“หมอออนไลน์” ประสบความสำเร็จเพียงแค่ 2 ปี มีผู้ห่วงใยสุขภาพทั้งในประเทศและต่างประเทศมาใช้บริการแสนกว่าราย และมีคำถามที่เกี่ยวกับสุขภาพเป็นแสน ข้อความ “หมอเกมส์” แจง ระบบออนไลน์ที่จัดทำขึ้นเปรียบเสมือนห้องตรวจในโรงพยาบาล มีแพทย์เฉพาะทาง 16 สาขาคอยให้บริการ และห้องอายุกรรมเป็นห้องยอดฮิต ซึ่งส่วนใหญ่จะสอบถามโรคมะเร็งและเส้นเลือดสมองตีบ ขณะที่ “เด็กวัยรุ่น” ปรึกษาเรื่องเพศ เตรียมพัฒนาฐานข้อมูลที่มีอยู่ จัดทำเป็น “application” ใช้ชื่อว่า diagMe ต่อยอดช่วยคนได้เป็นล้านๆ คน ให้รู้ทันโรคและเตรียมค่ารักษาเลือกโรงพยาบาลได้อย่างชาญฉลาด!
จากกลุ่มเพื่อนหมอศิริราช ที่ใช้เส้นทาง social network ในการปรึกษาหารือเรื่องเคสผู้ป่วย หรือจากอาการเจ็บป่วยของพ่อแม่ และได้ขยายวงกว้างไปให้คำปรึกษากับคนไข้หรือผู้ที่มีปัญหาไม่เข้าใจเกี่ยวกับอาการของโรครวมไปถึงคนรักสุขภาพซึ่งวันนี้ผ่านมาถึง 2 ปี นับว่าโครงการของหมอศิริราชที่รู้จักกันทั่วไปว่า “หมอ ออนไลน์” ประสบความสำเร็จมีผู้มาใช้บริการจำนวนนับแสนคน
นายแพทย์อดุลย์ชัย ธรรมาแสงเสริฐ หรือ “หมอเกมส์” แพทย์เฉพาะทางด้านศัลยกรรมตกแต่ง โรงพยาบาลพญาไท 2 อดีตนักกิจกรรมตัวยง สมัยเป็นนักศึกษาแพทย์ศิริราช เล่าว่า ได้จุดประกายจากสิ่งที่เพื่อนๆ หมอได้พูดคุย หารือกันในโซเชียลมีเดีย พัฒนาให้เกิดประโยชน์มากขึ้นเพื่อช่วยเหลือสังคม โดยกลุ่มเพื่อนหมอศิราช 103 กว่า 20 ชีวิตมาเป็นจิตอาสา ไขข้อข้องใจสารพัดปัญหาสุขภาพ ทั้งในเฟซบุ๊ก และเว็บไซต์ www.sosspecialist.com
ผลจากพลังโซเชียลทำให้คนเข้ามาใช้บริการ ปรึกษาหมออนไลน์นับแสนคำถาม ภายในระยะเวลาเพียง 2 ปี ถือเป็นการการันตีความสำเร็จในการช่วยเหลือคนไข้ได้ในระดับหนึ่ง ซึ่งโครงการหมอออนไลน์ อยู่ภายใต้คอนเซ็ปต์ “อยากพบหมอ ไม่ต้องรอบัตรคิว” แต่กว่าจะประสบผลสำเร็จได้อย่างปัจจุบันนี้ ก็ต้องผ่านอุปสรรคมากพอสมควร
คุณหมออดุลย์ชัย เล่าว่า “หลังคิดโครงการนี้ ได้นำไปเสนอสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และได้ทุนมาก้อนหนึ่งแต่ก็มีปัญหาบ้างในช่วงแรก โดยเฉพาะเรื่องการต้องติดต่อหาหมอมาให้คำปรึกษา ขณะที่หมอหลายคนค่อนข้างกลัวในการให้คำปรึกษาทางไกล เช่น กลัวโดนฟ้อง แต่หมอเกมส์ก็สามารถดึงเพื่อนหมอมาเป็นจิตอาสาช่วยงานได้สำเร็จ
โดยเริ่มจากเพื่อนๆ สมัยร่วมทำกิจกรรมในสมัยเรียนเป็นหลัก และสามารถติดต่อหมอจิตอาสา 20 กว่าคนจากที่ต่างๆ ซึ่งกระจัดกระจายกันไปเกือบ 20 ปี มาช่วยกันเพื่อทำให้โครงการหมอออนไลน์ก้าวเดินต่อไปให้ได้ ไม่ว่าจะเป็น อาจารย์แพทย์อายุรกรรมจากศิริราช อาจารย์แพทย์จากสงขลานครินทร์ อาจารย์แพทย์จากรามา ฯลฯ
