หมายเหตุ - เนื้อหาบางส่วนจากบทสัมภาษณ์พิเศษ “พล.ท.อุดมชัย ธรรมสาโรรัชต์” แม่ทัพภาคที่ 4 ในฐานะผู้อำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 เมื่อวันที่ 4 มีนาคม 2555 ที่กองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในภาค 4 ส่วนหน้า (กอ.รมน.ภาค 4 สน.) ค่ายสิรินธร อำเภอยะรัง จังหวัดปัตตานี หลังเกิดเหตุการณ์ทหารพรานยิงชาวบ้านอำเภอหนองจิกเสียชีวิต 4 ศพ ณ เวลานั้น แม่ทัพภาคที่ 4 มองสถานการณ์ชายแดนภาคใต้ในภาพรวมอย่างไร ทำไมถึงมั่นใจว่าความรุนแรงในจังหวัดชายแดนภาคใต้จะเย็นลงภายใน 1 - 2 ปี … สัมภาษณ์โดย สุพจ จริงจิตร, มูฮำหมัด ดือราแม, นวลน้อย ธรรมเสถียร จาก “โรงเรียนนักข่าวชายแดนใต้” ศูนย์เฝ้าระวังสถานการณ์ภาคใต้ (Deep South Watch - DSW)
///////////////////////
ASTVผู้จัดการออนไลน์ - แม่ทัพภาค 4 ประเมินเหตุการณ์ชายแดนภาคใต้ยังไม่ยุติเพราะการบังคับใช้กฎหมายที่ยังไม่มีประสิทธิภาพ ยังถอนรากถอนโคนไม่หมด การป้องกันปัญหาแทรกซ้อนและการทำความเข้าใจกับฝ่ายที่ใช้อาวุธยังไม่ดีพอ ส่วนเหตุระเบิดและความรุนแรงที่เกิดขึ้นถูกสร้างขึ้นมาเป็นยุทธศาสตร์ป้องกันไม่ให้มวลชนตีตัวออกห่าง “ภาระหน้าที่ของเราคือทำให้สงครามที่นี่จบสิ้นลง ผมเร่งรัดให้เหตุการณ์สงบลงภายใน 1 - 2 ปีนี้”
....................................
ประเมินสถานการณ์ความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ในช่วงที่ผ่านมาอย่างไร ?
ผมประเมินสถานการณ์สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ด้วยกรอบที่ผมทำคือ 1.ยุทธศาสตร์พระราชทานเข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา การสร้างความเข้าใจคือ การที่รัฐใช้ความพยายามในการสร้างความเข้าใจกับพี่น้องประชาชน สร้างความเข้าใจกับผู้ก่อเหตุ สร้างความเข้าใจต่อรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐเอง จากการทำอย่างต่อเนื่อง ผมว่าทุกส่วนทุกฝ่ายมีความเข้าใจสภาพที่เกิดขึ้นมากกว่าเดิม
ที่ผมเห็นว่าน่าจะดีกว่าเดิม เป็นผลจาการประเมินของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) คือ การสร้างเสริมศักยภาพแก่พี่น้องประชาชน เรื่องการศึกษา เรื่องอาชีพทางเศรษฐกิจ และการเมือง ผมว่ามีสภาพก้าวหน้าขึ้นมาก
2.ผมประเมินด้วยสายตา ช่วง 7-8 ปีที่ผ่านมา โรงเรียนเอกชนสอนศาสนาอิสลามขึ้นป้ายประกาศผลสอบเข้ามหาวิทยาลัย มีนักเรียนจากสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ สอบเข้าได้มากขึ้น นั่นหมายความว่ารัฐสามารถเสริมศักยภาพให้กับเด็กได้มากขึ้น
3. เรื่องของการจัดการกับภัยแทรกซ้อนทั้งหลาย ว่าจะเป็นยาเสพติด น้ำมันเถื่อน สินค้าหนีภาษี อิทธิพลเถื่อนอำนาจมืดทั้งหลาย มีการแก้ไขกันอย่างจริงจัง โดยเฉพาะยาเสพติด ที่เราได้ดำเนินการมากันมา
