ตรึงตรามนต์เสน่ห์ล้านนา “ลำปาง-ลำพูน” เมืองต้องห้ามพลาด

ในจังหวัดลำปางและลำพูน เป็นพื้นที่ของเมืองล้านนาโบราณที่ยังหลงเหลือเสน่ห์ความงดงามให้เราได้ชม โดยเฉพาะสถาปัตยกรรมตามวัดวาอาราม ที่วิจิตรบรรจงด้วยฝีมือของช่างท้องถิ่น และนอกจากนี้ก็ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวสวยๆ ที่ยังคงความสงบงาม รอให้นักท่องเที่ยวต่างถิ่นเข้าไปสัมผัส

ด้วยความงดงามนี้ จึงทำให้ทั้งสองจังหวัดได้รับเลือกให้อยู่ในโครงการ “เมืองต้องห้ามพลาด... ลำปาง พลัส ลำพูน” เชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวย้อนรอยอดีตมนตราแห่งล้านนา

ความงดงามบนเส้นทางนี้ เริ่มต้นที่ “ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย” อ.ห้างฉัตร จ.ลำปาง ที่แรกเริ่มนั้นก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นสถานที่ฝึกลูกช้างให้เชื่อฟังคำสั่งและมีการชำนาญในการทำไม้ แต่ภายหลังเมื่อมีการยกเลิกสัมปทานป่าไม้ ศูนย์แห่งนี้จึงถูกปรับให้เป็นสถานที่ดูแลช้างแก่และเจ็บป่วย และต่อมาก็มีการจัดตั้งศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยขึ้นในพื้นที่เดิม และกลายมาเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของลำปางในปัจจุบัน

ในพื้นที่ของศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย แบ่งออกเป็นหลายส่วน อาทิ โรงพยาบาลช้าง สุสานช้าง เนอสเซอรี่ช้าง และในส่วนที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวอย่างมาก ก็คือ “ลานแสดงช้าง” ซึ่งจะเป็นส่วนที่นำช้างภายในศูนย์มาแสดงความสามารถต่างๆ ทั้งการลากซุง โชว์ปาลูกบอล โชว์ช้างวาดรูป ที่นักท่องเที่ยวสามารถอุดหนุนภาพจากฝีแปรงของช้างได้ด้วย

จากนั้นมาที่ อ.เกาะคา แวะมาสักการะ “พระธาตุลำปางหลวง” วัดคู่บ้านคู่เมืองลำปางมาแต่โบราณ ใครไปใครมาลำปางก็ต้องแวะมาสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ภายในวัดกันให้ได้ โดยเฉพาะคนที่เกิดปีฉลู แนะนำว่าควรหาโอกาสมาให้ได้สักครั้งในชีวิต เพราะเป็นพระธาตุประจำปีปีฉลู(วัว)

ภายในวัดพระธาตุลำปางหลวง มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้สักการะมากมาย ไม่ว่าจะเป็นการไหว้ขอพรจากองค์พระธาตุ ซึ่งเป็นเจดีย์ขนาดใหญ่ทรงล้านนาหุ้มด้วยแผ่นทองเหลืองฉลุลายมีความงดงามเป็นอย่างมาก ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และมีพระวิหารหลวง ที่ประดิษฐานพระเจ้าล้านทองอยู่ภายใต้ซุ้มปราสาททอง ถือว่าเป็นพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ที่ใหญ่ที่สุดในลำปาง และด้านหลังมีพระเจ้าทันใจให้ได้ไหว้ขอพร ที่เชื่อกันว่าขอแล้วจะสัมฤทธิ์ผลดังใจหมาย

ด้านข้างองค์พระธาตุเป็นวิหารลายคำ ที่งดงามด้วยศิลปะล้านนาฝีมือช่างลำปาง มีลวดลายลงรักปิดทองสวยงามมาก ด้านในวิหารเป็นที่ประดิษฐานพระเจ้าองค์หลวงเมืองเขลางค์ (หลวงพ่อพระพุทธ) เป็นพระพุทธรูปศิลปะเชียงแสนสิงห์สาม ปางมารวิชัย เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นที่มีลักษณะสวยงามที่สุดองค์หนึ่งของล้านนา และยังมีสิ่งมหัศจรรย์ที่ไม่ควรพลาดชม นั่นคือ การเข้าไปชมพระธาตุหัวกลับหรือ “เงาพระธาตุ” ในมณฑปพระพุทธบาท ที่เกิดขึ้นจากปรากฏการณ์กล้องรูเข็ม ที่อนุญาตให้เฉพาะผู้ชายเข้าไปชมได้เท่านั้น

