(เก็บความจากเอเชียไทมส์ออนไลน์ www.atimes.com)
Great Soviet hero became a Russian hero
13/04/2011
ยูริ กาการิน ในช่วงเยาว์วัยเป็นเด็กชายชาวนา เขามีชื่อเสียงกึกก้องในฐานะเป็นมนุษย์คนแรกที่ขึ้นไปในอวกาศ เกียรติยศดังกล่าวทำให้เขาสามารถใช้ชีวิตเยี่ยงอภิสิทธิ์ชนด้วยความอุปถัมภ์ค้ำชูจากวังเครมลิน ก่อนที่จะถลำจมลงสู่ความผิดพลาดด้วยพิษของเหล้าว็อดกา, เลโอนิด เบรชเนฟ, และการตกลงโหม่งโลกของเครื่องบิน “มิก” ที่ทำให้เขาเสียชีวิต อย่างไรก็ตาม กาการินยังคงมีสายใยที่สามารถสัมผัสสามารถเข้าถึงหัวจิตหัวใจของสามัญชน แม้กระทั่งภายหลังการเดินทางครั้งประวัติศาสตร์ของเขาผ่านพ้นไป 50 ปีแล้ว เขาก็ยังคงได้รับความนิยมยกย่องอยู่ในเวลานี้ เฉกเช่นเดียวกับในช่วงยุคสหภาพโซเวียต
เวลาผ่านพ้นไปแล้ว 50 ปีพอดีเมื่อนับย้อนกลับไปจากห้วงสัปดาห์นี้ ณ วันที่ 12 เมษายน 1961 ยูริ กาการิน (Yury Gagarin) มนุษย์อวกาศโซเวียต ได้เดินทางพุ่งทะยานขึ้นสู่อวกาศ และกลายเป็นดาวจรัสแสงค้างฟ้าดวงหนึ่ง เราสามารถกล่าวได้ว่าช่วงเวลาหลังจากนั้นมา วังเครมลินคือผู้ที่คอยกำหนดแนวกำหนดบทของสิ่งที่เขียนสิ่งที่พูดเกี่ยวกับตัวเขาเสียเป็นส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตาม ในหนังสือชีวประวัติเล่มใหม่ที่ใช้ชื่อว่า “Starman: The Truth Behind The Legend Of Yuri Gagarin” (บุรุษแห่งดวงดาว: ความจริงเบื้องหลังตำนานของยูริ กาการิน) นักเขียนและนักสร้างภาพยนตร์ เจมี โดรัน (Jamie Doran) ซึ่งเขียนหนังสือเล่มนี้ร่วมกับ เพียร์ส บิโซนี (Piers Bizony) ได้สำรวจตัวตนของชายผู้นี้ที่อยู่ลึกลงไปจากเปลือกนอกแห่งการประดับตกแต่งของทางการ โดรันได้สนทนากับ คริสเตียน แคริล (Christian Caryl) บรรณาธิการใหญ่ประจำกรุงวอชิงตันของ สถานีวิทยุ เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี (Radio Free Europe/Radio Liberty หรือ RFE/RL) ซึ่งขอนำมาเสนอดังต่อไปนี้
RFE/RL: ทำไมโลกจึงยังคงมีความรู้สึกหลงใหลชื่นชอบกาการิน แม้กระทั่งในทุกวันนี้?