4. เมื่อไม่นานมานี้วันมานี้ มีการร้องเรียกว่ามีการละเมิดสิทธิมนุษยชน 2-3 กรณี แต่โดยภาพรวมแล้ว ตั้งแต่ผมเป็นแม่ทัพ ผมสามารถจัดการเรื่องสิทธิมนุษยชน การไม่ละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ การปฏิบัติการภายใต้กฎหมาย อั้นนี้ผมว่าประสบความสำเร็จ บางเรื่องมันจะเกิดเรื่องขึ้นมา รัฐไม่เคยเข้าไปปกป้องบุคคลกระทำการละเมิดสิทธิมนุษยชน
ผมตัวอย่างกรณีเหตุการณ์ทหารพรานยิงชาวบ้านเสียชีวิต 4 ศพ บาดเจ็บ 5 คน ที่บ้านกาหยี ตำบลปูโละปุโย อำเภอหนองจิก จังหวัดปัตตานี เราไม่เคยพูดว่าฝ่ายใดผิด แต่ใช้กระบวนการทำให้เห็น มีคณะกรรมการอิสระชุดหนึ่งชื่อคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริงกรณีบ้านตำบลปูโละปุโย ทำหน้าที่ตรวจสอบข้อเท็จจริง ผมไม่เคยระบุว่าฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดเป็นผู้ก่อเหตุ กรณีการซ้อมทรมานในจังหวัดนราธิวาส เมื่อเร็วๆ นี้ ผมก็พร้อมให้แจ้งความ พร้อมให้ตั้งคณะกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริง
กรณีคลิปเด็กหญิงกับทหารเกณฑ์ ผมลงโทษทางวินัยกับทหารที่ไปก่อเหตุ พร้อมกับดำเนินมาตรการต่างๆ เพราะกองทัพมีนโยบายห้ามมีเรื่องชู้สาว ส่วนความผิดทางอาญาและแพ่ง ถ้าทางผู้เสียหายต้องการฟ้องร้อง เรายินดี ผมจะไม่ช่วยเหลือทหารที่กระทำผิด ต้องปล่อยให้ว่าไปตามกระบวนการยุติธรรม คนที่ถ่ายคลิปวีดีโอนี้ ต้องได้รับโทษอย่างหนัก ถ้าคนของรัฐต้องถูกลงโทษ จะไม่มีการช่วยเหลือกัน กระบวนการเยียวยาที่ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต) ดูแลอยู่ จะเข้าไปช่วยเหลือ
เรื่องการรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนในพื้นที่ ผมดูตัวเลขสถิติก็ดี การบังคับใช้กฎหมายก็ดี มีความก้าวหน้าพอสมควร อาจมีบางอย่างยังไม่สามารถทำให้ยุติได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะไม่ได้มีคดีความมั่นคงเพียงอย่างเดียว แต่มีคดีประเภทอื่นรวมอยู่ด้วย ผมจึงมองว่าการรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน เราทำได้ดีในระดับหนึ่ง เนื่องจากได้รับความร่วมมือจากพี่น้องประชาชน
ประเด็นที่ผมเห็นว่ามีความก้าวหน้ามากคือ ประเด็นที่ทุกภาคส่วนมีเสรีภาพ มีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ ทุกคนสามารถพูดได้ เขียนได้ แสดงความคิดเห็นได้ ผมว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้มีความก้าวหน้า เพราะทุกคนมีส่วนร่วมอย่างมาก
สาเหตุที่เหตุการณ์ยังไม่หมด หรือยังไม่ยุติ เป็นเพราะการบังคับใช้กฎหมายของเรา ยังไม่มีประสิทธิภาพร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะมีปัจจัยสภาพแวดล้อมอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง เรายังถอนรากถอนโคนไม่หมด การป้องกันปัญหาแทรกซ้อน การทำความเข้าใจกับฝ่ายที่ใช้อาวุธ ยังไม่ชัดเจนหรือยังไม่ดีพอ