“หมอทุกท่านที่เข้ามาช่วย ล้วนเป็นหมอที่อัดแน่นด้วยคุณภาพและมากด้วยประสบการณ์ มาเป็นที่ปรึกษาโรคเฉพาะทางให้ประชาชน ไม่ว่าจะทาง www.sosspecialist.com หรือเฟซบุ๊ก เพียงเข้าไปที่ช่องทางดังกล่าวก็สามารถปรึกษาได้ฟรี” สำหรับขั้นตอนในการเข้าไปปรึกษาคุณหมอออนไลน์ เพียงแค่ผู้ที่สนใจเข้าไปในเว็บที่จำลอง เสมือนการไปพบหมอจริงๆ
เพียงคำถามแรก “ไม่สบาย เป็นอะไรมาครับ” แล้วพิมพ์อาการ เราก็จะไกด์ว่าอาการน่าจะเป็นแบบนี้ โดย จะ link รายละเอียดของโรคที่น่าจะเป็นให้ดูเพื่อศึกษา เป็นข้อมูลเบื้องต้น ซึ่งตรงนี้คนไข้ต้องการปรึกษาต่อทางหมอเฉพาะทาง หรือ อาจไปพบหมอเอง แล้วแต่ความต้องการของคนไข้จะตัดสินใจ
โดยเว็บดังกล่าวจะจำลองสถานการณ์ในโรงพยาบาลซึ่งจะมีห้องตรวจ 16 ห้องให้เลือกเข้าไป ได้แก่ 1.อายุรกรรม 2.ศัลยกรรม 3.โรคเด็ก 4.สูตินรีเวช 5.กระดูกและข้อ 6.กายภาพบำบัด 7.จิตเวช 8.ตา 9.ทันตกรรม 10.ผิวหนัง 11.รังสีวินิจฉัย 12.มะเร็ง 13.หู คอ จมูก 14.เภสัชกร 15.แพทย์แผนจีน 16.โภชนาการ
หากใครสงสัยห้องหรือโรคด้านไหน ก็สามารถเข้าไปโพสต์คำถามในแต่ละห้องตรวจได้ทันที
คุณหมอเล่าว่า การปรึกษาจะเป็นตัวต่อตัว คนไข้จะรู้สึกสบายๆ และเชื่อได้ว่าการปรึกษาจะเป็นความลับ โดยจะมี room ที่คุณหมอคุยกับคนไข้เท่านั้น ซึ่งจะมีคุณหมอทุกท่านเป็น admin ร่วมในการให้ความเห็นและให้คำปรึกษา
“เราจะไม่มีการลงตารางการให้คำปรึกษา เพราะดูจะเป็นการ fix เวลาหมอเกินไป เพราะโครงการนี้เป็นโครงการจิตอาสา ไม่มีค่าตอบแทนใดๆ หมอจะไม่เปิดเผยตัวตนว่าใครเป็นคนตอบ แต่คุณหมอในห้องนั้นๆ จะแนะนำ ว่า น่าจะเป็นอาการของโรคอะไร และจะแนะนำให้ไปหาหมอ หรือ โรงพยาบาลใกล้บ้าน ในการรักษาอย่างต่อเนื่อง”
ดังนั้น ผู้ที่ต้องการคำตอบด่วน ฟันธงว่าเป็นโรคอะไร การปรึกษาหมอทางช่องทางนี้ คงไม่สามารถตอบคำถามได้ ที่สำคัญคือ คุณหมอออนไลน์ จะไม่จ่ายยาให้กับคนไข้ที่เข้ามาปรึกษาเด็ดขาด
เพจของเราจะเป็นการแนะนำพื้นฐานเกี่ยวกับอาการโรคที่เป็นว่า น่าจะมีความสุ่มเสี่ยงว่าเป็นโรคอะไร เราจะให้ความรู้ ความเข้าใจ โดยอาจวาง link เกี่ยวกับโรคสันนิษฐานให้คนไข้เข้าใจ ทั้งนี้ การหาหมอออนไลน์ จึงเป็นการแนะนำเบื้องต้น และให้คนไข้เข้าใจในโรคที่อาจจะเป็น
“เพจเราเป็นเพียงให้คำสมมติฐาน ให้ข้อมูล และเข้าใจโรคที่อาจจะเป็น ที่สำคัญคือ ควรจะไปพบหมอเพื่อทำการรักษาอย่างละเอียด”
คำแนะนำดีๆ มีค่ามากกว่ายามากมาย