เจมี โดรัน (JD) : เนื่องจากพวกเราต่างก็รู้สึกหลงใหลชื่นชอบกับอวกาศนั่นเอง ในเรื่องอวกาศ พวกเราช่างเหมือนเป็นเผ่าพันธุ์ที่กำลังเพิ่งเริ่มผลัดขนเอามากๆ เลย และบางทีพวกเราอาจจะกำลังเตรียมตัวเพื่อที่ในอีกหลายร้อยปีข้างหน้าจะได้เริ่มออกไปสำรวจจักรวาลกันอย่างจริงๆ จังๆ และในแง่นี้แล้ว กาการินคือมนุษย์คนแรก มันไม่มีทางที่จะลบล้างที่จะปฏิเสธความจริงข้อนี้ได้
RFE/RL: สำหรับคุณแล้ว ตัวกาการินและเรื่องราวของเขา มีด้านไหนที่คุณรู้สึกว่าจับจิตจับใจมากที่สุด
JD: ผมคิดว่าสิ่งที่มีเสน่ห์ชวนให้จับใจชวนให้หลงใหลมากที่สุดสำหรับผมแล้ว ก็คือการได้ค้นพบว่ากาการินเป็นยังไงในฐานะที่เป็นมนุษย์ตัวเป็นๆ จริงๆ ซึ่งก็คือเป็นบุคคลผู้ที่น่ารักอย่างที่สุด เป็นบุคคลที่แทบจะทุกผู้ทุกคนเลยต่างยกย่องชื่นชอบด้วยความจริงใจ เราต้องเผชิญความยากลำบากเอามากๆ เลยในการพยายามค้นหาใครสักคนที่ตั้งตัวเป็นปรปักษ์เป็นศัตรูกับเขา –แม้กระทั่งคู่แข่งขันตัวฉกาจที่สุดของเขา ซึ่งก็คือ เกียร์มัน ตีตอฟ (German Titov มนุษย์คนที่สองที่โคจรรอบโลกบนยานวอสต็อก 2 Vostok 2 เมื่อเดือนสิงหาคม 1961) ตีตอฟในที่สุดแล้วก็ยังยอมรับกับเรา (ผู้เขียนทั้งสองของหนังสือเรื่อง Starman: The Truth Behind The Legend Of Yuri Gagarin) ว่า “คุณรู้ไหม พวกเขาทำถูกแล้วที่เลือกยูริ ใครๆ ก็รักยูริกันทั้งนั้น” และนั่นคือความแตกต่างที่สำคัญมากระหว่างบุคคลทั้งสอง ระหว่าง ยูริ เด็กชายชาวนาหรือมีพ่อแม่เป็นชาวนา กับ ตีตอฟ บุตรชายของอาจารย์สอนหนังสือ
RFE/RL: คุณพอจะช่วยเล่าเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่วาดภาพบุคลิกลักษณะของการินรินให้ฟังหน่อยได้ไหม?
JD: ผมนะชื่นชอบเรื่องหนึ่งที่มีผู้นำมาเล่ากันซ้ำแล้วซ้ำอีก นั่นก็คือ เมื่อตอนที่เขาได้รับเชิญให้ไปเป็นแขกเกียรติยศคนหนึ่งในพระราชวังเครมลิน ในงานเลี้ยงอาหารค่ำที่ใหญ่โตโอ่อ่าอะไรสักงานหนึ่งนั่นแหละ แน่นอนทีเดียว ปรากฏว่ายูริเกิดหายตัวไป อย่างไรก็ตาม ลงท้ายพวกเขาก็ทราบว่าจะไปตามหาเขาให้เจอได้ที่ไหน เขาจะต้องไปร่วมล้อมวงดิ่มเหล้าว็อดก้าครึ่งขวดอยู่กับพวกนักเรียนนายร้อยหนุ่มๆ จำนวนหนึ่ง ซึ่งกำลังหนาวยะเยือกอยู่บนรถบัสที่จอดอยู่ด้านนอกวังเครมลินแน่เลย นักเรียนนายร้อยเหล่านี้มาทำหน้าที่เป็นกองทหารเกียรติยศในงานนั่นแหละ แล้วพวกที่ตามตัวก็ไปเจอเขากำลังเม้าท์อย่างเอนจอยกับทหารพวกนั้นจริงๆ พวกนั้นแหละคือคนของกาการิน ไม่ใช่พวกที่นั่งอยู่ในที่นั่งอันโออ่าในงานเลี้ยงที่วังเครมลินหรอก
RFE/RL: กาการินมีจุดอ่อนอะไรบ้างไหม?
JD: เขาก็มีจุดอ่อนข้อบกพร่องเล็กๆ น้อยๆ เหมือนกับมนุษย์ทุกๆ คน ... ชอบดื่มเหล้าแล้วก็ตามมาด้วยนิสัยเจ้าชู้ นี่ผมเดาเอานะ เขาเคยมีเรื่องราวประเภทนี้อยู่เหมือนกัน มีหลายๆ เรื่องที่โด่งดังลือกันกระฉ่อนทีเดียว อย่างเช่นเรื่องหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นที่ โฟรอส (Foros) ในแหลมไครเมีย เมื่อภรรยาของเขาค้นพบว่าเขาตกอยู่ในสถานการณ์อันยากลำบากกับหญิงรับใช้คนหนึ่งในโรงแรมที่พวกเขากำลังพำนักอยู่ แน่นอนทีเดียวว่า ยูริรีบเผ่นไปที่หน้าต่างแล้วกระโจนออกมา หล่นลงมาปะทะกับพื้นซึ่งอยู่ใต้ลงมา 2 ชั้น ดวงตาของเขาเจอเข้าไปหนักและเกิดการฉีกอย่างชนิดแย่มากๆ ... แล้วแน่นอนที่สุด คำแถลงไร้สาระอย่างเคยๆ ของเคจีบีที่ออกมาภายหลังเหตุการณ์นี้ก็คือ ยูริหล่นลงมาที่ก้อนหินขณะที่เขากำลังพยายามช่วยลูกสาวของเขาที่เกิดลื่นไถล ทั้งๆ ที่ข้อเท็จจริงก็คือเขากระโจนหลบออกมาทางหน้าต่างเพื่อไม่ให้ภรรยาของเขาจับได้
RFE/RL: กาการินรับมือกับการที่จู่ๆ ก็มีชื่อเสียงกลายเป็นคนดังขึ้นมาอย่างฉับพลันได้ดีแค่ไหน?
