แอ่วลำปาง ชมบ้านหลายเสาที่ “บ้านเสานัก”

ลำปาง หรือ เมือง"เขลางค์นคร" ในอดีตถือเป็นหนึ่งในเมืองท่องเที่ยวทางภาคเหนือ ที่มีชื่อเสียงโด่งดังในเรื่องของเมืองรถม้า และชามตราไก่ รวมไปถึงแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงอย่าง วัดพระธาตุลำปางหลวง วัดพระแก้วดอนเต้า

แต่ก็ใช่ว่าเมืองลำปางจะมีของดีเพียงแค่นี้ เพราะด้วยความที่ในอดีตลำปางเคยเป็นเมืองที่เจริญรุ่งเรืองทางด้านการค้าไม้โดยเฉพาะไม้สัก จึงทำให้ในลำปางเต็มไปด้วยบ้านโบราณที่สร้างด้วยไม้สักอย่างสวยงาม และยังคงไว้ให้เห็นถึงปัจจุบัน

อย่างบ้านไม้สักโบราณอายุร่วม 100 กว่าปี ที่มีนามว่า “บ้านเสานัก” ภาษาเหนือ แปลว่า “บ้านเสามาก” ซึ่ง หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์ เป็นผู้ตั้งชื่อให้ เพราะว่าเป็นบ้านเรือนไม้สักที่มีเสาจำนวนมากถึง 116 ต้น และมีความน่าสนใจเข้าไปเที่ยวชมไม่น้อย

ตามประวัติบ้านเสานักหลังนี้ สร้างขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ.2438 โดย หม่องจันโอง ชาวพม่า (ต้นตระกูล จันทรวิโรจน์) ลักษณะการก่อสร้างเป็นแบบศิลปะพม่าผสมล้านนา

บ้านเสานักตกทอดมาถึงสมัยของคุณหญิงวลัย ลีลานุช อดีตผู้อำนวยการโรงเรียนลำปางกัลยาณี ซึ่งเป็นหลานตาของหม่องจันโอง ท่านได้ทำการซ่อมแซมปรับปรุงบ้านเสานักเพื่อเป็นที่อยู่ให้เหมาะสมกับยุคสมัย โดยต้องการอนุรักษ์บ้านให้อยู่ในสภาพคงเดิมให้มากที่สุด และภายหลังจากที่คุณหญิงวลัย ลีลานุช ถึงแก่อนิจกรรม ในปี พ.ศ. 2535 บ้านเสานักจึงไม่มีผู้อาศัยอยู่ คุณฌาดา ชิวารักษ์ได้สืบทอดเจตนารมณ์โดยดูแลบ้านเสานักให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว

และด้วยลักษณะที่โดดเด่นของบ้านเสานัก ทำให้อาจารย์จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าลาดกระบัง ได้มาศึกษาและถ่ายภาพนำไปอ้างอิงเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมล้านนา นอกจากนี้บ้านเสานักยังเป็นสถานที่ดูงานของนักศึกษาสถาปัตยกรรมจากหลายสถาบัน จนทำให้ชื่อเสียงของบ้านเสานักเป็นที่รู้จักในหมู่สถาปนิกและนักออกแบบไปทั่วประเทศ กระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2539 สยามสมาคมได้นำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับบ้านเสานักไว้ในหนังสือ Heritage Homes of Thailand รวมทั้งมีนิตยสารจากต่างประเทศหลายฉบับนำเรื่องราวและประวัติของบ้านเสานักไปเผยแพร่ทั่วโลก

ปัจจุบันบ้านเสานัก มีคุณพิมพ์จักร ชิวารักษ์ เป็นทายาทผู้ดูแลบ้านคนปัจจุบัน และเปิดบ้านเสานักเป็นพิพิธภัณฑ์ด้านศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดลำปาง ซึ่งภายในบ้านจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้โบราณ เช่น แหย่งช้างของเจ้าหลวงลำปาง หีบโบราณ เครื่องอัดกลีบผ้าม่วง กำปั่นเหล็ก เครื่องเขิน เครื่องเงิน ที่ผนังติดภาพเจ้าดารารัศมี และภาพของเจ้าของบ้านรุ่นแรก และภายนอกบริเวณใกล้เคียงกับตัวบ้านยังมีถุข้าว(ยุ้งข้าว)เสาหลาย ที่มีเสาถึง 24 ต้น และต้นสารภีที่มีอายุกว่า 130 ปี หากว่าใครได้มาแอ่วเมืองลำปาง หาโอกาสแวะมาชมความงามของบ้านเรือนไม้สักโบราณหลังนี้กันดู

**********************************************

“บ้านเสานัก” ตั้งอยู่เลขที่ 86 ถ.ราษฎร์วัฒนา ต.ท่าอะโม จ.ลำปาง การเดินทางไปบ้านเสานัก เริ่มต้นจากสะพานเขลางค์ไปตามถนนท่ามะโอ เลี้ยวซ้ายเข้าสู่ถ.ราษฏร์วัฒนา เปิดให้เข้าชมทุกวัน เวลา 10.00 - 17.00 น.ค่าชมพร้อมเครื่องดื่ม ชาวต่างชาติ 50 บาท คนไทย 30 บาท พระภิกษุ เด็ก นักเรียน นักศึกษาชมฟรี และยังรับจัดสัมมนา งานเลี้ยงแบบพื้นเมือง สอบถามได้ที่ โทร. 0-5422 - 7653, 08-6910-7408 หรือที่ ลิสท์ แทรเวล โทร. 0-5422-1808

* * * * * * * * * * * * * * * * * * *

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com