สำหรับ แก่น หรือหัวใจหลักๆ ของเว็บไซต์นี้ คือ คำแนะนำจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ไม่ได้หมายถึงแค่การรักษาโรค แต่อาจจะครอบคลุมถึงการแก้ปัญหาต่างๆ ซึ่งหมอเกมส์ บอกว่า การให้คำแนะนำดีๆ จะดีกว่ายา มากมาย ขณะเดียวกัน คนไข้จะได้รู้รายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับโรคที่ตัวเองเป็นเพิ่มมากขึ้น
“หมอออนไลน์อาจจะมีคำตอบเกี่ยวกับโรคที่ตนเองเป็นหรือมีข้อมูลเพื่อสร้างความเข้าใจ เกี่ยวกับโรคที่เป็นซึ่งจะเป็นการให้ข้อมูลเพิ่มเพื่อสร้างความเข้าใจของโรคนั้นๆ ได้มากยิ่งขึ้น
อย่างไรก็ดีจากการปรึกษาหมอออนไลน์ กับการไปพบหมอด้วยตัวเอง จะมีข้อแตกต่างชัดเจน คือ การหาหมอออนไลน์จะไม่มีการตรวจ ไม่มีผลเจาะเลือด ไม่มีผลแล็บ จึงเป็นการให้คำปรึกษา จะไม่ชี้หรือบอกกับคนไข้ว่าเป็นโรคอะไรได้ แต่จะให้คำปรึกษาว่า สงสัยจะเป็นโรคนี้ และเป็นไกด์ให้คนไข้ได้รู้ว่า ควรจะไปพบหมอทางด้านไหน นอกจากนี้การไปพบหมอตามโรงพยาบาล อาจจะไม่มีเวลาอธิบายโรคมากนัก จากจำนวนคนไข้ที่มีมากจนไม่เวลาตอบ ข้อสงสัยได้
การให้คำปรึกษาออนไลน์ในเพจจะมี link ข้อมูลเกี่ยวกับโรคนั้นเพื่อให้ได้ศึกษา ก็จะเป็นการช่วยสร้างความรู้ความเข้าใจในโรคๆ นั้น และสร้างความมีวินัยในการกินยา หรือ การมีพฤติกรรมการกินให้สอดคล้องกับโรคที่เป็นอยู่ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นรายละเอียดที่หมอออนไลน์มีคำแนะนำให้ในเว็บไซต์อีกด้วย
ทั้งนี้ คุณหมอก็ได้ยกเคสที่น่าสนใจเกี่ยวกับการให้คำแนะนำดีๆ ในเคสผู้ป่วยรายหนึ่งว่า “เป็นเคสที่เกิดขึ้นในเมืองไทย ที่ได้แนะนำช่วยเหลือกันไปจนเสียชีวิต ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นคือ พี่ทำงานเขียนคอลัมนิสต์ น้องป่วยเป็นมะเร็งรังไข่ พี่ก็หมดเงินรักษาน้องในโรงพยาบาลหนึ่ง ที่รักษามานาน จนวันหนึ่งพี่เข้ามาขอคำปรึกษา ถามถึงอาการน้องว่า ทำไมขาบวม และมีอาการหอบหืด หมอออนไลน์ก็ให้คำปรึกษา และบอกว่า อาการของน้องสาวน่าจะเป็นหนัก และต้องรักษาที่โรงเรียนแพทย์และรักษาต่อเนื่อง และควรใช้สิทธิ์บัตรทอง ซึ่งตรงนี้พี่สาวเขาไม่รู้เลยว่า น้องสาวมีสิทธิ์บัตรทองที่ไหน หมอได้ช่วยเสิร์ชทางอินเทอร์เน็ต หาโรงพยาบาลที่เขามีสิทธิ์ และต่อมาโรงพยาบาลที่ใช้สิทธิ์ได้ส่งตัวคนไข้ไปรักษาต่อที่โรงพยาบาลจุฬาฯ แต่สุดท้ายก็เสียชีวิต เพราะคนไข้อาการค่อนข้างหนัก