อีกวัดที่น่าสนใจไม่แพ้กันคือ “วัดไหล่หินหลวง” (วัดเสลารัตนปัพพตาราม) หรือ “วัดไหล่หินแก้วช้างยืน” เป็นวัดเล็กๆ ที่มีความงดงามเป็นอย่างมาก ภายในวัดมีโบราณสถานที่น่าสนใจชวนชมอย่าง ซุ้มประตูโขงซึ่งเป็นงานประติมากรรมของช่างฝีมือเชียงตุง ลักษณะคล้ายกับที่วัดพระธาตุลำปางหลวง มีลวดลายประติมากรรมประดับประดาอยู่อย่างสวยงาม เป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ อาทิ หงส์ มังกร นาค นก

ส่วนวิหารโบราณก็ถูกสร้างพร้อมกับซุ้มประตุโขง มีลักษณะสกุลช่างลำปางที่มีความงดงามอ่อนช้อย แต่น้อยกว่าสกุลช่างเชียงใหม่ คือหลังคาจะมีลักษณะแอ่นโค้งเพียงเล็กน้อย และด้านหลังมีองค์ธาตุเจดีย์ให้ได้สักการะ

เข้ามาในตัวเมืองลำปาง ที่นี่มี “หอปูมละกอน” ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิตแห่งแรกของลำปาง ภายในแบ่งออกเป็น 2 ชั้น ชั้นล่างจัดแสดงนิทรรศการหมุนเวียน ชั้นบนเป็นนิทรรศการถาวร ที่บอกเล่าเรื่องราวของเมืองลำปาง ตั้งแต่ชื่อที่มา เมืองลำปางในยุคต่างๆ ผู้คนที่เข้ามาอยู่อาศัยในเมืองลำปาง จนมาถึงเมืองลำปางในยุคปัจจุบัน

แล้วก็เดินทางมายัง “วัดปงสนุก” ในอำเภอเมือง เป็นวัดเก่าแก่สำคัญคู่บ้านคู่เมืองลำปางมาช้านาน เมื่อเดินเข้ามาภายในวัดจะได้พบกับงานพุทธศิลป์ที่ทรงคุณค่าและงดงามเป็นอย่างมาก มีวิหารพระเจ้าพันองค์ที่ตั้งเด่นเป็นสง่า สร้างด้วยไม้ ลักษณะเป็นวิหารโถงทรงจัตุรมุขที่มีรูปสถาปัตยกรรมที่งดงาม ตรงกลางประดิษฐานพระพุทธรูป 4 องค์ ที่พระพักตร์แต่ละองค์หันออกไปยังทิศทั้ง 4 รอบตัวพระวิหาร ประดับด้วยพระพิมพ์องค์เล็กจำนวน 1,080 องค์ จึงเป็นที่มาของชื่อ วิหารพระเจ้าพันองค์ และด้วยความสวยงามของวิหารหลังนี้ที่ได้รับการบุรณะและดูแลเป็นอย่างดี จึงทำให้ได้รับรางวัลจากยูเนสโกด้านการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม (Award of Merit) ในปี พ.ศ. 2551 ส่วนด้านข้างวิหารพระเจ้าพันองค์ ยังเป็นที่ตั้งของพระธาตุศรีจอมไคล องค์สีทองเหลืองอร่าม และด้านหลังยังมีวิหารพระนอนให้ได้เข้าไปสักการะ