JD: เขาชอบความเป็นคนดังนะครับอย่างน้อยก็ในช่วงต้นๆ แต่ทว่าเมื่อเวลาผ่านไปมันก็มากเกินไปแล้ว และเหล้าก็เข้ามาครอบงำ เขาเริ่มเข้าไปเกี่ยวพันกับพฤติกรรมแบบสุดฤทธิ์สุดเดชทุกชนิดทุกประเภท แต่ในที่สุดแล้วเขาก็ทิ้งพฤติกรรมนี้ไปได้ และหันกลับมาทำงานอย่างชนิดหนักสุดๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการออกแบบทางด้านอากาศพลศาสตร์สำหรับเครื่องบิน และยานอวกาศรุ่นอนาคต
RFE/RL: เราค้นพบอะไรเกี่ยวกับทัศนะความคิดเห็นทางการเมืองของเขาบ้างไหม?
JD: เขาไม่ได้เป็นพวกที่ไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลหรือเป็นกบฎหรอก และดูเหมือนจะมีความเชื่ออย่างจริงใจในเรื่องอุดมคติต่างๆ ของระบบ แต่กระนั้นก็ไม่ได้หลับหูหลับตาไม่สังเกตเห็นความล้มเหลวต่างๆ ของระบบหรอกนะ และผมคิดว่ามีปัจจัยที่สำคัญมากประการหนึ่งอยู่ตรงนี้ เมื่อตอนที่ (ผู้นำโซเวียต นิกิตา) ครุสชอฟ (Nikita Khrushchev) ยังอยู่ในอำนาจนั้น ยูริสามารถเข้าถึงเข้าพบผู้นำระดับสูงมากๆ ได้โดยตรง และสามารถที่จะทำงานอย่างจริงจังเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนคนธรรมดา และแม้กระทั่งเพื่อนร่วมงานของเขา เพื่อใช้ความพยายามและทำการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่างๆ เพื่อใช้ความพยายามและทำให้ชีวิตของพวกเขาดีขึ้นกว่าเดิม
แต่เมื่อครุสชอฟตกกระป๋อง และ (เลโอนิด) เบรชเนฟ (Leonid Brezhnev) ก้าวขึ้นสู่อำนาจแทน เบรชเนฟนั้นไม่ชอบยูริ เรื่องนี้ไม่มีอะไรที่จะต้องสงสัยเลย มันมีเรื่องเล่าขานที่กระหึ่มมากทว่าดูจะไม่เคยได้รับการยืนยันกันเลยที่ว่า ยูริสาดเหล้าแชมเปญใส่หน้าเบรชเนฟ ... แต่แน่นอนทีเดียวว่า การที่มีเรื่องเล่าเช่นนี้ปรากฏออกมาก็เป็นการบ่งชี้ให้เห็นถึงชนิดของความสัมพันธ์ระหว่างคนทั้งสองนี้
RFE/RL: ทำไมถึงมีทฤษฎีสมคบคิดปรากฎออกมามากมายเหลือเกินในเรื่องเกี่ยวกับการเสียชีวิตของกาการิน? (กาการินเสียชีวิตในวันที่ 27 มีนาคม 1968 ขณะกำลังฝึกขับเครื่องบินโดยบินขึ้นจากฐานทัพอากาศชคาลอฟสกี Chkalovsky Air Base เขากับครูฝึกบิน วลาดิมีร์ เซียร์โยกิน Vladimir Seryogin ถึงแก่ความตายในเครื่องบินมิก-15ยูไอที ซึ่งตกใกล้ๆ เมืองคีร์จัช Kirzhach ในขณะที่เขามีอายุได้ 34 ปี)