ปัจจัยสำคัญที่ผมเห็นว่ายังไม่ดีพอคือ ปัจจัยจากยุทธศาสตร์ของขบวนการ ยุทธศาสตร์ป้องกันมวลชนของขบวนการ จะเห็นว่ายุทธศาสตร์การป้องกันมวลชนของเขา ได้แบบอย่างมาจากการต่อสู้ในที่ต่างๆ ของโลกปัจจุบัน การใช้ความรุนแรงต่อบุคคลที่ออกมาเปิดเผยความลับของขบวนการ หรือเข้ามาอยู่กับฝ่ายรัฐ อันนี้เป็นปัจจัยที่ผมพยายามแก้อยู่ เพราะพวกขบวนการไม่ถือกฎหมาย ขบวนการไม่ยึดถือเรื่องสิทธิมนุษยชน ทำให้ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างรวดเร็ว
ผมว่าโดยรวมแล้วพี่น้องประชาชนร้อยละเก้าสิบกว่าเห็นใจรัฐ เพราะรัฐก็เป็นของเขา สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรก็เป็นของเขา สภาผู้แทนราษฎรก็พยายามออกกฎหมาย หรือนโยบายที่เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาสามจังหวัดชายแดนภาคใต้
ฉะนั้นโดยสรุปการแก้ปัญหาตามแนวทางเข้าใจ เข้าถึง และพัฒนา จึงประสบความสำเร็จ ผมยังมีนโยบายย่อยๆที่ทำคือ พาคนกลับบ้าน ผมให้ความสำคัญกับพี่น้อง ที่ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ไม่ว่าผู้ที่ลงมือปฏิบัติเอง หรือผู้เป็นแนวร่วม ผมพร้อมพาเขามาใช้ชีวิตตามปกติสุข ตามกระบวนการยุติธรรม อันนี้เป็นเรื่องสำคัญที่ผมทำอยู่
อีกประเด็นที่เรากำลังดำเนินการอย่างจริงจังคือ การแก้ไขปัญหายาเสพติด ซึ่งเป็นความทุกข์ของพี่น้องประชาชน โครงการต่างๆ เช่น ญาลันนันบารู มัสยิดสานใจ การบำบัดผู้ติดยาเสพติดโดยอำเภอเป็นศูนย์กลาง เราถือว่าผู้ติดยาเสพติด เป็นเสมือนผู้ป่วยติดสารเคมีในสมอง ต้องบำบัดรักษา ส่วนการปราบปรามก็การดำเนินกันไป มีการยึดทรัพย์ แต่ในบางพื้นที่การดำเนินการแก้ไขสถานการณ์ยาเสพติด อาจจะไม่ทันใจประชาชน เพราะการค้ายาเสพติดมีแรงจูงใจค่อนข้างมาก แต่ถ้าหากโครงการมัสยิดสานใจ วัดสานใจ หรือโครงการอื่นๆ ได้รับความร่วมมือจากพี่น้องประชาชน ผมว่าจะทำให้การปราบปรามยาเสพติดทำได้รวดเร็วขึ้น
ผมทราบดีว่า ครอบครัวที่ลูกหลานติดยาเสพติดบางทีอาจจะอาย ไม่อยากเปิดเผย ถ้าเราไม่กล้าเปิดเผย เราจะสูญเสียลูกหลานตลอดไป การนำเข้ามาบำบัดรักษาก็ดี หรือนำเข้าไปค้นหาผู้เกี่ยวข้อง วิธีนี้น่าจะแก้ไขปัญหาได้ สำหรับโครงการการแก้ไขปัญหายาเสพติดที่ผมทำ ตอนนี้มีความก้าวหน้ามากพอสมควร
ขณะนี้ผมคิดว่า คนในขบวนการบางส่วน เห็นใจพวกเราที่กำลังแก้ปัญหาต่างๆ อยู่ แต่เขาอาจจะติดขัดบางประการ ติดขัดข้อกฎหมายบ้าง หรือความสัมพันธ์ภายในกลุ่มบ้าง ตอนนี้พื้นที่ทางการเมืองเปิดทางให้ทุกฝ่ายออกมาต่อสู้ ผมพูดหลายครั้งแล้วว่า ผมสนับสนุนการต่อสู้ของพี่น้องมลายูมุสลิม ไม่ว่าจะเป็นการต่อสู้ในเวทีทางการเมือง หรือเวทีอื่นๆ ผมไม่สนับสนุนอย่างเดียวคือ การต่อสู้ด้วยอาวุธ จะเห็นได้ว่ากองอำนวยการรักษาความมั่นคงภาค 4 ส่วนหน้า ให้การสนับสนุนกิจกรรมต่างๆ ของพี่น้อง 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมทางการเมือง หรือทางเศรษฐกิจ
ในช่วงหลังการตรวจค้น ตรวจจับ ทำได้ตรงเป้ามากขึ้น ดูแล้วเหตุร้ายน่าจะลดลง แต่ทำไมถึงไม่ลดลง?
