รู้จัก “วัดศรีสุพรรณ” อัศจรรย์ “โบสถ์เงินหลังแรกของโลก” หลังเกิดเหตุเศร้าพระธาตุโบราณพังถล่ม

พาไปรู้จักกับ “วัดศรีสุพรรณ” ที่มีอุโบสถเงินสุดวิจิตรหลังแรกของโลก นอกจากนี้ก็ยังมี “ท้าวเวสสุวรรณ” คู่ทำจากเงิน และงานศิลปะจากเงินอีกหลากหลาย หลังเกิดเหตุเศร้าพระธาตุโบราณเก่าแก่กว่า 500 ปีพังถล่ม เมื่อวันที่ 29 ก.ย. 65 ที่ผ่านมา

ถือเป็นอีกหนึ่งข่าวเศร้า เมื่อพระธาตุเก่าแก่อายุกว่า 500 ปี ที่ “วัดศรีสุพรรณ” พังถล่มลงมา จากฝนที่ตกติดต่อกันมาหลายวัน โดยภายหลังการพังทลายขององค์พระธาตุ ได้มีการพบวัตถุมงคลด้านในจำนวนมาก เช่น พระพุทธรูปสำริด พระพุทธรูปแก้ว แก้วหิน และโบราณวัตถุต่าง ๆ


ทั้งนี้หลังเกิดเหตุการณ์ สำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ ได้ลงพื้นที่ตรวจสอบความเสียหาย เบื้องต้นพบว่าองค์พระธาตุด้านในเป็นโบราณสถานแต่มีการก่อทับด้านนอกด้วยซีเมนต์ และไม่มีการเสริมโครงสร้างรองรับ ซึ่งหลังจากนี้จะมีการตรวจสอบเศษวัสดุและโบราณวัตถุอย่างละเอียด เพื่อสืบค้นยุคสมัยที่แน่ชัด พร้อมวางแผนบูรณะซ่อมแซมต่อไป

สำหรับ “วัดศรีสุพรรณ” เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวอันโดดเด่นของจังหวัดเชียงใหม่ ที่โด่งดังขึ้นชื่อในเรื่องของ “อุโบสถเงินหลังแรกของโลก” ที่สร้างขึ้นอย่างงดงามวิจิตร รวมถึงมี “ท้าวเวสสุวรรณเงินคู่” 2 องค์ที่สร้างจากเงินสะท้อนอัตลักษณ์ชองชุมชน ซึ่งเราจะขอพาไปรู้จักกับวัดแห่งนี้กัน

วัดศรีสุพรรณ ตั้งอยู่บนถนนวัวลาย ต.หายยา อ.เมือง จ.เชียงใหม่ โดยตั้งอยู่ภายในชุมชนหัตถกรรมช่างหล่อ และหัตถกรรมเครื่องเงินของถนนวัวลาย ซึ่งถือเป็นแหล่งผลิตเครื่องเงินเลื่องชื่อของจังหวัดเชียงใหม่


วัดศรีสุพรรณ มีหลักฐานว่าสร้างขึ้นมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2043 ในรัชสมัยของพระเจ้าเมืองแก้ว กษัตริย์เชียงใหม่ราชธานี และพระนางสิริยสวดี พระราชมารดามหาเทวีเจ้า ที่โปรดเกล้าฯ ให้มหาอำมาตย์เจ้าหมื่นหลวงจ่าคำ สร้างวัดแห่งนี้ขึ้น โดยใช้ชื่อว่า “วัดศรีสุพรรณอาราม” ซึ่งต่อมาคนนิยมเรียกสั้น ๆ ว่า “วัดศรีสุพรรณ”

วัดศรีสุพรรณมี 2 สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชน ได้แก่


-“พระบรมธาตุวัดศรีสุพรรณ” อายุเก่าแก่กว่า 500 ปี ที่เพิ่งพังถล่มลงไปตามที่ปรากฏไปข้างต้น พระธาตุองค์นี้เดิมก่อนพังถล่ม เป็นเจดีย์ที่ก่ออิฐถือปูนแบบล้านนา ฝีมือช่างหลวง องค์ระฆังเป็นทรงกลม ตั้งบนฐานดอกบัวคว่ำบัวหงายแปดชั้นแปดเหลี่ยม ตั้งบนฐานรองรับทรงสี่เหลี่ยมย่อมุมไม้สามสิบหก ซึ่งที่ผ่านมาได้มีการบูรณะมาหลายครั้งแล้ว อีกทั้งยังมีข้อมูลระบุว่าพระธาตุองค์นี้มีลักษณะที่เอียงได้ช่วงระยะเวลาหนึ่งแล้ว