JD: ผมเห็นใจเป็นอย่างมากต่อผู้ที่รู้สึกหวั่นเกรง จากการที่ถูกประณามว่ามีส่วนพัวพันกับการเสียชีวิตของเขา และเมื่อพิจารณาจากความหวาดเกรงดังกล่าวนี้ จึงทำให้สิ่งที่เขียนเอาไว้ในหลักฐานเอกสารของทางการกลายเป็นสิ่งที่ไร้สาระโดยสิ้นเชิง
ผมจำได้ว่า อเล็กเซย์ ลีโอนอฟ (Alexei Leonov) มนุษย์คนแรกที่ออกมาเดินในอวกาศ เคยพูดเอาไว้ว่า ตัวเขาได้เคยเห็นรายงานว่าด้วยการตายของยูริชิ้นหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนจะระบุว่าเขาเป็นผู้เขียน –เรื่องนี้พูดกันในเวลาหลายๆ ปีหลังจากนั้น –แต่ปรากฏว่าจริงๆ แล้วมันไม่ใช่งานเขียนของเขาเลย มันมีใครบางคนเป็นผู้ที่เขียนรายงานชิ้นนั้นขึ้นมาแล้วใส่ชื่อและลายเซ็นของลีโอนอฟลงไปที่ข้างท้ายของรายงาน โดยที่ดูเหมือนจะไม่ใช่การลอกเลียนลายเซ็นที่ยอดเยี่ยมอะไรเลยด้วย ดังนั้นผมจึงคิดว่าทุกๆ คนต่างก็รู้สึกหวาดเกรงมากกันทั้งนั้น
ในความเป็นจริงแล้ว ผมไม่ได้เกิดความระแวงสงสัยแม้สักวินาทีเดียว กรณีนี้ไม่ใช่การฆาตกรรมหรอก เขาไม่ได้ถูกฆ่า ผมคิดว่าพวกนักทฤษฎีสมคบคิดควรที่จะไปหาที่สร้างทฤษฎีของพวกเขากันที่อื่นจะดีกว่า ผมคิดว่ามันไร้สาระมากที่จะเสนอแนะอะไรแบบนี้ แต่สิ่งที่ผมอยากจะบอกก็คือว่า มีคนเยอะแยะมากที่กำลังวิ่งพล่านไปทั่วเพื่อพยายามหลบหลีกไม่ให้ตนเองต้องถูกประณาม
RFE/RL: ในความเห็นของคุณ ทำไมกาการินถึงมีความสำคัญอย่างยืนยาวเช่นนี้?
JD: สิ่งที่ผมรู้สึกอัศจรรย์ใจมากเกี่ยวกับเรื่องราวของกาการินก็คือ เขาเป็น .. ผมคิดว่าเขาอาจจะเป็น .. วีรชนโซเวียตผู้ยิ่งใหญ่เพียงคนเดียวและหนึ่งเดียวเท่านั้น ที่สามารถก้าวข้ามเข้ามาในอาณาเขตของการเป็นวีรชนชาวรัสเซียผู้ยิ่งใหญ่ด้วยอย่างง่ายดาย คุณจะไม่พบเห็นมีบุคคลแห่งประวัติศาสตร์ยุคโซเวียตมากมายอะไรนักหนาหรอกที่ก็กำลังได้รับการยกย่องสรรเสริญโดยชาวรัสเซียในปัจจุบัน กาการินเป็นเพียงคนเดียวเท่านั้นที่สามารถข้ามไปมาระหว่าง 2 ยุคนี้ได้ ...