เรายังไม่สามารถเปิดองค์กรลับได้ทั้งหมด การจัดตั้งองค์กรลับใช้เวลายาวนานในการปลูกฝัง งานข่าวของเราอาจจะครอบคลุมได้ เรารู้ว่าคนนี้ แต่เขายังอาศัยความเกื้อกูลในสังคม ภูมิประเทศสังคมหลบเจ้าหน้าที่รัฐอยู่ได้ เรามีรายชื่อ มีผลพิสูจน์ดีเอ็นเอบุคคลที่เคลื่อนไหวในจังหวัดชายแดนภาคใต้ บางทีไล่จับจนต้องหลบหนี ลักษณะสภาพพื้นที่มันเกื้อกูลให้หลบหนีได้ง่าย ทำให้การบังคับใช้กฎหมายพิเศษในพื้นที่ ยังทำได้ไม่เต็มร้อยเปอร์เซ็นต์
พวกเราทราบก็ดี คนที่ทำให้ประชาชนเคียดแค้นรัฐ ผมว่าน้อยลงแล้ว เราจะทำให้ไม่มีคนพวกนี้เหลืออยู่เลย อันนี้เป็นเรื่องพื้นฐานที่เราพยายามปลูกฝังคนของเราให้เป็นผู้รับใช้ประชาชน ผมว่าตอนนี้คนที่ทำให้ชาวบ้านเคียดแค้นรัฐน้อยลงแล้ว เราพยายามทำให้ไม่มีเลย เพราะถ้าเรายังมีคนทำให้พี่น้องประชาชนโกรธแค้นรัฐ สงครามมันก็ไม่ยุติ
ภาระหน้าที่ของเรายังไม่สิ้นสุด เพราะภาระหน้าที่ของเราคือทำให้สงครามที่นี่จบสิ้นลง สงครามที่เกิดจากประชาชนกลุ่มหนึ่ง ก่อตั้งองค์กรลับขึ้นมาต่อสู้กับรัฐ เราพยายามที่สร้างความเข้าใจ ใช้หลักการบังคับใช้กฎหมาย นำหลักอีก 5-6 ด้านมาใช้ด้วยความอดทน
จะเห็นว่าพวกเขาพยายามโทษพวกผม ทั้งที่ผมพยายามทำตามหลักการ ไม่ไปยิงคนนี้คนโน้นเด็ดขาด เพราะมันจะกลายเป็นปัญหาใหญ่ในอนาคตได้
มีแนวทางลดความรุนแรงอย่างไร?
สร้างความเข้ากับพี่น้องประชาชน มีความอดทนในการแก้ปัญหาจังหวัดชายแดนภาคใต้ ภัยแทรกซ้อนต่างๆ ต้องขจัดให้หมดไป ทุกฝ่ายต้องเคารพกฎหมาย เปิดโอกาสให้ทุกคนมีส่วนร่วม ใช้มาตรการทหารควบคุมพื้นที่บังคับใช้กฎหมาย นี่คือแนวทางที่เราทำอยู่
ส่วนศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) มีหน้าที่เพิ่มศักยภาพให้กับพี่น้องประชาชนด้านเศรษฐกิจและการศึกษา นี่คือแนวทางการสร้างความเป็นธรรม ขจัดปัญหายาเสพติด หากมีแนวทางอื่นบอกผมมาได้เลย ผมพร้อมที่รับฟังและนำไปปฏิบัติ
………………………
กองทัพภาคที่ 4 มีแนวทางขยายผลการทำงานอย่างไร ?