ในช่วงเย็นวันศุกร์ เวลาตั้งแต่ประมาณ 17.00 น. เป็นต้นไป บนถนนวังเหนือ จะมีการจัดเป็น “ถนนสายวัฒนธรรม” ที่เปิดเป็นถนนคนเดินในยามเย็นให้ไปเดินเลื้อกซื้อของกินของฝากกันได้ แต่เดิมถนนเส้นนี้เป็นแนวกำแพงเมือง และมีโบราณสถานสำคัญอยู่ทั้งสองข้างทาง โดยในถนนสายวัฒนธรรมนี้ ก็มีทั้งอาหารเหนือให้ลองลิ้มชิมรสกันหลายร้าน มีของฝากจากลำปางให้เลือกซื้อ และยังได้ชมการสาธิตทำงานหัตถศิลป์แบบล้านนาอีกด้วย

อีกสิ่งหนึ่งที่ถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดลำปางก็คือ “รถม้าลำปาง” ในสมัยก่อนนั้นรถม้าลำปางมีบทบาทสำคัญในการเป็นยานพาหนะรับส่งผู้โดยสารจากสถานีรถไฟลำปางเข้าสู่ตัวเมืองลำปาง แต่ในปัจจุบัน รถม้ากลายเป็นสัญลักษณ์ด้านการท่องเที่ยวของเมืองลำปาง โดยเปิดให้บริการนักท่องเที่ยวได้นั่งชมรอบๆ เมือง แบ่งเป็นรอบเล็กและรอบใหญ่ หรือคิดราคาเป็นชั่วโมง สำหรับเส้นทางการวิ่งของรถม้าก็จะผ่านในจุดสำคัญของเมือง ไม่ว่าจะเป็นสถานีรถไฟ ตลาด วัดศรีรองเมือง วัดเชียงราย ฯลฯ

นอกจากรถม้าลำปางแล้ว สัญลักษณ์ของเมืองลำปางอีกสิ่งที่รู้จักกันดีก็คือ “ชามตราไก่” หรือ “ชามไก่” ซึ่งที่ลำปางเป็นแหล่งผลิตที่สำคัญ และมีโรงงานที่เปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ให้เข้าไปเยี่ยมชมได้ นั่นคือที่ “พิพิธภัณฑ์เซรามิคธนบดี” ที่นี่เป็นพิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมเรื่องราวต้นกำเนิดชามตราไก่ในจังหวัดลำปาง นับว่าเป็นพิพิธภัณฑ์มีชีวิต เพราะนอกจากจะรับรู้เรื่องราวความเป็นมาของชามตราไก่แล้ว ภายในพิพิธภัณฑ์ยังเป็นโรงงานผลิตถ้วยชาม ทำให้เราได้เห็นถึงขั้นตอนการผลิตชามตราไก่และผลิตภัณฑ์อื่นๆ ภายในโรงงานอีกด้วย

จากลำปาง เดินทางมายังลำพูน มุ่งหน้ามาที่ “พระพุทธบาทพระธาตุอินทร์แขวน” อ.เมือง จ.ลำพูน ที่นี่เป็นพระธาตุอินทร์แขวนจำลอง ที่สร้างขึ้นมาเนื่องจากความศรัทธาในองค์พระธาตุอินทร์แขวนที่ประเทศพม่า โดยบริเวณที่ตั้งของพระธาตุอินทร์แขวนจำลองนั้นอยู่บนดอยเตี้ยๆ ที่มีก้อนหิน 2 ก้อนใหญ่ตั้งอยู่ริมผา และมีการสร้างองค์พระธาตุขึ้นบนก้อนหินด้านบนโดยจำลองลักษณะของพระธาตุอินทร์แขวนที่พม่ามาไว้ที่นี่

สำหรับการเดินทางที่เชื่อมต่อระหว่างเมืองลำปางกับเมืองลำพูนนั้น นอกจากจะใช้เส้นทางรถยนต์ที่สะดวกสบายแล้ว อีกเส้นทางหนึ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กันก็คือ การนั่งรถไฟกินลมชมวิวจากลำปางมายังลำพูน ซึ่งทางรถไฟสายนี้ก็จะไปถึงเมืองเชียงใหม่ด้วย ระหว่างทางจากลำปางมายังลำพูน ก็ต้องผ่านอุโมงค์ขุนตาล ซึ่งเป็นจุดแวะพักสำคัญบนเส้นทางนี้ และอีกจุดหนึ่งที่ถึงแม้จะไม่ใช้จุดแวะพัก แต่ก็ถือเป็นจุดที่มีสะพานสวยงามน่าชม นั่นคือ “สะพานขาวทาชมภู” เป็นสะพานทางรถไฟที่ข้ามลำน้ำแม่ทา ลักษณะเป็นสะพานสีขาวโดดเด่น ด้านหลังเป็นเขาสูง เรียกว่าเป็นเส้นทางรถไฟที่มีทัศนียภาพงดงามเป็นอย่างมาก