ความสำเร็จจากคำถามที่เข้ามาเรื่อยๆ เป็นตัวชี้วัดอย่างดี โดยจากยอดวิวนับแสน โดยเฉลี่ยตกวันละเกือบร้อย ในช่วงระยะเวลาเกือบ 2 ปีที่ผ่านมา พบว่าช่วงวัยที่เข้ามาปรึกษา จะแบ่งเป็นผู้หญิง 75% ผู้ชาย 25% ขณะที่ช่วงอายุที่เข้ามาปรึกษาคุณหมอทางออนไลน์ ช่วงอายุ 25-34 ปี ซึ่งจะเป็นกลุ่มวัยทำงานมากสุด
ในขณะที่ส่วนใหญ่จะเป็นคำถามจากห้องอายุรกรรม ที่เกี่ยวกับโรคเรื้อรัง เช่น โรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดสมองตีบ รองลงมา เป็นเกี่ยวกับห้องโรคเด็ก ห้องสูติ จะถามเรื่องการคุมกำเนิด ประจำเดือน และห้องจิตเวช ขณะที่เด็กวัยรุ่น หรือ เด็กนักเรียน มักจะเข้ามาถามเรื่องเพศ เรื่องเรียน เป็นหลัก โดยเฉพาะเด็กผู้หญิง ก็จะเข้ามาถามปัญหาเรื่อง ประจำเดือนมาไม่ปกติ ที่มีเข้ามาถามทุกวัน
หมอออนไลน์ ที่พึ่งของคนไทยต่างแดน
ขณะเดียวกันหมอออนไลน์ยังให้คำปรึกษากับกลุ่มคนไทยในประเทศที่กระจัดกระจายในที่ต่างๆ แล้วยังมีคนไข้อีกกลุ่มหนึ่งที่ต้องการคำปรึกษาออนไลน์จากคุณหมอ คือ กลุ่มคนไทยต่างแดนที่ไม่ว่าจะไปเรียน หรือ ไปทำงาน ซึ่งคุณหมอกล่าวถึงคนไข้ในกลุ่มนี้ไว้ว่า
“คนไข้กลุ่มนี้ต้องการเรามาก และมีคนไข้จำนวนมากที่เข้ามาปรึกษาเรา อาทิ ที่อยู่ในอเมริกา ออสเตรเลีย เยอรมัน อังกฤษ มาเลย์ ญี่ปุ่น ลาว อังกฤษ เรียกได้ว่าเป็นผลสัมฤทธิ์ ที่นอกจากจะช่วยในการให้คำปรึกษาแก่คนไข้ในไทยแล้ว ยังมีการให้คำปรึกษากับคนไทยที่อยู่ต่างแดน ผ่านทาง Social Network
คุณหมอยกเคสตัวอย่างให้ฟังว่า “เคยมีนักเรียนไทยเป็นเด็กต่างจังหวัด พ่อแม่ส่งไปเรียนต่ออเมริกา ไปถึงที่นั่น เจออากาศหนาวมาก และมีอาการปลายมือปลายเท้าเป็นสีม่วง ซึ่งเด็กไม่รู้จะทำอย่างไร ไม่สบายตัวคนเดียว พ่อแม่อยู่เมืองไทย เพื่อนแนะนำให้มาปรึกษาหมอทางเว็บไซต์นี้ เด็กก็มาปรึกษากับหมอ และส่งรูปอาการที่เป็นมาให้ดู ซึ่ง คุณหมอให้คำปรึกษาไปว่า น่าจะเป็นโรคที่มีความผิดปกติของเส้นเลือดปลายนิ้วมือ ซึ่งถ้าอยู่เมืองไทยก็จะไม่มีอาการว่าเป็นโรคนี้
หมอแนะนำให้เด็กหาถุงมือถุงเท้าใส่ และให้ไปปรึกษาหมอที่นั่น เพื่อยืนยันว่าใช่โรคนี้หรือไม่ ซึ่งเด็กก็ไปหาหมอที่นั่น และได้รับการยืนยันว่าเป็นโรคนี้จริงๆ เด็กคนนี้ก็บอกพ่อแม่ว่า ขอกลับมาเมืองไทย โดยเอาคำปรึกษาจากเรา และเอาผลตรวจวินิจฉัยของหมอในอเมริกาไปยืนยันกับพ่อแม่ว่าเป็นโรคนี้ ซึ่งพ่อแม่เด็กก็ให้กลับเมืองไทย
นี่ถือเป็นเคสของการปรึกษาออนไลน์ ที่แสดงให้เห็นว่าช่วยคนได้จริงๆ
ก้าวอีกขั้น นำองค์ความรู้มาต่อยอดสู่ diagMe