ผมถึงบอกว่า คนที่ต่อสู้ด้วยอาวุธทุกกลุ่ม ผมยินดีพาพวกเขากลับบ้าน นี่คือมาตรการใหญ่ ผมยินดีที่จะพาคนที่มีหมายจับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาทุกกลุ่มกลับบ้าน ผมพร้อมอำนวยความสะดวกให้กับผู้ต้องคดีอาญา แต่คนที่อยู่ในองค์กรลับเขาอาจจะรู้ไม่หมดว่า เรากำลังทำอะไร ก็ต้องอาศัยสื่อสารกันหลายทาง
องค์กรลับในแต่ละประเทศ กว่าจะสลายตัวได้ต้องใช้เวลา แต่หากผู้สื่อข่าวบอกว่ามีแนวทางอื่น ผมก็ยินดีรับฟังนำไปปฏิบัติ การเอาบุคคลกลับบ้านก็ดี การทำความเข้าใจกับพี่น้องประชาชน การบังคับเจ้าหน้าที่ไม่ให้ละเมิดสิทธิมนุษยชน เป็นแนวทางที่ชัดเจน ในการดำเนินการกับบุคคลที่ถูกปลูกฝังอุดมการณ์มาเป็นเวลานับสิบปี
ข้อมูลของฝ่ายทหาร สมาชิกองค์กรลับมีจำนวนเท่าไหร่?
ผมว่ามีไม่มาก ตัวที่เป็นกองกำลังจริงมีน้อย บางส่วนมาอยู่กับเจ้าหน้าที่แล้วก็มี เข้ามาให้ข้อมูลต่อเจ้าหน้าที่ว่าจะทำอย่างไรจึงจะตัดสายของขบวนการได้ บางคนให้ข้อคิด บางคนเคยประกาศต่อสาธารณชนไปแล้วว่า จะยืนหยัดต่อสู้ ตอนนี้ถ้าเขาออกมาประกาศว่า มาอยู่กับเราเขาอาจจะเสียหน้า ฉะนั้นทางเจ้าหน้าที่ก็ต้องหาทางออกให้เขาด้วย
ผมเป็นนักรบอาชีพ ผมเห็นใจที่พวกเขาพร้อมสู้ตาย เมื่อเขาได้รับข้อเท็จจริงว่า การต่อสู้นี้ไม่ใช่ หนทางของพระเจ้า ไม่ใช่หนทางการต่อสู้ที่ต้องใช้อาวุธใช้ความรุนแรง แต่เมื่อประกาศตัวไปแล้ว ก็ต้องหาทางลงให้เขาให้ได้ ลักษณะอย่างนี้มีจำนวนเยอะพอสมควร เป็นบุคคลระดับสูงในองค์กรลับ ผมเห็นใจพวกเขา เพราะพวกเขามีอุดมการณ์ ต่อสู้เพื่อคนอื่น
อะไรคือข้อผิดพลาดของขบวนการ ที่ทำให้กองทัพสามารถรุกทางการเมือง จนกุมสภาพได้ระดับหนึ่ง?
ผมว่าเขาผิดที่งานการเมือง เขาพลาดที่ใช้ความรุนแรงต่อผู้บริสุทธิ์ มันกินเนื้อตัวเอง เท่าที่ผมเห็น เงื่อนไขที่เขาใช้ปลุกระดม การใช้ศาสนาอิสลาม เพราะศาสนาอิสลามถือว่าการฆ่าคนเป็นบาป มีการเชื่อมโยงในลักษณะประชาชาติ การใช้เงื่อนไขในประวัติศาสตร์
มันไม่มีเงื่อนไขที่จะนำไปสู่ญิฮาด เพราะบ้านเราให้อิสระในการปฏิบัติศาสนกิจ ถึงแม้คนมลายูปัตตานีจะนับถือศาสนาอิสลาม แต่ปัตตานีก็ไม่ใช่รัฐอิสลาม ตรงนี้เขาไม่ค่อยเข้าใจ ผมว่าสังคมเราน่าจะประนีประนอม ให้พวกเขาออกมาต่อสู้ทางการเมือง
สภาพความรุนแรงจะยังอยู่อีกหลายปีหรือไม่?
