อนุรักษ์ของเก่าโบราณใต้น้ำ กับอาชีพดำน้ำหาสมบัติ

ในอดีตคนไทยยึดลำน้ำเป็นแหล่งหล่อเลี้ยงชีวิตมาตลอด ดังนั้นอาชีพดำน้ำหาสมบัติใต้น้ำ จึงเป็นอาชีพที่เก่าแก่ที่อยู่คู่คนไทยมาช้านาน และได้มีการถ่ายทอดจากคนรุ่นหนึ่งสู่รุ่นหนึ่งมาถึงปัจจุบัน แม้ว่าปัจจุบัน อาชีพนี้จะหาคนสืบทอดได้ยาก แต่ด้วยรายได้ที่เป็นกอบเป็นกำ ทำให้เรายังคงได้เห็นสินค้าประเภทนี้ มีวางจำหน่ายในมุมของเก่าโบราณในหลายตลาด

นายละออ อิ่มใจ หรือ ลุงอู๊ด ที่รู้จักกันดีในกลุ่มนักสะสมของเก่าโบราณ เล่าว่า ลุงดำน้ำเพื่องมหาของเก่าใต้น้ำมานานกว่า 17 ปี ซึ่งก่อนหน้านี้ พ่อ (นายละออง อิ่มใจ) ทำมานานก่อน และลุงมารับช่วงต่อ โดยครอบครัวของลุงทำอาชีพนี้กันทั้งครอบครัว เพราะรายได้ดี ปัจจุบันมีลูกชายที่มาสืบทอดทำอาชีพตรงนี้ต่อ

นอกจากครอบครัวของลุงอู๊ด แล้ว ในหมู่บ้านประดาน้ำ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา หลังวัดกุฎีทอง ยึดอาชีพดำน้ำหาเก่า มากถึง 25 ครัวเรือน ซึ่งชื่อก็บ่งบอกอยู่แล้ว ว่า คนในหมู่บ้านจะมีความเชี่ยวชาญชำนาญในเรื่องเหล่านี้เป็นอย่างดี เพราะได้รับทักษะการถ่ายทอดวีธีดำน้ำหาสมบัติเก่ามาจากบรรพบุรุษ เรียกได้ว่า ออกงมครั้งไหนไม่มีไม่ได้ เพียงแต่จะได้มากได้น้อยแค่นั้นเอง

สำหรับลุงอู๊ด ยึดสถานที่แม่น้ำเจ้าพระยาในแถบจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สิงหบุรี และอ่างทอง เป็นแหล่งงมหาสมบัติ ซึ่งแน่นอนก็ไม่พลาด เพราะทุกครั้งที่ลงงมได้ของเก่าโบราณที่หลากหลาย อาทิ เครื่องปั้นดินเผา ชุดเครื่องใช้สังคโลก ไห เหรียญเงินโบราณตั้งแต่ต้นสมัยรัชกาลกรุงรัตนโกสินทร์ มาจนถึงเหรียญเงินรัชกาลปัจจุบัน ในส่วนของใช้มีค่าที่สามารถงมได้ในลำน้ำแห่งนี้ อาทิ เช่น พระพุทธรูปทองคำ ซึ่งของใช้โบราณบางชิ้นที่งมได้มีอายุมากถึงกว่า 500-700 ปี

สาเหตุที่กลุ่มนักสะสมนิยมให้ความสนใจซื้อของโบราณที่งมได้จากใต้น้ำ ส่วนหนึ่งมาจากไม่สามารถหาได้ทั่วไปบนบกประกอบกับของจมอยู่ในน้ำนานรูปลักษณ์ สี คราบดินที่เกาะอยู่นาน จนไม่สามารถล้างออกได้ เป็นเสน่ห์ช่วยให้ของที่ได้จากใต้น้ำดูขลัง และน่าค้นหา และลุงก็ยังบอกอีกว่า ของที่งมมาจากใต้น้ำ โอกาสที่จะทำขึ้นมาเลียนแบบนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะทุกอย่างเกิดขึ้นบนของมันต้องใช้เวลาบางครั้งต้องใช้เวลาเป็น 100 ปี ของที่ทำขึ้นใหม่คงจะเลียนแบบได้ยาก

