ได้เวลาพา “ทักษิณ” กลับบ้าน

ASTVผู้จัดการออนไลน์ - รัฐบาลยิ่งลักษณ์จะทะลวงกระแสต้านพา “ทักษิณ” กลับบ้านอย่างผู้มีชัยได้หรือไม่ ดูท่าหนทางยังอีกยาวไกล เอาแค่โยนหินถามทางคืนพาสปอร์ตให้ “นช.แม้ว” เจอกระแสค้านจนต้องปัดเป็นพัลวัล เช่นเดียวกันกับแผนนิรโทษกรรมที่ยังเก็บงำอำพรางภายใต้วาทกรรมปรองดองเพื่อคนทั้งชาติไม่ใช่แค่คนๆ เดียว

ถึงแม้นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี และนายสุรพงษ์ โตวิจักษณ์ชัยกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ จะออกมาปัดป้องปฏิเสธเป็นพัลวัลถึงการเตรียมดำเนินการคืนพาสปอร์ตให้กับ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี ผู้ต้องโทษกลายเป็น “นช.ทักษิณ” แต่ข่าววงในก็หลุดออกมาตามหน้าสื่อว่ามีคำสั่งภายในให้กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ พิจารณาความเป็นไปได้และศึกษาระเบียบข้อกฎหมายที่จะดำเนินการเรื่องนี้

กระแสข่าวเตรียมการคืนพาสปอร์ตให้อดีตนายกรัฐมนตรี เป็นช่วงเวลาเดียวกันกับที่รัฐบาลยิ่งลักษณ์ ทำเรื่องร้องขอรัฐบาลญี่ปุ่นออกวีซ่าพิเศษให้แก่พ.ต.ท.ทักษิณ เพื่อเยือนญี่ปุ่นหวังยกระดับความสัมพันธ์ของสองชาติให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น ในวันที่ 22 -28 ส.ค.นี้ โดยรัฐบาลญี่ปุ่นได้อนุมัติให้ตามคำร้องขอของรัฐบาลไทยเป็นกรณีพิเศษ ซึ่งตามกฎหมายแล้วญี่ปุ่นจะไม่อนุญาตให้บุคคลที่มีความผิดในคดีอาชญากรรมหรือตัดสินจำคุกเกิน 1 ปีเข้าประเทศ

พ.ต.ท.ทักษิณ ถูกยกเลิกหนังสือเดินทางในสมัยรัฐบาลอภิสิทธิ์ โดยกระทรวงการต่างประเทศ ได้ยกเลิกหนังสือเดินทางทูต (พาสปอร์ตเล่มสีแดง) เมื่อวันที่ 12 ธ.ค. 2551 หลังจากพ.ต.ท.ทักษิณ ถูกศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ตัดสินมีความผิดในคดีที่ดินรัชดาภิเษก ต้องจำคุก 2 ปี และคดีได้ถึงที่สุดเนื่องจากไม่มีการอุทธรณ์ อีกทั้งพ.ต.ท.ทักษิณ ยังได้หลบหนีออกนอกประเทศ

ส่วนการยกเลิกหนังสือเดินทางบุคคลทั่วไป (พาสปอร์ตเล่มสีน้ำตาล) กระทรวงการต่างประเทศ ได้ยกเลิกเมื่อวันที่ 12 เม.ย. 2552 นายธฤต จรุงวัฒน์ อธิบดีกรมสารนิเทศ ขณะนั้น ระบุเหตุผลการยกเลิกว่า เพื่อไม่ต้องการให้มีการเคลื่อนไหวทางการเมืองที่จะเป็นภัยต่อประเทศ

การดำเนินการยกเลิกพาสปอร์ตเล่มสีน้ำตาล อาศัยอำนาจตามระเบียบ กระทรวงการต่างประเทศ ว่าด้วยการออกหนังสือเดินทาง พ.ศ.2548 ในหมวด 8 ว่าด้วยการยกเลิกหนังสือเดินทาง ข้อ 23(7) ซึ่งระบุว่าสามารถยกเลิกและเรียกคืนหนังสือเดินทางได้ เมื่อปรากฏภายหลังว่า “(7) พิจารณาเห็นว่า หากให้ผู้ถือหนังสือเดินทางยังคงอยู่ในต่างประเทศต่อไปอาจก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประเทศไทยหรือต่างประเทศได้”

ถึงแม้กระทรวงการต่างประเทศ จะยกเลิกหนังสือเดินทางของพ.ต.ท.ทักษิณ ทั้งสองเล่ม แต่ใช่ว่าจะสามารถระงับยับยั้งการเดินทางไปยังประเทศต่างๆ ของเขาได้ทั้งหมด เพราะทักษิณ ได้ถือพาสปอร์ตของประเทศมอนเตเนโกร เดินทางเข้าออกบางประเทศที่ไม่มีข้อห้ามผู้ต้องโทษได้ตามปกติ อย่างไรก็ตาม อดีตนายกรัฐมนตรี ผู้กลายสภาพเป็นนักโทษหนีคดี ก็มีข้อจำกัดในการเดินทางเข้าประเทศต่างๆ อีกหลายประเทศ ดังเช่นกรณีญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฯลฯ

การดำเนินการคืนหนังสือเดินทาง หรือจะเรียกให้ถูกก็คือ การออกหนังสือเดินทางให้กับอดีตนายกรัฐมนตรี ย่อมทำให้การเดินทางไปต่างประเทศรวมถึงการเดินทางกลับประเทศไทย ของ พ.ต.ท.ทักษิณ ได้รับความสะดวกสบาย ยังเป็นบททดสอบกระแสสังคม เป็นบันไดขั้นแรกในการพาทักษิณกลับบ้านของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ เรื่องนี้จึงอาจถือได้ว่าเป็นภารกิจเร่งด่วน เป็นผลงานโบว์แดง เป็นของขวัญชิ้นแรกให้นายใหญ่จากนายสุรพงษ์ โตวิจักษณ์ชัยกุล ผู้ที่ถูกเลือกมาทำหน้าที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ชนิดพลิกความคาดหมาย

อย่างไรก็ตาม แม้อำนาจการออกหนังสือเดินทางจะขึ้นอยู่กับกระทรวงการต่างประเทศ แต่ตามระเบียบกระทรวงการต่างประเทศ ว่าด้วยการออกหนังสือเดินทาง ปี พ.ศ. 2548 หมวด 7 ข้อ 21 ระบุว่า พนักงานเจ้าหน้าที่สามารถปฏิเสธหรือยังยั้งการขอ หรือแก้ไขหนังสือเดินทางในกรณีดังต่อไปนี้ “(๒) เมื่อได้รับแจ้งว่าผู้ร้องเป็นผู้ซึ่งกำลังรับโทษในคดีอาญา หรืออยู่ระหว่างการปล่อยตัวชั่วคราว หรือเป็นผู้ต้องหาในคดีอาญาที่ได้มีการออกหมายจับไว้แล้ว ซึ่งศาลหรือพนักงานฝ่ายปกครอง หรือตำรวจเห็นว่าไม่ควรจะออกหนังสือเดินทางให้”

นั่นหมายความว่า การออกหนังสือเดินทางให้กับ พ.ต.ท.ทักษิณ ไม่ได้ขึ้นอยู่กับกระทรวงการต่างประเทศเท่านั้น ยังขึ้นอยู่ว่า ศาล พนักงานปกครอง หรือตำรวจ เห็นควรหรือไม่ควรออกหนังสือเดินทางให้ด้วยหรือไม่ เพราะสถานะของพ.ต.ท.ทักษิณ เป็นผู้กระทำผิดในคดีอาญาที่มีการออกหมายจับไว้แล้ว ซึ่งถึงนาทีนี้ ท่าทีจากฝ่ายตำรวจ และพนักงานปกครอง อาจไม่ใช่ปัญหาเพราะการไม่ยอมถอดยศพ.ต.ท.ทักษิณ เป็นที่ชัดเจนอยู่แล้วว่าตำรวจมีจุดยืนเช่นใด ปัญหาจึงอยู่ที่ว่า ศาล จะมีความเห็นเช่นใดเป็นสำคัญ

ถ้าหากตำรวจ พนักงานปกครอง และศาลไม่คัดค้าน กระทรวงการต่างประเทศก็สามารถออกพาสปอร์ตเล่มใหม่ให้กับพ.ต.ท.ทักษิณ ได้ โดยสามารถยื่นขอทำพาสปอร์ตในประเทศที่พำนักอยู่ หรือกลับมาทำที่กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศก็ได้ ซึ่งหากสภาพการณ์เป็นเช่นนั้นเท่ากับว่า พ.ต.ท.ทักษิณ อยู่เหนือกฎหมาย ได้รับอภิสิทธิ์เหนือคนอื่น

ที่ผ่านมา อดีตนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท.ทักษิณ ประกาศชัดเจนในที่ประชุมใหญ่พรรคเพื่อไทย ที่หอประชุมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต ว่าจะกลับเมืองไทยภายใน 6 เดือนหลังพรรคเพื่อไทยได้ชัยชนะในการเลือกตั้ง ขณะที่ นายกรัฐมนตรี ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร หรือ เฉลิม อยู่บำรุง ก็ได้กล่าวเช่นเดียวนี้ในหลายวาระหลายโอกาส ความพยายามต่างๆ นาๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องพาสปอร์ต การแก้ไขรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นนโยบายเร่งด่วนที่รัฐบาลยิ่งลักษณ์ เตรียมจะแถลงต่อสภาด้วยนั้น ล้วนเป็นไปเพื่อเดินไปสู่เป้าหมายนิรโทษกรรมให้ทักษิณ กลับบ้านได้อย่างผู้มีชัยในที่สุด