ผมว่าไม่หลายปี ที่ดูรุนแรงเพราะมันมีเหตุระเบิด เพื่อให้ประชาชนกลัว พื้นที่ปฏิบัติเขาน้อยลงแล้ว สภาพความรุนแรงที่เห็นอยู่นี้ มันถูกสร้างขึ้นมาเป็นยุทธศาสตร์ป้องกันไม่ให้มวลชนของเขาตีตัวออกห่าง ผมบอกเลยว่า เราร่วมกับตำรวจติดตามจับอยู่ทุกคดี แล้วจะตามจับไปเรื่อยๆ เพราะชาวบ้านเขาทนไม่ไหวแล้ว พวกผมถือปืนเข้าไปในชุมชน ชาวบ้านไม่กลัวพวกผมฆ่านะ ชาวบ้านเขากลัวคนที่ไม่ได้เป็นเจ้าหน้าที่รัฐ ที่ถืออาวุธเข้าไปในชุมชน ชาวบ้านกลัว เพราะคนพวกนี้ไม่มีกฎหมายบังคับ สามารถทำอะไรได้ตามใจชอบ
การกระจายอำนาจ จะเป็นทางออกจากความรุนแรงให้กับสามจังหวัดชายแดนภาคใต้หรือไม่?
ชาวบ้านเรียกร้อง หรือขบวนการเรียกร้อง ผมเองยังไม่รู้เลย หรือนักวิชาการเรียกร้อง ผมไม่ทราบ ผมไม่วิจารณ์ หากขบวนการออกว่าเรียกร้องต้องการเขตปกครองพิเศษ ป่านนี้เรื่องมันจบลงแล้ว ถ้าขบวนการออกเรียกร้อง รัฐไทยให้อยู่แล้ว
แสดงว่าที่ออกมาเรียกร้องตอนนี้ยังไม่ใช่ตัวจริง?
ก็ไม่รู้
ตอนนี้เรายังไม่ใช่รู้ว่าขบวนการต้องการอะไรใช่หรือไม่?
ยังเป็นเรื่องเดิมอยู่คือ ต้องการเอกราช เขารู้ว่ามันไปไม่ถึงอยู่แล้ว ขณะนี้ขบวนการบางส่วนมันโยงเข้าไปเกี่ยวข้องกับยาเสพติด คนที่มีอุดมการณ์จริงๆ เขาถึงอยากจะถอนตัวออกมาจากขบวนการ เราก็ต้องหาวิธีการที่จะให้เขาออกมาอย่างมีศักดิ์ศรี
ถ้าหากสภาพการต่อสู้ยังเป็นอยู่อย่างนี้ สภาพความเป็นอยู่ในพื้นที่นี้จะเป็นอย่างไร?
ผมว่าให้ดูสภาพการก่อสร้าง การค้าขาย การไปมาหาสู่กัน สักประเดี๋ยวก็สงบมันจะรบกันไปได้นานขนาดไหน ลอบวางระเบิดผมก็ตามจับจนได้
เหตุการณ์วางระเบิดห้าง 2-3 ที่ ที่เพิ่งผ่านมานั้น คิดว่าตั้งใจจะก่อกวนสถานภาพทางเศรษฐกิจหรือเปล่า?
ต้องรอผลจากการพิสูจน์ของเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง เรื่องนี้ต้องรอดูผล
ลักษณะและการใช้ระเบิดเปลี่ยนไปจากเดิม?
ธรรมดา เดี๋ยวนี้ระบบการเรียนรู้ผ่านออนไลน์ ทำให้สามารถเรียนกันได้ทั่วโลก เขาสามารถเรียนรู้วิธีการใหม่ๆ แต่เขาก็ต้องรู้ด้วยว่า รัฐก็มีเครื่องมือ มีเจ้าหน้าที่ มีวิธีการ มีประชาชนที่เข้ามาอยู่กับรัฐมากขึ้น ขณะที่พวกเขาโดนจำกัดเคลื่อนไหวโดยวงประชาชน เขาจะมีความสามารถอย่างไรก็แล้ว หากโดนจำกัดด้วยวงของประชาชนแล้ว มันไปไม่รอด
การที่รัฐเอาประชาชนพื้นฐานมาเป็นทหารพราน มาเป็นตำรวจ หรือมาเป็นข้าราชการในพื้นที่นั้น มันจะทำให้พื้นที่ค่อยๆ เย็นลง เพราะบุคคลเหล่านั้นเป็นคนท้องถิ่น
อีก 4-5 ปี จะเย็นลงหรือเปล่า
ไม่น่าจะถึง ประมาณ 1-2 ปี ก็เย็นลงแล้ว พวกเขาจะไปไหน ในเมื่อเรายินดีที่ต้อนรับเขากลับบ้าน
ปัจจัยภายนอกที่ทำให้สถานการณ์ความรุนแรงยังคงอยู่?