-“พระเจ้าเจ็ดตื้อ” พระพุทธรูปสำริด ปางมารวิชัย ศิลปะเชียงแสนผสมสุโขทัย ที่เป็นองค์พระประธานของวัดศรีสุพรรณ ซึ่งตามหลักศิลาจารึกของวัดศรีสุพรรณกล่าวไว้ว่า ในปี พ.ศ.2043 พระเจ้าพิลกปนัดดาธิราช หรือพระเมืองแก้ว กษัตริย์เมืองเชียงใหม่ ในราชวงศ์มังราย และพระนางสิริยสวดี พระราชมารดาเจ้า โปรดเกล้าให้เจ้าหมื่นหลวงจ่าคำมหาอำมาตย์ นำพระพุทธรูปทองสำริดองค์หนึ่งมาถวายให้เป็นพระประธานในอุโบสถเมื่อคราวที่สร้างวัดแห่งนี้


พระเจ้าเจ็ดตื้อ เป็นหนึ่งในพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองเชียงใหม่ โดยมีเรื่องเล่าขานสืบต่อกันมาว่า องค์พระเจ้าเจ็ดตื้อได้เคยแสดงปาฏิหาริย์ด้วยการลงสรงน้ำในสระข้างโบสถ์ และได้ประทานพรแก่ผู้มาอธิษฐานจิตให้ประสบความสำเร็จสมมารถปรารถนา โดยเฉพาะผู้หญิงและผู้มีญาณพิเศษ ทำให้พระเจ้าเจ็ดตื้อมีชื่อเรียกขานอีกชื่อหนึ่งว่า “พระพุทธปาฏิหาริย์”


นอกจาก 2 สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญแล้ว วัดศรีสุพรรณยังมี “วิหาร” เป็นสถาปัตยกรรมล้านนาโบราณ ที่สร้างขึ้นตั้งแต่สมัย “เก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง” โดยพระเจ้ากาวิโรรส ต่อมาในปี พ.ศ.2537 พระครูพิทักษ์สุทธิคุณ (สุพล สุทุธสีโล) เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน พร้อมคณะกรรมการได้ทำการปฏิสังขรณ์วิหารหลังนี้ โดยผสมผสานศิลปะร่วมสมัยเพิ่มเข้าไป แต่ยังคงรักษางานพุทธศิลป์ของเดิมเอาไว้

พร้อมทั้งได้วาดภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องราวพระธาตุ 12 ราศี ภาพพระธาตุเจดีย์ ศูนย์กลางเมืองเชียงใหม่ในอดีตและภาพปริศนาธรรมโลกทั้ง 3 รวมถึงได้นำเอาภูมิปัญญาชาวบ้านหัตถกรรมเครื่องเงินการดุนลาย ภาพพระพุทธประวัติ ภาพพระเจ้าสิบชาติ ภาพพระเวสสันดรชาดก ประดับตกแต่งฝาผนังวิหาร


นอกจากนี้ในปี พ.ศ. 2547 ทางวัดศรีสุพรรณยังได้สร้างอุโบสถหรือ โบสถ์หลังใหม่ขึ้นแทนโบสถ์หลังเดิมที่ชำรุดทรุดโทรม โดยโบสถ์หลังใหม่นี้เป็น “อุโบสถเงินหลังแรกของโลก” ที่เหล่าสล่าร่วมมือกันสร้างขึ้นเป็นพุทธบูชา ถวายเป็นงานพุทธศิลป์แก่แผ่นดินล้านนา และเทิดไท้องค์ราชัน รัชกาลที่ ๙ โดยได้นำเอาอัตลักษณ์แห่งภูมิปัญญาของถิ่นของการเป็นชุมชนช่างทำเงิน มาสร้างสรรค์เป็นโบสถ์สีเงินอันงดงามวิจิตร ดูน่าตื่นตาตื่นใจ เพื่อ “ฝากศิลป์แก่แผ่นดินถิ่นล้านนา ถวายไว้ในบวรพระพุทธศาสนา เทิดไท้องค์ราชัน รัชกาลที่ ๙”

โบสถ์เงินหลังแรกของโลกแห่งวัดศรีสุพรรณ ใช้วิธีการก่อสร้างจากฐานและพัทธสีมาที่อ้างอิงจากพระประธานของโบสถ์หลังเดิม เป็นสถาปัตยกรรมล้านนา โครงสร้างก่ออิฐถือปูน มีขนาดกว้าง 5 เมตร ยาว 17.50 เมตร และสูง 18 เมตร


ภายนอกและภายในโบสถ์ตกแต่งลวดลายทุกส่วนด้วยงานฝีมือเครื่องเงินบริสุทธิ์ บุ ดุนลาย จากภูมิปัญญาท้องถิ่น ร่วมด้วยงานจากเงินผสมดีบุก อลูมิเนียม และวัสดุแทนเงิน ที่บรรดาช่าง สล่า ได้สร้างสรรค์ผลงานออกมาอย่างประณีตงดงามวิจิตร