ถึงแม้ในยุคสมัยนั้นจะมีพวกโฆษณาชวนเชื่อไร้สาระเขียนกันออกมา แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยงปฏิเสธได้เลยก็คือ ทุกๆ คนต่างก็รักชายคนนี้กันทั้งนั้น
(รายงานนี้มาจาก เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี)
เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี เป็นกิจการกระจายเสียงที่ได้รับเงินทุนจากรัฐสภาสหรัฐฯ เพื่อเสนอข่าวสารข้อมูลและบทวิเคราะห์ไปยังประเทศต่างๆ ในยุโรปตะวันออก, เอเชียกลาง, และตะวันออกกลาง
Great Soviet hero became a Russian hero
13/04/2011
ยูริ กาการิน ในช่วงเยาว์วัยเป็นเด็กชายชาวนา เขามีชื่อเสียงกึกก้องในฐานะเป็นมนุษย์คนแรกที่ขึ้นไปในอวกาศ เกียรติยศดังกล่าวทำให้เขาสามารถใช้ชีวิตเยี่ยงอภิสิทธิ์ชนด้วยความอุปถัมภ์ค้ำชูจากวังเครมลิน ก่อนที่จะถลำจมลงสู่ความผิดพลาดด้วยพิษของเหล้าว็อดกา, เลโอนิด เบรชเนฟ, และการตกลงโหม่งโลกของเครื่องบิน “มิก” ที่ทำให้เขาเสียชีวิต อย่างไรก็ตาม กาการินยังคงมีสายใยที่สามารถสัมผัสสามารถเข้าถึงหัวจิตหัวใจของสามัญชน แม้กระทั่งภายหลังการเดินทางครั้งประวัติศาสตร์ของเขาผ่านพ้นไป 50 ปีแล้ว เขาก็ยังคงได้รับความนิยมยกย่องอยู่ในเวลานี้ เฉกเช่นเดียวกับในช่วงยุคสหภาพโซเวียต
เวลาผ่านพ้นไปแล้ว 50 ปีพอดีเมื่อนับย้อนกลับไปจากห้วงสัปดาห์นี้ ณ วันที่ 12 เมษายน 1961 ยูริ กาการิน (Yury Gagarin) มนุษย์อวกาศโซเวียต ได้เดินทางพุ่งทะยานขึ้นสู่อวกาศ และกลายเป็นดาวจรัสแสงค้างฟ้าดวงหนึ่ง เราสามารถกล่าวได้ว่าช่วงเวลาหลังจากนั้นมา วังเครมลินคือผู้ที่คอยกำหนดแนวกำหนดบทของสิ่งที่เขียนสิ่งที่พูดเกี่ยวกับตัวเขาเสียเป็นส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตาม ในหนังสือชีวประวัติเล่มใหม่ที่ใช้ชื่อว่า “Starman: The Truth Behind The Legend Of Yuri Gagarin” (บุรุษแห่งดวงดาว: ความจริงเบื้องหลังตำนานของยูริ กาการิน) นักเขียนและนักสร้างภาพยนตร์ เจมี โดรัน (Jamie Doran) ซึ่งเขียนหนังสือเล่มนี้ร่วมกับ เพียร์ส บิโซนี (Piers Bizony) ได้สำรวจตัวตนของชายผู้นี้ที่อยู่ลึกลงไปจากเปลือกนอกแห่งการประดับตกแต่งของทางการ โดรันได้สนทนากับ คริสเตียน แคริล (Christian Caryl) บรรณาธิการใหญ่ประจำกรุงวอชิงตันของ สถานีวิทยุ เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี (Radio Free Europe/Radio Liberty หรือ RFE/RL) ซึ่งขอนำมาเสนอดังต่อไปนี้
RFE/RL: ทำไมโลกจึงยังคงมีความรู้สึกหลงใหลชื่นชอบกาการิน แม้กระทั่งในทุกวันนี้?