ผมว่าไม่น่าจะมีปัจจัยภายนอกเข้ามา เพราะวันนี้ประชาชนที่นี่เขาเบื่อความรุนแรงที่ไม่รู้จะจบสิ้นเมื่อไหร่ เพียงแต่ขณะเขาถูกอำนาจปลายกระบอกปืนจี้หลังอยู่
พื้นที่ทดลองยกเลิกพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 เป็นอย่างไรบ้าง?
ความจริงพื้นที่ที่มีการยกเลิกพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 เป็นพื้นที่ดีอยู่แล้ว อย่าง 4 อำเภอของจังหวัดสงขลา อย่างอำเภอแม่ลาน จังหวัดปัตตานี ไม่ได้มีเหตุอะไรมากมาย ใช้กระบวนการยุติธรรมอำเภอและตำรวจ มีทหารเข้าไปเสริมแค่นิดหน่อย
ผมอยากยกเลิกพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 แต่บางพื้นที่เรายังต้องให้กองกำลังเข้าไปปฏิบัติการอยู่ ฉะนั้นก็ต้องอาศัยพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 สำหรับบางพื้นที่
สำหรับองค์กรลับ เราไม่สามารถใช้ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาได้ทั้งหมด พอเราจับตัวมาสอบสวน เขาก็ข่มขู่พยาน หรือยิงพยานทิ้ง ทำให้พวกเขาหลุดกันเป็นแถว ผมไปตรวจสอบบุคคลที่หลุดคดี ส่วนมากแล้วเกี่ยวข้องกับขบวนการทั้งนั้น มีแต่คนซัดทอด แต่หาคนมาเป็นพยานไม่ได้ โครงสร้างสังคมมันเป็นอย่างนี้
กระบวนการของตำรวจ ฝ่ายปกครอง ยุติธรรม มันถูกออกแบบมา สำหรับจัดการผู้ร้ายธรรมดา ที่ไม่ได้เป็นองค์กรจัดตั้ง มีอุดมการณ์ มียุทธศาสตร์ มีอาวุธ มีกองกำลังชัดเจน พื้นที่นี้จึงต้องเอากองกำลังทหารมาช่วย
พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 ยังต้องใช้ต่อไปเรื่อย
ใช้บางพื้นที่เท่านั้น ผมพยายามยกเลิกพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 ที่อำเภอเบตง จังหวัดยะลา แต่ชาวบ้านไม่ยอมให้ยกเลิก
ในเวทีระหว่างประเทศ มีการพูดถึงพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 ของไทย มีมาตราที่ระบุเจ้าหน้าที่ไม่ต้องรับผิดชอบทางคดี ตรงนี้อาจจะทำให้เกิดวัฒนธรรมความไม่รับผิดชอบ?
ระหว่างประเทศเจ้าหน้าที่ต้องรับผิดชอบ ISA (กฎหมายความมั่นคง) ของประเทศมาเลเชียจับขังเป็นปีหรือสองปีได้เลย ของเราแค่เชิญตัวมาวันเดียว เราต้องรับผิดชอบถ้ามีการซ้อมทรมาน อย่างอื่นไม่ต้องรับผิดชอบ เช่น ค่าเสียเวลาจากควบคุมตัว เป็นต้น แต่การซ้อมทรมาน เจ้าหน้าที่โดนลงโทษแน่นอน ความรับผิดชอบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาก็ยังมีอยู่ ไม่ใช่ทำอะไรไม่ได้เลย
การร้องเรียนส่งผลให้การทำงานของเจ้าหน้าที่หยุดชะงักหรือไม่?
ก็อาจจะทำให้แรงที่จะรุกไปข้างหน้าชะลอลง ผมเห็นภาพว่าเขารุกอย่างไร มันเป็นการชิงไหวพริบกัน
กรณีที่มีการพูดกันมาก ตั้งแต่มาเป็นแม่ทัพคือยุทธการปิดเขาบูโด มีข่าวว่ายึดอาวุธได้จำนวนมาก จะมียุทธการลักษณะอย่างนี้อีกหรือไม่?
