อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ ในขณะนี้เริ่มจะเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวในวงกว้าง ด้วยความสวยงามของธรรมชาติ นาขั้นบันได ภูเขา แม่น้ำ ล้วนทำให้แม่แจ่มเป็นอีกหนึ่งสถานที่น่าเที่ยว และหากใครได้มาเยือนอำเภอแม่แจ่มแล้ว ก็ไม่ควรพลาดที่จะไปเยือน “วัดพุทธเอิ้น” (หรือที่คนส่วนใหญ่เรียกวัดพุทธเอ้น) ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลช่างเคิ่ง อำเภอแม่แจ่ม
วัดนี้มีชื่อเดิมว่า “วัดศรีสุทธาวาสเอิ้นมงกุฎ” สิ่งที่น่าสนใจภายในวัดแห่งนี้ก็คืออุโบสถที่สร้างขึ้นกลางสระน้ำ หรือที่เรียกว่าอุทกสีมา สร้างในสมัยต้นรัตนโกสินทร์ อุทกสีมานั้นก็คืออุโบสถที่ใช้น้ำเป็นสิ่งแสดงอาณาเขตในการทำสังฆกรรม ตัวอุโบสถเป็นไม้ทั้งหลัง หลังคามุงด้วยแป้นเกล็ดไม้ มีขนาดไม่ใหญ่นัก สร้างขึ้นในสระน้ำรูปสี่เหลี่ยมซึ่งล้อมรอบด้วยกำแพงศิลาแลง ภายในโบสถ์ห้ามผู้หญิงเข้าเหมือนกับหลายๆ วัดในล้านนา
ส่วนจุดเด่นอันเป็นเอกลักษณ์ของวัดแห่งนี้ นั่นก็คือ ภายในวัดจะมี “บ่อน้ำพุทธเอ้น” ซึ่งมีน้ำใสไหลเย็นไหลออกมาจากพื้นดินตลอดเวลา ตามตำนานของวัดแห่งนี้เล่ากันมาว่า เมื่อสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าได้เสด็จโปรดเวไนยสัตว์ผ่านมาบริเวณนี้ และได้หยุดพักผ่อนที่ดอนสกานต์ ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของวัดในปัจจุบัน และได้ทรงตรัสเรียกหาพระอานนท์ พระพุทธอุปัฏฐากให้หาน้ำมาเสวย เสร็จแล้วทรงบ้วนพระโอษฐ์ลง ณ บริเวณที่เป็นบ่อน้ำในปัจจุบัน ซึ่งบ่อน้ำนี้มีลักษณะเป็นน้ำผุดออกจากใต้พื้นดิน และไหลออกมาไม่ขาดสายไม่ว่าบ้านเมืองจะแล้งเพียงใด และต่อมาได้มีภิกษุสองรูปคือพระติวิทวังโส และพระชมภูวิทโยได้ธุดงค์ผ่านมาจึงได้ร่วมมือกับชาวบ้านละแวกนั้นสร้างวัดขึ้นตรงบริเวณที่น้ำผุดขึ้นนี้
“บ่อน้ำพุทธเอ้น” นี้ชาวแม่แจ่มถือว่าเป็นบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ ชาวบ้านต่างพากันนำน้ำจากบ่อแห่งนี้ไปใช้เป็นน้ำดื่มน้ำกิน โดยในแต่ละวันชาวบ้านก็จะนำภาชนะใส่น้ำมารองน้ำในบ่อแห่งนี้กลับไปใช้ดื่มที่บ้าน จนทางวัดต้องติดป้ายข้อกำหนดในการรองน้ำใช้ไว้ว่าให้รองน้ำตามลำดับก่อน-หลัง และควรนำภาชนะที่มีขนาด 5 ลิตรขึ้นไปมาใช้รองน้ำ ไม่ควรใช้ขวดน้ำขนาดเล็กมารองเพื่อความรวดเร็ว รวมไปถึงห้ามทิ้งขยะ อาบน้ำ และซักผ้าบริเวณนี้โดยเด็ดขาด อีกทั้งน้ำจากบ่อบริเวณนี้ก็ได้ต่อท่อลงไปที่สระซึ่งเป็นที่ตั้งของอุโบสถ ก็ทำให้น้ำเต็มสระอยู่ตลอดปีอีกด้วย
ความน่าสนใจของวัดนี้ยังไม่หมดเพียงแค่นั้น แต่บริเวณด้านหลังอุโบสถก็ยังมีวิหารไม้สักเก่าแก่ ซึ่งภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังที่ว่ากันว่างดงาม แต่น่าเสียดายว่าภาพเหล่านั้นเลือนลางไปมากแล้ว ภายในวิหารยังมีพระพุทธรูปแกะสลักจากไม้ให้กราบไหว้กัน ส่วนด้านหลังวิหารก็เป็นที่ประดิษฐานเจดีย์องค์ใหญ่ นอกจากนั้น คนที่มาที่วัดก็ยังสามารถมากราบพระเจ้าทันใจซึ่งทำจากไม้จัน พระเจ้าทันใจจะพบเห็นได้ตามวัดล้านนา เป็นพระพุทธรูปที่ต้องสร้างให้เสร็จภายในหนึ่งวัน เชื่อกันว่าใครที่ไปกราบขอพร ก็จะได้สมประสงค์สัมฤทธิ์ผลได้เร็วทันใจด้วยเช่นเดียวกัน