เจมี โดรัน (JD) : เนื่องจากพวกเราต่างก็รู้สึกหลงใหลชื่นชอบกับอวกาศนั่นเอง ในเรื่องอวกาศ พวกเราช่างเหมือนเป็นเผ่าพันธุ์ที่กำลังเพิ่งเริ่มผลัดขนเอามากๆ เลย และบางทีพวกเราอาจจะกำลังเตรียมตัวเพื่อที่ในอีกหลายร้อยปีข้างหน้าจะได้เริ่มออกไปสำรวจจักรวาลกันอย่างจริงๆ จังๆ และในแง่นี้แล้ว กาการินคือมนุษย์คนแรก มันไม่มีทางที่จะลบล้างที่จะปฏิเสธความจริงข้อนี้ได้
RFE/RL: สำหรับคุณแล้ว ตัวกาการินและเรื่องราวของเขา มีด้านไหนที่คุณรู้สึกว่าจับจิตจับใจมากที่สุด
JD: ผมคิดว่าสิ่งที่มีเสน่ห์ชวนให้จับใจชวนให้หลงใหลมากที่สุดสำหรับผมแล้ว ก็คือการได้ค้นพบว่ากาการินเป็นยังไงในฐานะที่เป็นมนุษย์ตัวเป็นๆ จริงๆ ซึ่งก็คือเป็นบุคคลผู้ที่น่ารักอย่างที่สุด เป็นบุคคลที่แทบจะทุกผู้ทุกคนเลยต่างยกย่องชื่นชอบด้วยความจริงใจ เราต้องเผชิญความยากลำบากเอามากๆ เลยในการพยายามค้นหาใครสักคนที่ตั้งตัวเป็นปรปักษ์เป็นศัตรูกับเขา –แม้กระทั่งคู่แข่งขันตัวฉกาจที่สุดของเขา ซึ่งก็คือ เกียร์มัน ตีตอฟ (German Titov มนุษย์คนที่สองที่โคจรรอบโลกบนยานวอสต็อก 2 Vostok 2 เมื่อเดือนสิงหาคม 1961) ตีตอฟในที่สุดแล้วก็ยังยอมรับกับเรา (ผู้เขียนทั้งสองของหนังสือเรื่อง Starman: The Truth Behind The Legend Of Yuri Gagarin) ว่า “คุณรู้ไหม พวกเขาทำถูกแล้วที่เลือกยูริ ใครๆ ก็รักยูริกันทั้งนั้น” และนั่นคือความแตกต่างที่สำคัญมากระหว่างบุคคลทั้งสอง ระหว่าง ยูริ เด็กชายชาวนาหรือมีพ่อแม่เป็นชาวนา กับ ตีตอฟ บุตรชายของอาจารย์สอนหนังสือ
RFE/RL: คุณพอจะช่วยเล่าเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยที่วาดภาพบุคลิกลักษณะของการินรินให้ฟังหน่อยได้ไหม?
JD: ผมนะชื่นชอบเรื่องหนึ่งที่มีผู้นำมาเล่ากันซ้ำแล้วซ้ำอีก นั่นก็คือ เมื่อตอนที่เขาได้รับเชิญให้ไปเป็นแขกเกียรติยศคนหนึ่งในพระราชวังเครมลิน ในงานเลี้ยงอาหารค่ำที่ใหญ่โตโอ่อ่าอะไรสักงานหนึ่งนั่นแหละ แน่นอนทีเดียว ปรากฏว่ายูริเกิดหายตัวไป อย่างไรก็ตาม ลงท้ายพวกเขาก็ทราบว่าจะไปตามหาเขาให้เจอได้ที่ไหน เขาจะต้องไปร่วมล้อมวงดิ่มเหล้าว็อดก้าครึ่งขวดอยู่กับพวกนักเรียนนายร้อยหนุ่มๆ จำนวนหนึ่ง ซึ่งกำลังหนาวยะเยือกอยู่บนรถบัสที่จอดอยู่ด้านนอกวังเครมลินแน่เลย นักเรียนนายร้อยเหล่านี้มาทำหน้าที่เป็นกองทหารเกียรติยศในงานนั่นแหละ แล้วพวกที่ตามตัวก็ไปเจอเขากำลังเม้าท์อย่างเอนจอยกับทหารพวกนั้นจริงๆ พวกนั้นแหละคือคนของกาการิน ไม่ใช่พวกที่นั่งอยู่ในที่นั่งอันโออ่าในงานเลี้ยงที่วังเครมลินหรอก
RFE/RL: กาการินมีจุดอ่อนอะไรบ้างไหม?
JD: เขาก็มีจุดอ่อนข้อบกพร่องเล็กๆ น้อยๆ เหมือนกับมนุษย์ทุกๆ คน ... ชอบดื่มเหล้าแล้วก็ตามมาด้วยนิสัยเจ้าชู้ นี่ผมเดาเอานะ เขาเคยมีเรื่องราวประเภทนี้อยู่เหมือนกัน มีหลายๆ เรื่องที่โด่งดังลือกันกระฉ่อนทีเดียว อย่างเช่นเรื่องหนึ่งซึ่งเกิดขึ้นที่ โฟรอส (Foros) ในแหลมไครเมีย เมื่อภรรยาของเขาค้นพบว่าเขาตกอยู่ในสถานการณ์อันยากลำบากกับหญิงรับใช้คนหนึ่งในโรงแรมที่พวกเขากำลังพำนักอยู่ แน่นอนทีเดียวว่า ยูริรีบเผ่นไปที่หน้าต่างแล้วกระโจนออกมา หล่นลงมาปะทะกับพื้นซึ่งอยู่ใต้ลงมา 2 ชั้น ดวงตาของเขาเจอเข้าไปหนักและเกิดการฉีกอย่างชนิดแย่มากๆ ... แล้วแน่นอนที่สุด คำแถลงไร้สาระอย่างเคยๆ ของเคจีบีที่ออกมาภายหลังเหตุการณ์นี้ก็คือ ยูริหล่นลงมาที่ก้อนหินขณะที่เขากำลังพยายามช่วยลูกสาวของเขาที่เกิดลื่นไถล ทั้งๆ ที่ข้อเท็จจริงก็คือเขากระโจนหลบออกมาทางหน้าต่างเพื่อไม่ให้ภรรยาของเขาจับได้
RFE/RL: กาการินรับมือกับการที่จู่ๆ ก็มีชื่อเสียงกลายเป็นคนดังขึ้นมาอย่างฉับพลันได้ดีแค่ไหน?