การท่องเที่ยวในแต่ละครั้ง นอกจากจะไปเยี่ยมชมสถานที่สวยๆ งามๆ แล้ว กิจกรรมอีกอยากที่ไม่ควรพลาดก็คือ การไปชอปปิ้งเลือกหาของฝากติดไม้ติดมือกลับบ้าน อย่างที่ “บ้านดอนหลวง” อ.ป่าซาง จ.ลำพูน ที่นี่ขึ้นชื่อเรื่องผ้าฝ้ายทอมือ หากใครมาเยือนถึงหมู่บ้านแล้ว ก็จะเห็นร้านค้าที่วางขายผ้าฝ้ายทอมือหลากสีสัน มีทั้งผ้าแบบเป็นผืน แบบที่ตัดเป็นเสื้อ เป็นชุดแล้ว หรือแม้กระทั่งของใช้ที่ทำมาจากผ้าฝ้าย ก็มีให้เลือกซื้อกันมากมาย

ใน จ.ลำพูน มีหลายสถานที่ที่เป็นโบราณสถาน มีประวัติความเป็นมาอย่างยาวนาน อย่างเช่นที่ “โบราณสถานกู่ช้าง” ซึ่งที่นี่เป็นสถานที่ฝังสรีระของช้างพลายคู่บารมีของพระนางจามเทวี ที่ชื่อว่า “ผู้ก่ำงาเขียว” เป็นช้างที่มีฤทธิเดชมาก หากช้างเชือกนี้หันหน้าไปทางศัตรูก็จะทำให้ศัตรูอ่อนกำลังลงทันที เมื่อฝังซากของช้างผู้ก่ำเขียวแล้วก็มีการสร้างสถูปขึ้น ชาวบ้านเชื่อว่าจะช่วยปกป้องคุ้มครองและเป็นที่พึ่งทางใจ ช่วยให้สมหวังในสิ่งที่คิดไว้

ปิดท้ายกันที่การมาสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองลำพูน “พระธาตุหริภุญชัย” นอกจากจะเป็นพระธาตุศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองลำพูน ก็ยังเป็นพระธาตุประจำปีคนเกิดปีระกา(ไก่) ตามคติความเชื่อของชาวล้านนา ภายในประดิษฐานพระเกศธาตุบรรจุอยู่ในโกศทองคำ ซึ่งแต่ละวันจะมีพุทธศาสนิกชนเดินทางมาไหว้องค์พระธาตุหริภุญชัยกันไม่ได้ขาด นอกจากจากนี้ ภายในวัดพระธาตุหริภุญชัยยังมีสิ่งน่าสนใจให้สักการะและเที่ยวชมกันอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น “พระเจ้าทองทิพย์” ในโบสถ์ด้านหน้า, “พระมหามุนีศรีหริภุญชัย” พระพุทธปฏิมาในวิหารหลวง, “หลวงพ่อพระนอน”, “พระเจ้าแดง”, “สุวรรณเจดีย์” หรือ “เจดีย์ปทุมวดี”, “รอยพระพุทธบาท 4 รอย”, “เสาสะดือเมือง” เป็นต้น

เส้นทางท่องเที่ยว ลำปาง-ลำพูน นับว่าเป็นการเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวที่อวลเสน่ห์แห่งเมืองล้านนาโบราณ เป็นเมืองท่องเที่ยวที่ต้องห้ามพลาดจริงๆ
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานเชียงใหม่ โทร. 0-5324-8604-5 และสามารถติดตามข่าวสารและกิจกรรมต่างๆ จากเว็บไซต์ชุมชนคนเที่ยวเหนือ www.gonorththailand.com และ www.facebook.com/GoNorthThailand
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com