แบงก์ชาติรัสเซียยอมจำนนต่อหลักฐาน! ออกโรงยอมรับเป็นครั้งแรกว่า “อุตสาหกรรมขุด Bitcoin” กลายเป็นกองหนุนสำคัญที่ช่วยพยุงค่าเงิน “รูเบิล” ให้แข็งแกร่ง ท่ามกลางวิกฤตคว่ำบาตร ด้านเครมลินเดินเกมรุก จ่อขึ้นทะเบียนเหมืองขุดเป็น “สินค้าส่งออก” หวังโกยรายได้เข้ารัฐเต็มเม็ดเต็มหน่วย หลังพบ “เหมืองเถื่อน” ยังระบาดหนัก สูบเลือดสูบเนื้อไฟฟ้าฟรี ทำรัฐสูญภาษีปีละหลายพันล้าน!
นับเป็นการกลับลำทางนโยบายที่น่าจับตามองที่สุดของมหาอำนาจหมีขาว เมื่อเอลวิรา นาบิอุลลินา (Elvira Nabiullina) ผู้ว่าการธนาคารกลางรัสเซีย หญิงเหล็กผู้เคยยืนกรานต่อต้านคริปโตฯ หัวชนฝา ได้ออกมายอมรับอย่างเป็นทางการว่า กิจกรรมการขุดคริปโทเคอร์เรนซีในประเทศ กำลังส่งผลบวกอย่างมีนัยสำคัญต่อความแข็งแกร่งของค่าเงินรูเบิลในตลาดแลกเปลี่ยน
จาก ‘ตลาดมืด’ สู่ ‘ฮีโร่เศรษฐกิจ’
การยอมรับครั้งนี้สอดรับกับความเคลื่อนไหวของ มักซิม โอเรชคิน (Maxim Oreshkin) รองเสนาธิการทำเนียบประธานาธิบดี ที่ออกมาผลักดันกลางเวทีฟอรัมการลงทุน VTB “Russia Calling!” ว่า รัฐบาลควรจัดหมวดหมู่การขุดคริปโตฯ ให้เป็น “กิจกรรมการส่งออก” (Export Activity) อย่างเป็นทางการ
เหตุผลนั้นเรียบง่ายแต่ทรงพลัง แม้ Bitcoin จะไม่มีตัวตนทางกายภาพให้ขนข้ามพรมแดน แต่เหรียญที่ขุดได้ถูกขายออกไปในตลาดโลก และเงินตราต่างประเทศที่ได้กลับมานั้น ไหลเวียนกลับเข้ามาพยุงเศรษฐกิจรัสเซียไม่ต่างจากการขายน้ำมันหรือก๊าซธรรมชาติ การที่รัฐมองข้ามจุดนี้ ทำให้การพยากรณ์ค่าเงินรูเบิลที่ผ่านมา “ผิดพลาด” ไปจากความเป็นจริง
ขุมทรัพย์หมื่นล้านที่รัฐ (ยัง) ควบคุมไม่ได้
ปัจจุบัน รัสเซียผงาดขึ้นเป็นเบอร์ 2 ของโลกในด้านกำลังการขุด (Hashrate) รองจากสหรัฐฯ โดยครองสัดส่วนถึง 16% ในช่วงฤดูร้อนที่ผ่านมา สร้างรายได้จากการขุดสูงถึง 1 พันล้านรูเบิลต่อวัน (ราว 350 ล้านบาท)
แต่ภายใต้ตัวเลขที่สวยหรู กลับซ่อนไว้ด้วย “หลุมดำ” ขนาดใหญ่ แม้รัฐบาลจะประกาศให้การขุดเป็นเรื่องถูกกฎหมายตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน 2567 โดยกำหนดให้บริษัทต้องเสียภาษี 25% และบุคคลธรรมดาเสียภาษี 13-22% แต่ในทางปฏิบัติกลับล้มเหลวไม่เป็นท่า
สงครามปราบ ‘เหมืองเถื่อน’
รายงานข่าวเจาะลึกจาก Ren TV แฉเบื้องหลังด้านมืดว่า มาตรการรีดภาษีและค่าไฟที่แพงหูฉี่ บีบให้ผู้ประกอบการจำนวนมากเลือกที่จะมุดลงดินกลายเป็น “เหมืองเถื่อน” (Underground Operations)
ขบวนการนี้ไม่ได้ทำแค่เลี่ยงภาษี แต่ยังลามไปถึงการก่ออาชญากรรมขโมยไฟฟ้าในระดับอุตสาหกรรม ในเขตพื้นที่ต่างๆ ได้แก่
- เซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก : โดยพบเหมืองเถื่อนแอบต่อสายตรงไม่ผ่านมิเตอร์มาตั้งแต่ปี 2561 สร้างความเสียหายให้ระบบโครงข่ายไฟฟ้าถึง 500 ล้านรูเบิล
- ดาเกสถาน : พบเหมืองขุดซ่อนตัวอยู่ในถังน้ำหล่อเย็น เพื่อตบตาเจ้าหน้าที่และหลบเลี่ยงการตรวจจับความร้อน
- โอทสค์ (Omsk) : เจ้าหน้าที่โรงไฟฟ้าถูกจับกุมหลังรับสินบน 5 แสนรูเบิล เพื่อแลกกับการหลับตาข้างหนึ่งให้เหมืองเถื่อนขโมยไฟ
ธนาคารขยับรับลูก ‘สินทรัพย์ดิจิทัล’ แต่ห้ามใช้จ่าย
ในขณะที่ภาคการผลิตยังวุ่นวาย ฟากสถาบันการเงินยักษ์ใหญ่อย่าง Sberbank ก็เริ่มขยับตัวทดสอบระบบ DeFi และออกผลิตภัณฑ์ทางการเงินที่ผูกกับ Bitcoin และ Ethereum มูลค่ากว่า 1.5 พันล้านรูเบิล เพื่อรองรับดีมานด์นักลงทุน
อย่างไรก็ตาม อนาโตลี อัคซาคอฟ ประธานคณะกรรมาธิการสภาดูมา ยังคงขีดเส้นตายชัดเจนว่า “คริปโตฯ จะไม่มีวันเป็นเงินตราในรัสเซีย” มันจะเป็นได้แค่เครื่องมือการลงทุน (Investment Instrument) เท่านั้นหากจะซื้ออาหารหรือจ่ายค่าบริการต้องใช้ “เงินรูเบิล” เพียงอย่างเดียว
ทั้งนี้รัสเซียกำลังเล่นเกมเสี่ยงบนเส้นลวด เส้นหนึ่งคือความต้องการเงินตราต่างประเทศจากการขุดคริปโตฯ เพื่อสู้กับมาตรการคว่ำบาตร แต่อีกเส้นคือการต้องปราบปรามอาชญากรรมทางเศรษฐกิจที่กัดกินรายได้รัฐไปพร้อม ๆ กัน นี่คือภาวะกลืนไม่เข้าคายไม่ออกของมหาอำนาจที่กำลังพยายามเปลี่ยน “เงินดิจิทัล” ให้เป็น “อาวุธ” ทางเศรษฐกิจ