JD: เขาชอบความเป็นคนดังนะครับอย่างน้อยก็ในช่วงต้นๆ แต่ทว่าเมื่อเวลาผ่านไปมันก็มากเกินไปแล้ว และเหล้าก็เข้ามาครอบงำ เขาเริ่มเข้าไปเกี่ยวพันกับพฤติกรรมแบบสุดฤทธิ์สุดเดชทุกชนิดทุกประเภท แต่ในที่สุดแล้วเขาก็ทิ้งพฤติกรรมนี้ไปได้ และหันกลับมาทำงานอย่างชนิดหนักสุดๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการออกแบบทางด้านอากาศพลศาสตร์สำหรับเครื่องบิน และยานอวกาศรุ่นอนาคต
RFE/RL: เราค้นพบอะไรเกี่ยวกับทัศนะความคิดเห็นทางการเมืองของเขาบ้างไหม?
JD: เขาไม่ได้เป็นพวกที่ไม่เห็นด้วยกับรัฐบาลหรือเป็นกบฎหรอก และดูเหมือนจะมีความเชื่ออย่างจริงใจในเรื่องอุดมคติต่างๆ ของระบบ แต่กระนั้นก็ไม่ได้หลับหูหลับตาไม่สังเกตเห็นความล้มเหลวต่างๆ ของระบบหรอกนะ และผมคิดว่ามีปัจจัยที่สำคัญมากประการหนึ่งอยู่ตรงนี้ เมื่อตอนที่ (ผู้นำโซเวียต นิกิตา) ครุสชอฟ (Nikita Khrushchev) ยังอยู่ในอำนาจนั้น ยูริสามารถเข้าถึงเข้าพบผู้นำระดับสูงมากๆ ได้โดยตรง และสามารถที่จะทำงานอย่างจริงจังเพื่อประโยชน์สุขของประชาชนคนธรรมดา และแม้กระทั่งเพื่อนร่วมงานของเขา เพื่อใช้ความพยายามและทำการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่างๆ เพื่อใช้ความพยายามและทำให้ชีวิตของพวกเขาดีขึ้นกว่าเดิม
แต่เมื่อครุสชอฟตกกระป๋อง และ (เลโอนิด) เบรชเนฟ (Leonid Brezhnev) ก้าวขึ้นสู่อำนาจแทน เบรชเนฟนั้นไม่ชอบยูริ เรื่องนี้ไม่มีอะไรที่จะต้องสงสัยเลย มันมีเรื่องเล่าขานที่กระหึ่มมากทว่าดูจะไม่เคยได้รับการยืนยันกันเลยที่ว่า ยูริสาดเหล้าแชมเปญใส่หน้าเบรชเนฟ ... แต่แน่นอนทีเดียวว่า การที่มีเรื่องเล่าเช่นนี้ปรากฏออกมาก็เป็นการบ่งชี้ให้เห็นถึงชนิดของความสัมพันธ์ระหว่างคนทั้งสองนี้
RFE/RL: ทำไมถึงมีทฤษฎีสมคบคิดปรากฎออกมามากมายเหลือเกินในเรื่องเกี่ยวกับการเสียชีวิตของกาการิน? (กาการินเสียชีวิตในวันที่ 27 มีนาคม 1968 ขณะกำลังฝึกขับเครื่องบินโดยบินขึ้นจากฐานทัพอากาศชคาลอฟสกี Chkalovsky Air Base เขากับครูฝึกบิน วลาดิมีร์ เซียร์โยกิน Vladimir Seryogin ถึงแก่ความตายในเครื่องบินมิก-15ยูไอที ซึ่งตกใกล้ๆ เมืองคีร์จัช Kirzhach ในขณะที่เขามีอายุได้ 34 ปี)
