ลำพูน เป็นเมืองเล็กที่น่ารัก มีวัดวาอารามเก่าแก่บรรยากาศสงบอยู่เคียงเมือง ราวกับเป็นผู้เฝ้ามองกาลเวลามาอย่างยาวนาน “วัดสันป่ายางหลวง” อีกหนึ่งวัดที่มีวิหารงดงามโดดเด่นชวนให้สัมผัสศิลปะล้านนา ท่ามกลางความสงบที่หาได้ยากในโลกปัจจุบัน
สถาปัตยกรรมภายในวัดสะท้อนเอกลักษณ์ศิลปะล้านนาอย่างชัดเจน วิหารและอุโบสถมีรูปทรงเรียบง่าย หลังคาซ้อนชั้นตามแบบโบราณ ประดับลวดลายอย่างประณีต
จากข้อมูลทางวัดได้ระบุว่า วัดสันป่ายางหลวง ตั้งอยู่ในหมู่บ้านสันป่ายางหลวง ต.ในเมือง อ.เมือง จ. ลำพูน เป็นวัดเก่าแก่ แต่เดิมเป็นศาสนสถานของศาสนาพราหมณ์ ปัจจุบันยังมีหินทรายจำหลักปรากฏให้เห็นเป็นหลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ ต่อมาในสมัยหนึ่งได้มีพระมหาเถระจากพม่า จำนวน 3 รูป คือ พระกัณฑโว พระโสภโณ พระอุตฺตโม ได้เดินทางเข้ามาเผยแผ่พระพุทธศาสนาในถิ่นนี้ และได้แสดงธรรมโปรดชาวบ้าน์ในละแวกนี้ซึ่งนับถือเทวสถาน จนชาวบ้านเกิดความเลื่อมใสจึงพร้อมใจกันเปลี่ยนเทวสถาน ให้เป็นวัดทางพระพุทธศาสนาในปีพ.ศ. 1074 และมีชื่อเรียกในสมัยนั้นว่า "วัดขอมลำโพง" ตามชื่อของชุมชนละแวกนั้นซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวขอม
วัดนี้ถือได้ว่าเป็นวัดทาง พระพุทธศาสนาวัดแรกของดินแดนลานนา เมื่อได้ตั้งวัดแล้ว ชาวบ้านได้อาราธนา พระภัณฑโวเป็นเจ้าอาวาสองค์เรก และได้สร้างพระเจดีย์โดยนำอัฐิธาตุกลางกระหม่อมของอัครสาวก คือ พระโมคคัลลานะกับพระสารีบุตรมาประดิษฐานไว้
ถึงสมัยที่พระนางจามเทวีได้มาสร้างเมืองหริภุญชัย และได้ครองเมืองเป็นกษัตรี องค์แรกของเมืองหริภุญชัย(จังหวัดลำพูน) เมื่อประมาณ พ.ศ. 1202 พระนางได้ บูรณะปฏิสังขรณ์วัดขอมลำโพงขึ้นใหม่ทั้งหมด เรียกชื่อใหม่ว่า วัดอาพัฒนารามป่าไม้ยางหลวง ณ วัดแห่งนี้ พระนางได้ใช้เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมตลอดอายุขัย เพราะเป็นสถานที่ที่สงบวิเวกร่มเย็นด้วยต้นยางใหญ่น้อย เมื่อพระนางจามเทวีเสด็จสวรรคตพระศพฯ ก็ได้นำมาถวายพระเพลิง ณ วัดแห่งปี
ต่อมาได้ทการเปลี่ยนแปลงชื่อช่องวัดนี้ใหม่ตามลักษณะภูมิประเทศซึ่งประกอบด้วยต้นยางขนาดใหญ่ ว่า “วัดสันป่ายางหลวง” จนถึงปัจจุบัน
แต่ก่อน วัดสันป่ายางหลวงมีอาณาเขตกว้างขวาง ในสมัยท่านครูบาปินตา รัตนปัญโญ เป็นเจ้าอาวาส ท่านได้ยกที่ดินของวัดด้านทิศเหนือซึ่งในอดีตใช้เป็นที่ถวายพระเพลิงพระศพพระนางจามเทวีให้เป็นที่ตั้งของสำนักงานเทศบาลยฯ ดังนั้นตั้งแต่สมัยของเจ้าอาวาสองค์ถัดมาคือ พระครูอภัยคุณวัฒน์ (คำซาว อุปโล) ถึงปัจจุบันวัดมีเนื้อที่ 6 ไร่ 1 งาน 2 ตารางวา เสนาสนะของวัดได้บูรณะและสร้างขึ้นใหม่ในสมัยพระครูปัญญาธรรมวัฒน์ (อินทร ปัญญาวิฑฒโน)
ภายในวัดแห่งนี้โดดเด่นด่วยความงามของพระวิหารพระเขียวโขง สร้างเมื่อ พ.ศ. 2536 โดยใช้วัสดุเสาไม้ตะเคียนทอง ไม้แดง จากประเทศลาว พม่า และไทย พระครูบาอินทรเป็นผู้ออกแบบก่อสร้างและออกแบบลวดลายพื้นเมือง ผสมผสานระหว่างสมัยเก่ากับสมัยใหม่
วิหารพระเจ้าเขียวโขงเมื่อมองจากด้านหน้าจะมีหลังคา 5 ชั้นมีช่อฟ้า 5 ตัวหมายถึงพระเจ้า 5 พระองค์ ด้านหลังอีกสามหมายถึงศีลสมาธิปัญญา หมายถึงการปฏิบัติของพระพุทธเจ้า เพื่อเดินเข้าสู่พระนิพพาน หน้า 5 รวมหลัง 3 เป็น 8 หมายถึงต้องปฏิบัติตามทางสายกลางคือมรรค 8 ได้ธรรมมัชฌิมา ทางสายกลางคือ 9 เป็นโลกุตรธรรม
นอกจากนี้ภายในวิหารพระเขียวโขงเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธอัญญรัตนมหานาทีศรีหริภุญชัย หรือพระเขียวโขง เป็นพระพุทธรูปแกะสลักจากหินแม่น้ำโขง บ้านดอนมหาวัน ที่ใกล้กับประเทศลาว ใครที่มีโอกาสได้ไปจังหวัดลำพูน ก็อย่าลืมที่จะแวะไปชมความสวยงามของวัดสันป่ายางหลวงกัน
การมาเยือนวัดสันป่ายางหลวง อาจไม่ใช่การท่องเที่ยวที่เต็มไปด้วยภาพจำอันตื่นตา แต่คือประสบการณ์ที่มอบ “ความสงบภายใน” อย่างค่อยเป็นค่อยไป เป็นช่วงเวลาที่ได้ฟังเสียงลมหายใจของตัวเอง ท่ามกลางพื้นที่ที่ยังคงเคารพธรรมชาติและศรัทธา
หากมีโอกาสมาเยือนลำพูน ลองแบ่งเวลาจากเส้นทางหลัก แวะเข้าสู่วัดสันป่ายางหลวง เดินชมอย่างไม่เร่งรีบ ปล่อยใจให้สอดคล้องกับจังหวะของสถานที่ แล้วคุณอาจค้นพบว่า ความงดงามที่แท้จริง ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่ หากแต่อยู่ที่ความสงบซึ่งสัมผัสได้ด้วยหัวใจ
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline
