“เกาะช้าง” เป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดฮิตของจังหวัดตราดที่ขึ้นชื่อในเรื่องทะเลสวย น้ำใส หาดทรายขาว ธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ แต่นอกจากทะเลที่ติดอันดับความนิยมของนักท่องเที่ยวแล้ว เกาะช้างยังมีความน่าสนใจตรงที่เป็นแหล่งชุมชนชาวประมงพื้นบ้านที่ยังคงเสน่ห์แบบดั้งเดิมอีกด้วย
และการท่องเที่ยวที่เข้าถึงวิถีชีวิตชุมชนคนเกาะช้างได้เป็นอย่างดีนั่นก็คือการใช้จักรยานเป็นพาหนะในการท่องเที่ยว โดยทางองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หรือ อพท. ร่วมกับชุมชนบนเกาะช้างก็ได้ช่วยกันพัฒนาเส้นทางปั่นจักรยานบนเกาะช้างซึ่งมีสองเส้นทางด้วยกัน คือที่ “บ้านด่านใหม่” และที่ “บ้านสลักเพชร”
ชมชีวิตชุมชนในเส้นทางจักรยาน “บ้านด่านใหม่”
สำหรับเส้นทางจักรยานที่บ้านด่านใหม่ นักท่องเที่ยวจะได้มาชมวิถีชีวิตของชาวบ้าน ทั้งการกินการอยู่ การประกอบอาชีพ และศูนย์รวมความศรัทธา เราสามารถเริ่มต้นปั่นจักรยานกันได้ที่ “ศาลเจ้าเกาะช้าง” ศาลเจ้าเก่าแก่ที่มีมาตั้งแต่ก่อตั้งชุมชนบ้านด่านใหม่ และเป็นที่เคารพศรัทธาของชาวบ้านด่านใหม่และชุมชนใกล้เคียง ภายในศาลเจ้าประดิษฐานเทพเจ้าจีนหลายองค์ ได้แก่ เจ้าแม่ทับทิม พร้อมองครักษ์หูทิพย์-ตาทิพย์ โดยเจ้าแม่ทับทิมเป็นที่เคารพนับถือของชาวประมงในหลายๆ ท้องถิ่น เนื่องจากเชื่อว่าท่านเป็นเทพธิดาแห่งท้องทะเล นอกจากนั้นยังมีองค์เจ้าแม่โต๊ะโมะ เฮียยี่กงองค์ 108-109 และท่านจ้าวสมุทร ชาวด่านใหม่ให้ความเคารพนับถือเทพเจ้าเหล่านี้เสมอมา
ใกล้ๆ กับศาลเจ้าเกาะช้าง เป็นที่ตั้งของ “ด่านศุลกากรเก่า” ซึ่งมีหลักฐานจากเอกสารครอบครองที่ดินว่าเคยเป็นที่ดินที่ใช้ในราชการของกรมศุลกากร ด่านศุลกากรนี้ยังเป็นที่มาของชื่อชุมชนบ้านด่านใหม่ โดยคำว่า “ด่าน” มาจากการเป็นด่านเก็บภาษีเรือสำเภาที่เดินทางผ่านเกาะช้าง ส่วนเหตุที่เรียกว่าบ้านด่านใหม่ก็เนื่องจากมีการย้ายด่านที่เก็บภาษีเรือสำเภาจากบ้านด่านเก่ามายังบ้านด่านใหม่แห่งนี้นั่นเอง แต่ปัจจุบันไม่เหลือร่องรอยของด่านเก็บภาษีแล้ว คงเหลือเพียงบรรยากาศของชายหาดเงียบสงบเพียงเท่านั้น
“พิพิธภัณฑ์หนังสือเก่า” เป็นอีกหนึ่งจุดแวะชมที่น่าสนใจ พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เป็นบ้านของลุงแดง ประทีป เยาวรัตน์ ชาวบ้านด่านใหม่ซึ่งมีความหลงใหลส่วนตัวในดาราและนางงามตั้งแต่สมัยอดีตจนปัจจุบัน และได้เก็บสะสมนิตยสารดารานางงาม รวมไปถึงโปสเตอร์หนัง การ์ดรูปภาพต่างๆ ไว้ตั้งแต่ปี 2518 จนมาถึงตอนนี้ก็มีหลายหมื่นชิ้น มีทั้งเพชรา เชาวราษฎร์ ภาวนา ชนะจิต ฯลฯ แต่ดาราคนโปรดของลุงแดงก็คือ อมรา อัศวนนท์
หากอยากเห็นวิถีชิวิตชาวประมงชายฝั่ง ต้องปั่นมายังชายทะเล มาที่ “สะพานปลาเก่าบ้านด่านใหม่” และ “โรงผลิตน้ำปลาเก่า” โดยเมื่อก่อนนี้เรือประมงจะมาขึ้นปลาที่สะพานปลาแห่งนี้ และยังคงเหลือร่องรอยของบ่อน้ำปลาให้เห็น แม้ปัจจุบันจะกลายเป็นโรงน้ำปลาร้างแล้วก็ตาม แต่บริเวณสะพานปลายังมีชาวบ้านมาทำกระชังเลี้ยงปลา มีทั้งปลาเก๋า ปลากะพง เป็นต้น