JD: ผมเห็นใจเป็นอย่างมากต่อผู้ที่รู้สึกหวั่นเกรง จากการที่ถูกประณามว่ามีส่วนพัวพันกับการเสียชีวิตของเขา และเมื่อพิจารณาจากความหวาดเกรงดังกล่าวนี้ จึงทำให้สิ่งที่เขียนเอาไว้ในหลักฐานเอกสารของทางการกลายเป็นสิ่งที่ไร้สาระโดยสิ้นเชิง
ผมจำได้ว่า อเล็กเซย์ ลีโอนอฟ (Alexei Leonov) มนุษย์คนแรกที่ออกมาเดินในอวกาศ เคยพูดเอาไว้ว่า ตัวเขาได้เคยเห็นรายงานว่าด้วยการตายของยูริชิ้นหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนจะระบุว่าเขาเป็นผู้เขียน –เรื่องนี้พูดกันในเวลาหลายๆ ปีหลังจากนั้น –แต่ปรากฏว่าจริงๆ แล้วมันไม่ใช่งานเขียนของเขาเลย มันมีใครบางคนเป็นผู้ที่เขียนรายงานชิ้นนั้นขึ้นมาแล้วใส่ชื่อและลายเซ็นของลีโอนอฟลงไปที่ข้างท้ายของรายงาน โดยที่ดูเหมือนจะไม่ใช่การลอกเลียนลายเซ็นที่ยอดเยี่ยมอะไรเลยด้วย ดังนั้นผมจึงคิดว่าทุกๆ คนต่างก็รู้สึกหวาดเกรงมากกันทั้งนั้น
ในความเป็นจริงแล้ว ผมไม่ได้เกิดความระแวงสงสัยแม้สักวินาทีเดียว กรณีนี้ไม่ใช่การฆาตกรรมหรอก เขาไม่ได้ถูกฆ่า ผมคิดว่าพวกนักทฤษฎีสมคบคิดควรที่จะไปหาที่สร้างทฤษฎีของพวกเขากันที่อื่นจะดีกว่า ผมคิดว่ามันไร้สาระมากที่จะเสนอแนะอะไรแบบนี้ แต่สิ่งที่ผมอยากจะบอกก็คือว่า มีคนเยอะแยะมากที่กำลังวิ่งพล่านไปทั่วเพื่อพยายามหลบหลีกไม่ให้ตนเองต้องถูกประณาม
RFE/RL: ในความเห็นของคุณ ทำไมกาการินถึงมีความสำคัญอย่างยืนยาวเช่นนี้?
JD: สิ่งที่ผมรู้สึกอัศจรรย์ใจมากเกี่ยวกับเรื่องราวของกาการินก็คือ เขาเป็น .. ผมคิดว่าเขาอาจจะเป็น .. วีรชนโซเวียตผู้ยิ่งใหญ่เพียงคนเดียวและหนึ่งเดียวเท่านั้น ที่สามารถก้าวข้ามเข้ามาในอาณาเขตของการเป็นวีรชนชาวรัสเซียผู้ยิ่งใหญ่ด้วยอย่างง่ายดาย คุณจะไม่พบเห็นมีบุคคลแห่งประวัติศาสตร์ยุคโซเวียตมากมายอะไรนักหนาหรอกที่ก็กำลังได้รับการยกย่องสรรเสริญโดยชาวรัสเซียในปัจจุบัน กาการินเป็นเพียงคนเดียวเท่านั้นที่สามารถข้ามไปมาระหว่าง 2 ยุคนี้ได้ ...
ถึงแม้ในยุคสมัยนั้นจะมีพวกโฆษณาชวนเชื่อไร้สาระเขียนกันออกมา แต่สิ่งหนึ่งที่ไม่มีใครหลีกเลี่ยงปฏิเสธได้เลยก็คือ ทุกๆ คนต่างก็รักชายคนนี้กันทั้งนั้น
(รายงานนี้มาจาก เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี)
เรดิโอ ฟรี ยุโรป/เรดิโอ ลิเบอร์ตี เป็นกิจการกระจายเสียงที่ได้รับเงินทุนจากรัฐสภาสหรัฐฯ เพื่อเสนอข่าวสารข้อมูลและบทวิเคราะห์ไปยังประเทศต่างๆ ในยุโรปตะวันออก, เอเชียกลาง, และตะวันออกกลาง
