นายเศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ ผู้ว่าการธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่า ธปท. จะออกใช้ธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ที่เปลี่ยนวัสดุการพิมพ์เป็นโพลิเมอร์ เพื่อพัฒนาคุณภาพให้ประชาชนได้ใช้ธนบัตรที่มีสภาพใหม่ สะอาด และใช้งานได้นานขึ้น เนื่องจากธนบัตรชนิดราคา 20 บาท เป็นธนบัตรที่ประชาชนใช้จ่ายมากที่สุด มีการหมุนเวียนเปลี่ยนมือบ่อย จึงทำให้ธนบัตรมีสภาพเก่ากว่าธนบัตรชนิดราคาอื่น โดยจะเริ่มออกใช้หมุนเวียนในวันที่ 24 มีนาคม 2565 นี้
ธนบัตรโพลิเมอร์ผลิตจากพลาสติกแบบพิเศษ ซึ่งไม่ดูดซับความชื้นและสิ่งสกปรก และมีความทนทานในการใช้งานมากกว่าธนบัตรกระดาษ นอกจากนี้ ด้วยลักษณะเฉพาะของธนบัตรโพลิเมอร์ดังกล่าวจึงช่วยลดปริมาณการผลิตธนบัตรใหม่เพื่อทดแทนธนบัตรที่ชำรุด และเอื้อต่อการรักษาสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยสอดคล้องกับธนาคารกลางในหลายๆ ประเทศที่ได้ออกใช้ธนบัตรโพลิเมอร์ เช่น อังกฤษ แคนาดา ออสเตรเลีย มาเลเซีย สิงคโปร์ และเวียดนาม เป็นต้น
ผู้ว่าการ ธปท. กล่าวว่า ธนบัตรโพลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท มีภาพและลักษณะโดยรวมเหมือนกับธนบัตรกระดาษชนิดราคา 20 บาท ที่หมุนเวียนในปัจจุบัน โดยมีการใช้เทคโนโลยีต่อต้านการปลอมแปลงที่ทันสมัยและมีมาตรฐานขั้นสูง เช่นเดียวกับธนบัตรกระดาษชนิดราคา 20 บาท รวมถึงมีลักษณะต่อต้านการปลอมแปลงเพิ่มเติมสำหรับธนบัตรโพลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท คือช่องใสที่สามารถมองเห็นทะลุได้ทั้งสองด้าน โดยช่องใสด้านล่างที่เป็นทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ เมื่อพลิกธนบัตรขึ้นลงจะเห็นเป็นสีเหลือบแดง
นอกจากนี้ มีการเพิ่มจุดสังเกตสำหรับผู้บกพร่องทางสายตาในบริเวณช่องใสด้านบนที่เป็นทรงหยดน้ำ โดยมีตัวเลข "20" ขนาดเล็ก ดุนนูนเพื่อให้สัมผัสได้ง่ายขึ้น
"ธนบัตรโพลิเมอร์ ชนิดราคา 20 บาท จะเริ่มออกใช้หมุนเวียนในวันที่ 24 มีนาคม 2565 นี้ ประชาชนสามารถเบิกถอนผ่านสาขาธนาคารพาณิชย์ และสถาบันการเงินเฉพาะกิจทุกแห่ง สำหรับธนบัตรกระดาษชนิดราคา 20 บาท ที่ใช้หมุนเวียนอยู่ในปัจจุบันยังคงสามารถใช้จ่ายได้ตามปกติต่อไป
ด้านนายสมบูรณ์ จิตเป็นธม ผู้ช่วยผู้ว่าการ สายออกบัตรธนาคาร ธปท. กล่าวว่า ธนบัตรแบบโพลิเมอร์จะแก้ไขปัญหาธนบัตรแบบกระดาษเดิมที่มีคุณภาพความสะอาดไม่ได้มาตรฐาน เพราะมีการหมุนเวียนใช้บ่อยครั้ง ไม่ได้นำกลับเข้าระบบเพื่อทำลาย ใช้กันไปถึง 3 ปี จึงมีความสกปรกอยู่พอสมควร โดยธนบัตรแบบโพลิเมอร์ มีคุณสมบัติไม่ดูดซับความชื้น สิ่งสกปรก จึงมีความสะอาดกว่า 2.5 เท่า
ทั้งนี้ คาดว่าอายุการใช้งานของธนบัตรแบบโพลิเมอร์จะอยู่ที่ 5 ปีขึ้นไป จากแบบเดิมที่ใช้ 2-3 ปี ก็จะเติมเข้าไปในระบบทดแทนธนบัตรแบบเดิม ซึ่งไม่ได้มีการยกเลิก ยังสามารถใช้ได้ตามปกติ
โดยปัจจุบัน ธปท. พิมพ์ธนบัตรเข้าสู่ระบบ 1,800 ล้านฉบับต่อปี ลดลงจากเดิมที่ 2,000 ล้านฉบับต่อปี ในจำนวนนี้เป็นธนบัตร 20 บาท กว่า 600 ล้านฉบับต่อปี มีสัดส่วนมากกว่า 30% ของจำนวนธนบัตรที่พิมพ์ทั้งหมด ซึ่งธนบัตรชนิด 20 บาทมีมูลค่าคงค้างอยู่ในระบบปัจจุบันอยู่ที่ 4.7 หมื่นล้านบาท
ก่อนหน้านี้ ธปท.เคยนำธนบัตรแบบโพลิเมอร์ มาใช้กับธนบัตรชนิดราคา 50 บาทแล้ว แต่เนื่องจากเทคโนโลยีปัจจุบันเปลี่ยนแปลงไปมาก ทำให้คุณภาพการพิมพ์ความทนทานแตกต่างจากในอดีต ซึ่งการเริ่มใช้กับธนบัตรชนิดราคา 20 บาท ซึ่งเป็นราคาต่ำสุด มีการใช้หมุนเวียนสูงสุดเป็นแนวปฏิบัติที่ ธปท.ได้ศึกษาจากหลายประเทศ ซึ่งในอนาคตจะเปลี่ยนไปใช้กับธนบัตรชนิดราคาอื่นตามความเหมาะสม
ส่วนกรณีใช้ธนบัตรกับตู้สินค้าอัตโนมัตินั้น ได้หารือกับผู้ประกอบการมีความพร้อมที่จะรับธนบัตรแบบใหม่ได้ทันในวันที่ 24 มี.ค.นี้ มีตู้รองรับได้ 60-70% และจะทยอยดำเนินการเปลี่ยนได้ทั้งหมดกว่า 90% โดยระหว่างนี้จะมีการติดสติกเกอร์ที่ตู้รับธนบัตรว่าตู้ไหนสามารถรับธนบัตรแบบใหม่ได้หรือไม่ได้ เพื่อให้ประชาชนไม่เกิดความสับสน