ภายนอกโบสถ์มีการดุนลายตราสัญลักษณ์ประจำจังหวัดทั้ง 77 จังหวัด ส่วนบริเวณบันไดสร้างเป็นรูปพญานาคที่สร้างจากโลหะเงินดูนลาย, ด้านหน้าใต้เพดานหลังคา ด้านขวามีการแกะลายเป็นธนบัตรฉบับละ 1 พันบาท, ใต้เพดานด้านซ้ายเป็นพระบรมราโชวาทในหลวงรัชกาลที่ ๙ จำนวน 36 แผ่น และภาพวิถีตามรอยพ่อกับชีวิตพอเพียง ขณะที่ทับหลังประตูพระอุโบสถมีการแกะลวดลายเหล่าเทวดาที่สวยงาม


ฐานพระอุโบสถด้านข้าง และด้านหลังเป็นการดุนลายเมืองสำคัญที่เป็นมรดกโลก หรือเมืองหลวงของประเทศต่างๆ ทั่วโลกผนังด้านหลังพระอุโบสถเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา

ส่วนภายในโบสถ์ ประดิษฐานพระเจ้าเจ็ดตื้อ หรือ พระพุทธปาฏิหาริย์ เป็นองค์พระประธานตามแบบของเดิม ผนังภายในประดับตกแต่งด้วยโลหะเงินดุนลาย เป็นลวดลายต่าง ๆ โดยส่วนที่สำคัญทำด้วยเครื่องเงินแท้ แบ่งเป็น 3 ส่วน ส่วนแรกเป็นพระพุทธรัตน พระพุทธรูปดุนลาย ประวัติพระพุทธเจ้า ส่วนที่ 2 พระธรรมรัตน เป็นที่ประดิษฐานพระไตรปิฎก 84,000 พระธรรมขันธ์ และส่วนที่ 3 พระสังฆรัตน ที่ประดิษฐานพระอรหันตธาตุ

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นทางวัดศรีสุพรรณได้มีกฎห้ามผู้หญิงเข้าไปภายในอุโบสถเงินโดยเด็ดขาด


นอกจากโบสถ์เงินหลังแรกของโลกแล้ว วัดศรีสุพรรณยังมีงานศิลปะที่สร้างสรรค์จากเงินอีกหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น พระพุทธรูป พระพิฆเนศ และที่มาแรงก็คือ องค์ “ท้าวเวสสุวรรณเงินคู่” ยืนทำหน้าที่ปกปักพระพุทธศาสนาอยู่หน้าองค์พระพุทธรูปเงิน

ท้าวเวสสุวรรณคู่ 2 องค์นี้เป็นประติมากรรมทำจากเงิน สร้างอย่างประณีตงดงาม เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาแรงแห่งยุคที่มีคนเดินทางมากราบไหว้ขอพร และถวายดอกกุหลาบแดงกันไม่ได้ขาด

และนี่ก็คือมนต์เสน่ห์ของวัดศรีสุพรรณ ที่มีพระอุโบสถเงินแห่งแรกของโลกที่สร้างได้อย่างงดงามวิจิตร รวมถึงมีงานพุทธศิลป์ที่รังสรรค์จากเงินอย่างสวยงามอยู่ทั่วบริเวณ นับเป็นหนึ่งในศาสนสถานที่อุดมไปด้วยงานศิลปกรรมที่ทำจากเงินที่โดดเด่นแห่งหนึ่งของโลก


อย่างไรก็ดีหลังเกิดเหตุพระธาตุวัดศรีสุพรรณพังถล่มเนื่องจากฝนตกติดต่อมาหลายวัน ทำให้คนส่วนหนึ่ง เกรงว่าจะเกิดอาเพศขึ้น แต่ทางเจ้าอาวาสวัดศรีสุพรรณ ได้ออกมายืนยันว่าที่พระธาตุเจดีย์พังถล่มเป็นเพราะเป็นองค์พระธาตุสร้างขึ้นมานานแล้วกว่า 500 ปี อีกทั้งยังเป็นโครงสร้างแบบโบราณ ไม่ได้มีการเสริมเหล็กรับน้ำหนักแบบปัจจุบัน ซึ่งที่ผ่านมาองค์พระธาตุได้เกิดรอยร้าวมาสักพักหนึ่งแล้ว เมื่อโดนฝนตกหนักติดต่อกันหลายวัน ดินในองค์พระธาตุจึงอุ้มน้ำมากขึ้น ทำให้พังถล่มลงมา ไม่ได้เกิดจากเหตุอาเพศแน่นอน

สำหรับองค์พระธาตุวัดศรีสุพรรณนั้นเป็นหนึ่งในสิ่งที่แสดงให้เห็นถึง “กฎไตรลักษณ์” คือ การเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และ ดับไป อย่างชัดเจน

เพราะทุกสรรพสิ่งในโลกล้วน “อนิจจัง”