ส่วนราคาขึ้นอยู่กับประสบการณ์ ไม่มีราคาพื้นฐานแน่นอนขึ้นอยู่ว่าของนั้นมีมากหรือน้อย คนอยากได้มากแค่ไหน เช่นเดียวกับของเก่าทั่วไป ต้องของหายาก และคนอยากได้ ราคาก็จะสูง

“ ตัวลุงจะเป็นคนกำหนดราคาขึ้นมาเอง โดยไม่ได้อิงกับอะไร ตั้งจากความพึ่งพอใจและประสบการณ์ ดูว่าของมันหายากและคนอยากได้ ราคาก็จะสูงด้วยตัวของมันเอง ส่วนคนซื้อดูว่า ถ้าพอใจหรืออยากได้เขาก็จะซื้อ เพราะไม่ใช่ของจะหาซื้อกันได้ง่าย และสาเหตุทีไม่ต้องอิงราคากับอะไร เพราะมีคนที่ทำเหมือนกับลุงน้อยมาก อย่างตลาดนัดที่ลุงไปขายในหลายแห่ง ก็ไม่มีใครขายเหมือนลุง อาจจะเป็นเพราะปัจจุบันของใต้น้ำเหลือน้อย ก็เลยไม่มีใครอยากจะลงไปงม ซึ่งราคาของที่งมได้จากใต้น้ำกับหาได้บนบกราคาจะไม่ต่างกันขึ้นอยู่กับความพอใจของคนซื้อ”

ราคาสินค้าของลุง เริ่มกันตั้งแต่ 10 บาท ไปจนถึงหลักพันบาท เฉลี่ยอยู่ในหลักร้อยบาท อาทิ เหรียญขายราคา 10 บาท เครื่องปั้นดินเผา ตั้งแต่ 50 บาท ขึ้นไป ราคาลุงจะไม่แพง เพราะส่วนหนึ่งคนที่มาซื้อก็รับไปขายอีกทอดหนึ่ง จึงตั้งราคาไม่แพง ลูกค้าส่วนใหญ่ กลุ่มนักสะสมที่ชื่นชอบ และเกือบทั้งหมดเป็นลูกค้าประจำ เชื่อใจว่าของลุงเป็นของแท้มาจากใต้น้ำจริงๆ

ลุงอู๊ด เล่าว่า ครอบครัวของลุงจะออกไปงมหาของเก่ากันในช่วงหน้าแล้ง เพราะน้ำน้อย ซึ่งการงมหาของใต้น้ำจะต้องลงไปงมลึกมาก เพราะของพวกนี้จะจมอยู่ใต้น้ำที่เป็นแอ่ง และของจะโดนน้ำพัดไหลไปรวมกันอยู่ในนั้น และน้ำพัดดินมาทับปิดเอาไว้ ซึ่งจะต้องโยนกระเบี้องลงไป ถ้ามีของอยู่กระเบื้องจะไปกระทบ สุดท้ายก็เอาน้ำฉีดเอาดินออกก่อนอีกที่หนึ่ง ปัจจุบันการงมจะมีอุปกรณ์ ปั้มลม และหัวประดาน้ำ และต้องมีคนที่คอยช่วยเหลืออยู่บนเรืออีกทีหนึ่ง เพราะการลงไปดำน้ำอันตรายอาจจะเจอสัตว์ร้ายได้

ปัจจุบันลุงอู๊ด อายุมากแล้ว ก็ไม่ได้ออกไปงมเองจะให้ลูกๆ ออกไปทำหน้าที่ตรงนี้แทน ลุงบอกว่า ของใต้น้ำเริ่มหายากมากขึ้น จากเดิม งมครั้งหนึ่งได้ 30-40 ชิ้น ปัจจุบันได้อย่างมาก 3-4 ชิ้นเท่านั้น จำเป็นจะต้องหาแหล่งงมใหม่ๆ อาจจะต้องไปงมในทะเล ที่ผ่านมา ครอบครัวของลุงเคยเดินทางออกไปงมในทะเล ซึ่งต้องใช้เรือลำใหญ่ และบริเวณที่พบจะต้องเป็นบริเวณที่มีเรือสินค้าจมอยู่

โทร.081-744-3256