ขึ้นอยู่กับข้อมูลทางการข่าว ไม่ใช่อยู่ดีๆ ก็ปิดล้อมหรือเข้าไปยึด หากมีคนรวมตัวเพื่อเตรียมก่อเหตุอยู่บนภูเขา ถ้าเรามีข้อมูลเราจำเป็นต้องดำเนินการ เรามั่นใจว่าขบวนการใช้หลักทิ้งภูผาเข้าหามวลชน ซึ่งเป็นแนวทางใหม่ ใช้หมู่บ้านเป็นตัวตั้งฐานอยู่กับประชาชน เป็นงานค่อนข้างยากและละเอียดอ่อน ในพื้นที่ที่มีวัฒนธรรมแตกต่างกัน ผู้ปฏิบัติทำค่อนข้างยาก เพราะความคิดความเชื่อต่างกันเหมือนคนละพวก
ผมว่าด้วยความจริงใจ และใช้คนในพื้นที่ ไม่ว่าจะเป็นทหารพรานก็ดีมาเป็นเจ้าหน้าที่รัฐ เพื่อแก้ปัญหาตามยุทธศาสตร์ 5-6 ด้านที่กล่าวมาแล้วข้างต้น ไม่ใครแพ้ ไม่มีใครเสีย พื้นที่แห่งนี้ยังคงเป็นพื้นที่ของพี่น้องมลายูต่อไป มุสลิมอยู่ได้ทั่วโลก
ผมอ่านอัลกรุอ่านมากกว่าอ่านพระไตรปิฎก เพื่อที่จะทำความเข้าใจวิถีชีวิต พวกผมที่นี่มีความใส่ใจ เพราะมันเป็นสงครามแย่งชิงประชาชน เราต้องเข้าใจ ต้องพูดคุยให้รู้เรื่อง จะเห็นได้ว่าเรื่องการใส่รองเท้าเข้ามัสยิด การไปขุดสุสาน (กุร์โบ)ข องพี่น้องมุสลิมก็หายไป เพราะเจ้าหน้าที่ส่วนหนึ่งมาจากคนพื้นเมือง
มีการจับยึดอาวุธอะไรได้บ้าง ศักยภาพอาวุธของขบวนการเป็นอย่างไร?
ที่ผ่านมาเรายึดอาวุธได้เยอะพอสมควร เฉพาะอาวุธที่เขาได้ไปจากค่ายกองพลพัฒนาที่ 4 (ค่ายปิเหล็ง) อำเภอเจาะไอร้อง จังหวัดนราธิวาส เรายึดกลับมาได้กว่า 100 กระบอก อาวุธที่ได้กลับมาเสื่อมสภาพไปตามกาลเวลา หากไม่ได้รับการบำรุงรักษาที่ดี มันน่าจะมีข้อบกพร่อง อาวุธปืนน่าจะแย่ลง จำนวนกระสุนก็น้อยลง ตอนปล้นฝ่ายขบวนการได้กระสุนไปไม่เยอะ ตอนปล้นค่ายปิเหล็ง เมื่อวันที่ 4 มกราคม 2547 เขาได้ปืนไปกว่า 400 กระบอก ล่าสุดปล้นฐานปฏิบัติการพระองค์ดำ สังกัด ร้อย ร.15121 ฉก.นราธิวาส หมู่ที่ 1 ตำลบมะรือโบตก อำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ 21 มกราคม 255 ก็ได้ปืนไป 50 กว่ากระบอก
ผมเชื่อว่าประชาชนร้อยละเก้าสิบกว่าเปอร์เซ็นต์ อยากให้ชายแดนภาคใต้มีความสงบ อยากใช้ชีวิตปกติ ประชาชนส่วนใหญ่เบื่อกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น แต่ก็ยากที่จะแก้ปัญหา เพราะขบวนการจัดตั้งฐานอยู่ในชุมชน ประชาชนในชุมชนอยู่กับเขา
....................................
ผมพยายามเร่งรัดให้เหตุการณ์สงบลงภายใน 1-2 ปีนี้ ไม่ใช่ผมจะเก่ง แต่ผมมองเห็นแนวโน้มที่จะทำให้เหตุการณ์สงบลง จากการทำงานของผม
...................................
(อ่านบทสัมภาษณ์ฉบับเต็ม และเรื่องประกอบอื่นๆ ใน www.Deep South Watch - DSW)