ส่วนที่ “วัดคลองนนทรี” ก็เป็นวัดสำคัญของชุมชน ที่นอกจากจะได้มากราบพระให้สบายใจแล้ว ยังจะได้ชม “ต้นสีระมัน” หรือต้นลิ้นจี่ป่าซึ่งขึ้นกระจายอยู่บริเวณลานวัด ต้นสีระมันเหล่านี้มีอายุมากถึงราว 200 ปี เป็นลิ้นจี่พันธุ์ดั้งเดิมที่ขึ้นอยู่ทางตอนใต้ของประเทศจีน เชื่อว่าลิ้นจี่ป่าที่พบบนเกาะช้างนี้เกิดขึ้นจากกลุ่มพ่อค้าสำเภาจีนที่มาใช้เกาะช้างเป็นที่หลบมรสุมและพักหาเสบียงน้ำจืดได้นำลิ้นจี่ป่ามากินและทิ้งเมล็ดไว้บนเกาะจนแพร่กระจายไปทั่วเกาะช้างจนปัจจุบัน และต้นสีระมันยังเป็นต้นไม้ที่ผูกพันกับวิถีชีวิตชาวประมงเกาะช้างอย่างมาก เนื่องจากเนื้อไม้มีความแข็งแกร่ง จึงนิยมทำมาทำกงเรือ กระดูกงูเรือ หัวหมูคันไถ และบันไดบ้าน
สำหรับคนอยากซื้อของกินของฝาก ต้องปั่นไปแวะที่ “กลุ่มแม่บ้านด่านใหม่” ที่มีผลิตภัณฑ์โดดเด่นคือทุเรียนกวนและกะปิเกาะช้าง แวะซื้อของฝากที่ “บ้านผ้าบาติก” ที่ทำผ้าบาติกขายเป็นของที่ระลึกทั้งผ้าเช็ดหน้าและผ้าคลุม ผู้ที่สนใจยังสามารถทดลองวาดหรือลงสีผ้าบาติกด้วยตัวเองได้อีกด้วย
ชมธรรมชาติป่าชายเลนในเส้นทางจักรยาน “บ้านสลักเพชร”
สำหรับบ้านสลักเพชรนั้นเป็นชุมชนที่ใหญ่และเก่าแก่ที่สุดบนเกาะช้าง ตั้งอยู่ทางตอนใต้ของเกาะ และยังมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์เพราะพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 เคยเสด็จมายังอ่าวสลักเพชรเมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จประพาสเกาะช้างหลายต่อหลายครั้ง ที่บ้านสลักเพชรเป็นที่ตั้งของ “วัดสลักเพชร” วัดสำคัญของชุมชนที่สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 ภายในวัดมีพระพุทธรูปสำคัญคือ “หลวงพ่อเพชร” และยังมีงาช้างที่เป็นตราตั้งประจำตำแหน่งของหลวงสลักเพชรพัฒนกิจซึ่งได้พระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 นอกจากนี้ทางวัดยังได้จัดทำพิพิธภัณฑ์รวบรวมของเก่าแก่จากสมัยรัชกาลที่ 5 ไว้ให้นักท่องเที่ยวได้ชมอีกด้วย
ใกล้กับวัดสลักเพชรคือคลองนาใน ซึ่งเป็นคลองที่รัชกาลที่ 5 เคยเสด็จผ่านเพื่อประพาสบ้านสลักเพชร เราปั่นจักรยานข้ามคลองนาในแล่นไปตามเส้นทางในสวนมะพร้าวเพื่อไปชม “ป่าชายเลนบ้านนาใน” ซึ่งมีเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติป่าชายเลนซึ่งเดินชมได้ในระยะทางราว 2 กิโลเมตร
ระหว่างทางเดินในเส้นทางศึกษาธรรมชาติ เราจะได้ชมพืชพันธุ์ป่าชายเลนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นโกงกาง แสม พังกา ตาตุ่มทะเล ช่วงกลางของทางเดินเป็นกลุ่มต้นโปรงทองที่มีใบสีเขียวอมเหลือง เมื่อโดนแสงแดดจะกลายเป็นสีเหลืองทองสดใสงดงามมากทีเดียว
มาเที่ยวแล้วบางคนอาจอยากซื้อของฝาก ที่บ้านสลักเพชรมีของดีประจำถิ่นอย่างผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าว ที่ “บ้านรักกะลา” ร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าวที่ทำเป็นข้าวของเครื่องใช้และเครื่องประดับต่างๆ มากมาย ทั้งโคมไฟ ที่ใส่ของ สร้อยคอ ต่างหู ฯลฯ แวะชมและซื้อผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าวเป็นของฝากก่อนกลับบ้านกันได้
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
ผู้ที่สนใจท่องเที่ยวในเส้นทางปั่นจักรยานบ้านด่านใหม่และเส้นทางจักรยานบ้านสลักเพชร ควรติดต่อมาก่อนล่วงหน้า โดยจะมีจักรยานให้บริการฟรี สามารถสอบถามเส้นทางการปั่นจักรยานและรายละเอียดต่างๆ ได้ที่บ้านด่านใหม่ โทร. 08 5275 8884 บ้านสลักเพชร โทร. 08 9555 6416
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com