หมอเกมส์ บอกว่า ในช่วง 2 ปีที่มีคำถามเข้ามาเป็นแสนกว่าข้อความ และทีมหมอออนไลน์ก็ได้ตอบในทุกๆ คำถาม ซึ่งข้อมูลดังกล่าวถือ เป็นคลังความรู้ที่มีคุณค่ามหาศาล จึงคิดที่จะนำคลังความรู้นี้มาต่อยอดพัฒนา โดยรวบรวมจากเคสถามตอบของคนไข้มาวิเคราะห์ และให้โปรแกรมเมอร์พัฒนาโปรแกรมขึ้นมาเป็นระบบถามตอบ ซึ่งเป็นการพัฒนาไปอีกขั้นหนึ่ง ในรูปของ apps ใหม่นี้ จะใช้ชื่อว่า diagMe โดยใช้ machine แทนตัวแพทย์ ทั้งนี้ ตัวคนไข้เป็นตัวหลักในการให้ข้อมูล เพื่อที่จะไปหาคำตอบที่สามารถช่วยไกด์อาการโรคให้ได้รับการรักษาอย่างถูกทาง
“หมอคิดว่า การตอบปัญหาทางเว็บไซต์นี้ไม่ยั่งยืน และจากหลายๆ ปัญหา เช่น คำถาม บางครั้งก็บั่นทอนจิตใจ กับภาระหน้าที่ หรือเวลาต่างๆ ทำให้จำนวนหมอที่เคยให้คำปรึกษา อาจจะน้อยลง ซึ่ง apps ตัวนี้จะมาเสริม เปรียบเสมือนผู้ช่วยที่สกรีนถามอาการ คุณหมอเล่าถึงที่มาของการคิดพัฒนาฐานข้อมูลที่เป็นคลังความรู้ มาต่อยอดในการจัดทำ apps ตัวใหม่ พร้อมทั้งยกตัวอย่างในระบบเว็บไซต์ว่า
“ถ้าคนไข้คลิกปวดหัว ระบบจะถามโดยให้คลิกว่า ปวดหัวตอนไหน เช้า หรือ กลางคืน และให้คนไข้คลิกตอบอาการไปเรื่อยๆ เปรียบเสมือนการได้ตอบคำถามจากหมอ แต่เป็นการคลิกตอบจากระบบแทน จนกระทั่งคำตอบสุดท้าย ระบบจะประเมินผล และตอบคุณว่า สงสัยว่าจะเป็นโรค หนึ่ง สอง หรือ สาม และสามารถกดเข้าไปดูรายละเอียดโรค หนึ่ง สอง สาม ได้อีกด้วย และลงท้ายด้วยการเลือกโรงพยาบาลที่อยู่ใกล้คุณ และมีการประเมินค่ารักษาค่าใช้จ่ายจากโรงพยาบาล เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยตัดสินใจได้อีกด้วย
ถือเป็นการพัฒนาไปอีกขั้นหนึ่ง และข้อมูลต่างๆ ก็อยู่บนพื้นฐานของความน่าเชื่อถือ เพราะมาจากคลังข้อมูลการถาม-ตอบจริงๆ ระหว่างคนไข้กับแพทย์เฉพาะทาง อีกทั้งคนไข้จะไม่มั่ว หรือ งงกับข้อมูล และเป็นการให้คำปรึกษา แบบครบวงจร ตั้งแต่เรื่องอาการป่วย จนถึงการแนะนำโรงพยาบาล และค่ารักษาพยาบาล
ขณะที่การใช้งบพัฒนาแอปตัวใหม่ คุณหมอเกมส์ใช้ทุนตัวเองหลายแสนบาท เพื่อพัฒนาเว็บตัวใหม่ ขณะนี้อยู่ระหว่างการจัดทำ โดยคุณหมอเป็นแอดมินในการรวบรวมข้อมูล เพื่อส่งให้โปรแกรมเมอร์จัดทำ ซึ่งคุณหมอตั้งเป้าจะเปิดตัวในต้นปีหน้า
“คนเราเกิดมาไม่ใช่แค่ตักตวงเงินทองจากวิชาชีพอย่างเดียว แต่ความรู้ทางการแพทย์ ยังสามารถไปช่วยเหลือ คนเป็นหมื่นเป็นแสนได้จากไอเดียที่เกิดขึ้น และสามารถนำความรู้จากเคสต่างๆ มาพัฒนาเพื่อสร้างฐานข้อมูล เป็น application และสามารถต่อยอดมาช่วยคนได้เป็นล้านๆ คน ซึ่งเงินที่นำไปพัฒนา ก็เป็นเงินที่มาจากการทำความสวยความงาม แล้ววนกลับมาสู่สังคมได้” หมอเกมส์ระบุ
