เอเจนซี/เอเอฟพี - จักรพรรดิอากิฮิโตะ ซึ่งทรงพยายามทำให้เอเชียคลายจากความเจ็บปวดจากสงครามอันขมขื่นมาตลอด 20 ปีที่ทรงครองราชย์ ตรัสว่า ความวิตกใหญ่ที่สุดของพระองค์ คือ การเกรงว่าเด็กญี่ปุ่นรุ่นใหม่ในอนาคตจะลืมประวัติศาสตร์ ทั้งยังตรัสปกป้องพระราชบิดาว่า ทรงไม่ได้ต้องการก่อสงครามโลกขึ้นเลย
จักรพรรดิอากิฮิโตะ ทรงแถลงข่าวเนื่องในวโรกาสครองราชย์ครบ 20 ปีในวันนี้(12) พระองค์ตรัสว่า จักรพรรดิ ฮิโรฮิโต พระราชบิดา ทรงลังเลที่จะบุกทำสงครามกับเพื่อนบ้านในเอเชีย ซึ่งรวมถึงจีนด้วย ขณะที่ความทรงจำนี้ยังคงคอยหลอกหลอนและระคายเคืองความสัมพันธ์กับเพื่อนบ้านเอเชียเหล่านี้
เมื่อนักน่าวทูลถามว่า พระองค์ทรงมีความกังวลหรือไม่กับอนาคตของประเทศ จักรพรรดิอากิฮิโตะ พระชนมายุ 75 พรรษา ตรัสถึงเรื่องประชากรสูงวัยที่เพิ่มมากขึ้นอย่างรวดเร็ว และเศรษกิจที่เปราะบาง แต่สิ่งที่ทรงวิตกมากที่สุด คือ ความเข้าใจเรื่องประวัติศาสตร์ของชาวญี่ปุ่น
“ข้าพเจ้าวิตกว่า ประวัติศาสตร์ในอดีตจะค่อยๆ ถูกลืมไป” จักรพรรดิฮากิฮิโตะ ตรัสในการแถลงข่าว พร้อมกับจักรพรรดินีมิชิโกะ ที่อภิเษกกันมา 50 ปีแล้ว ณ พระราชวังอิมพีเรียลในกรุงโตเกียว
“ข้าพเจ้าคิดว่าสำคัญอย่างยิ่งที่ต้องรู้จักข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ทั้งหมด และเตรียมพร้อมเพื่ออนาคต” ทรงย้ำ
ความเห็นของประมุขแห่งแดนอาทิตยอุทัย ตรงกับการผลักดันของนายกรัฐมนตรียูกิโอะ ฮาโตยามะ ที่ยยายามปรับปรุงความสัมพันธ์กับเอเชีย พรรคดีพีเจของฮาโตยามะ ได้แสดงให้เห็นว่า เต็มใจที่จะเผชิญหน้ากับการกล่าวหาเรื่องสงคราม มากกว่าพรรคคู่แข่งอย่างพรรคแอลดีพี ขณะที่นักวิจารณ์ กล่าวหาว่า นักการเมืองหัวอนุรักษ์นิยมสุดโต่ง กำลังพยายามจะลบล้างอดีตที่ญี่ปุ่นรุกรานเพื่อนบ้าน
จักรพรรดิ ฮิโรฮิโต ทรงมีฐานะกึ่งเทพเจ้า จนกระทั่งเมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่ญี่ปุ่นพ่ายแพ้ พระองค์ทรงประกาศยกเลิกสถานะดังกล่าว และรัฐธรรมนูญหลังสงครามโลกระบุให้จักรพรรดิเป็นเสมือนสัญลักษณ์ของชาติในการอุทิศตนเพื่อสันติภาพ และประชาธิปไตย และห้ามพระองค์เกี่ยวข้องกับการเมือง อย่างไรก็ตาม บทบาทของพระองค์ก็ตกเป็นเรื่องที่ถกเถียงกันมา
จักรพรรดิอากิอิโตะ ทรงวาดภาพว่า พระราชบิดา หรือที่เรียกว่า จักรพรรดิโชวะ หลังจากการสิ้นพระชนม์ เป็นผู้สนับสนุนสันติภาพ
“ข้าพเจ้าเชื่อว่า สำหรับจักรพรรดิโชวะ ผู้ทรงเสด็จไปสมรภูมิรบที่แวร์เดิงในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และผู้ทรงเก็บความสำคัญของสันติภาพไว้ในพระทัย เทื่อทรงเห็นโศกนาฏกกรมจากฉากสงคราม มันเป็นเรื่องราวที่น่าลังเลจริงๆ” จักรพรรด์อากิฮิโตะ ตรัสถึงเหตุการณ์ที่นำไปสู่สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และทรงตรัสเพิ่มเติมว่า พระราชบิดาของพระองค์ไม่ได้ต้องการจะก่อสงครามเลย
“ข้าพเจ้าเข้าใจว่า เหตุการณ์ที่นำไปสู่สงครามนั้นตรงข้ามกับพระราชประสงค์ของพระองค์”
ทั้งนี้ คนจำนวนมากในทั่วโลกยังคงเห็นว่าจักพรรดิฮิโรฮิโตะ ทรงเกี่ยวข้องกับการสู้รบของกองทัพญี่ปุ่นในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ซึ่งเกิดขึ้นภายใต้พระนามของพระองค์
จักรพรรดิอากิฮิโต ทรงขึ้นครองราชย์ในปี 1989 ทรงเปิดทางให้พระบรมวงศานุวงส์ช่วยกันสร้างความปรองดองกับเประเทศอดีตอาณานิคมที่ญี่ปุ่นเคยรกราน แม้ว่าความสัมพันธ์นี้จะเผชิญอุปสรรคจากเรื่องสิทธิในดินแดน และเนื้อหาในตำราเรียนประวัติศาสตร์ ในปี 1992 จักรพรรดิอากิฮิโตะ ทรงเป็นจักรพรรดิองค์แรกของญี่ปุ่นที่เสด็จเยือนจีน ครั้งนั้น พระองค์ทรงได้แสดงความเสียพระทัยเกี่ยวกับสงครามที่ญี่ปุ่นได้ร่วมก่อขึ้นให้แก่โลก และยังแสดงความรู้สึกว่าเป็นญาติกับชาวเกาหลี เพราะบรรพบุรุษของพระองค์ประสูติที่นั่น
