประสบภัย