เอเอฟพี - ญี่ปุ่นเสียตำแหน่งประเทศที่มีเศรษฐกิจใหญ่อันดับ 2 ของโลกให้จีนในปี 2010 หลังครองตำแหน่งมานานถึง 42 ปี ซึ่งข้อมูลที่เผยแพร่วันนี้ (14) ระบุว่า การหดตัวของเศรษฐกิจญี่ปุ่นในช่วงไตรมาสสุดท้าย มีสาเหตุจากดัชนีผู้บริโภคที่ลดลงและการแข็งของค่าเงินเยน
แม้จะมีการคาดการณ์ล่วงหน้าว่าจีนจะแซงหน้าญี่ปุ่นในปี 2010 แต่ข้อมูลดังกล่าวชี้ให้เห็นว่า การชะลอตัวทางเศรษฐกิจ, อุปสงค์ภายในประเทศที่ลดลง และภาวะหนี้สินล้นพ้น เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เศรษฐกิจของญี่ปุ่นอ่อนแอ
“เป็นการยากที่ญี่ปุ่นซึ่งประสบภาวะเศรษฐกิจชะลอตัวเรื้อรัง จะรักษาอัตราการเจริญเติบโตคงที่ไว้ได้” นาโอกิ มูราคามิ หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์จาก โมเน็กซ์ ซีเคียวริตีส์ ระบุ
นักวิเคราะห์มองว่า การที่จีนขยับขึ้นสู่ตำแหน่งเจ้าเศรษฐกิจอันดับ 2 ของโลกสะท้อนให้เห็นว่า จีนกำลังเปลี่ยนจากประเทศคอมมิวนิสต์ยากจนไปสู่ความเป็นมหาอำนาจ ขณะเดียวกันก็ชี้ให้เห็นว่า ญี่ปุ่นจำเป็นต้องกระตุ้นเศรษฐกิจของตน
เศรษฐกิจที่เฟื่องฟูหลังสงครามทำให้ญี่ปุ่นรั้งอันดับ2 รองจากสหรัฐฯ มานานกว่า 40 ปี แต่ภาวะฟองสบู่แตกในช่วงทศวรรษ 1990 เป็นต้นมาเปิดโอกาสให้เศรษฐกิจจีนเติบโตอย่างรวดเร็วจนแซงหน้าญี่ปุ่นได้ในที่สุด
อย่างไรก็ตาม กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (ไอเอ็มเอฟ) ระบุว่า ญี่ปุ่นยังคงมีรายได้เฉลี่ยต่อหัวสูงกว่าจีนถึง 10 เท่า
ธนาคารโลก, โกลด์แมน แซกส์ และสถาบันอื่นๆ ประเมินว่า จีนจะครองตำแหน่งเจ้าเศรษฐกิจอันดับ 1 ของโลกแทนสหรัฐฯภายในปี 2025
เศรษฐกิจญี่ปุ่นเติบโตราว 3.9 เปอร์เซ็นต์ในปี 2010 ซึ่งนับเป็นการขยายตัวครั้งแรกในรอบ 3 ปี ด้วยมูลค่าจีดีพี 5.474 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่ก็ยังเป็นรองจีดีพีของจีนที่สูงถึง 5.879 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ
เดือนที่แล้ว บริษัทจัดอันดับความน่าเชื่อถือ สแดนดาร์ด แอนด์ พัวร์ส (เอสแอนด์พี) ลดระดับความน่าเชื่อถือของญี่ปุ่นจาก AA เหลือเพียง AA- โดยให้เหตุผลว่า รัฐบาลญี่ปุ่นขาดนโยบายที่สอดคล้องในการแก้ปัญหาหนี้ที่สูงถึง 200 เปอร์เซ็นต์ของจีดีพี ซึ่งถือว่าสูงที่สุดในกลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว
รัฐบาลญี่ปุ่นใช้งบประมาณเกือบ 1 ใน 3 เพื่อสนับสนุนระบบประกันสังคม เนื่องจากอัตราความชราที่สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว และจะเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ หากไม่มีการปฏิรูปแก้ไข เอสแอนด์พี เตือน
การส่งออกของญี่ปุ่นลดลงในช่วงไตรมาสสุดท้าย เนื่องจากเงินเยนที่แข็งค่าสูงสุดในรอบ 15 ปี ทำให้สินค้าจากญี่ปุ่นมีราคาแพงและให้ผลกำไรลดลง
อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์คาดว่าเศรษฐกิจญี่ปุ่นจะฟื้นตัวในช่วงไตรมาสแรกของปีนี้ตามภาวะเศรษฐกิจโลก
“การชะลอตัวทางเศรษฐกิจจะคงอยู่ไม่นาน เนื่องจากกิจกรรมการผลิตของบริษัทต่างๆ ฟื้นขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงเดือนมกราคมถึงมีนาคมปีนี้ เมื่อเทียบช่วงซบเซาในเดือนตุลาคมปี 2010”
