ใช้สาหร่ายเซลล์เดียวผลิตวัคซีนผสมอาหารควบคุมโรคในกุ้ง

นักวิจัย ไบโอเทค สวทช. พัฒนาระบบเทคโนโลยีชีวภาพสาหร่ายเซลล์เดียว
สำหรับใช้ควบคุมโรคกุ้งในภูมิภาคอาเซียน

รายงานจากสมาคมกุ้งไทยในปี พ.ศ.2562 แสดงให้เห็นว่า ประเทศไทยสามารถผลิตกุ้งเลี้ยงประมาณ 290,000 ตันต่อปี คิดเป็นมูลค่าประมาณ 48,000 ล้านบาท ซึ่งถือเป็นหนึ่งในอุตสาหกรรมที่มีมูลค่าการส่งออกสูงที่สุดของประเทศ อย่างไรก็ตามอุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้งได้รับผลกระทบอย่างต่อเนื่องจากจากการระบาดของโรคต่างๆ สร้างความสูญเสียมากถึง 60% ของผลผลิตในประเทศ และยังส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้งในประเทศเพื่อนบ้านอีกด้วย การติดเชื้อไวรัสถือเป็นสาเหตุหลักที่ก่อให้เกิดการสูญเสียอย่างรุนแรงทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะการระบาดของโรคตัวแดงดวงขาว (White Spot Syndrome Virus – WSSV) และโรคหัวเหลือง (Yellow Head Virus-YHV) และข้อมูลจากกรมประมงเมื่อไม่นานมานี้พบว่า ยังคงมีการระบาดของไวรัสดังกล่าวอยู่อย่างต่อเนื่องในปัจจุบัน

กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) โดยศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) ร่วมกับ มหาวิทยาลัยเคนท์ (University of Kent) พัฒนาวิธีการที่เกี่ยวข้องกับการใช้สาหร่ายเซลล์เดียว (microalgal-based platform) เพื่อการป้องกันโรคในอุตสาหกรรมการเลี้ยงกุ้งในประเทศไทย และประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยได้รับการสนับสนุนทุนวิจัย International Collaboration Awards 2019 จาก The Royal Society ภายใต้กรอบความร่วมมือ Global Challenges Research Fund (GCRF) สหราชอาณาจักร เป็นจำนวน 9 ล้านบาท

ดร.วรรณวิมล ศักดิ์เสมอพรม นักวิจัยอาวุโส ทีมวิจัยเทคโนโลยีชีวภาพปลาและกุ้ง ไบโอเทค กล่าวว่า ระบบที่พัฒนาขึ้นนี้จะใช้เทคโนโลยีการแสดงออกของยีนแบบใหม่ในการผลิตอาร์เอ็นเอสายคู่ (double-stranded RNA; dsRNA) และการพัฒนาวัคซีนรีคอมบิแนนท์สำหรับใช้ผสมในอาหารเลี้ยงกุ้ง โดยใช้สาหร่ายเซลล์เดียว Chlamydomonas reinhardtii

จากงานวิจัยที่ผ่านมา ดร.วรรณวิมลได้ทำงานร่วมกับ ศ.คอลิน โรบินสัน (Prof. Colin Robinson) ผู้เชี่ยวชาญจากมหาวิทยาลัยเคนท์ โดยสามารถผลิตอาร์เอ็นเอสายคู่ในคลอโรพลาสต์ของสาหร่ายเซลล์เดียวนี้ ซึ่งมีประสิทธิภาพในการยับยั้งไวรัสหัวเหลืองผ่านการให้สาหร่ายลูกผสมเป็นอาหารเสริมแก่ลูกกุ้ง โดยมีแนวคิดจะพัฒนาระบบในการผลิตอาร์เอ็นเอและโปรตีนที่ช่วยยับยั้งโรคตัวแดงดวงขาวเพิ่มเติมต่อไป ซึ่งหากผลเป็นที่น่าพอใจ ก็จะสามารถนำเอาเทคโนโลยีนี้ไปใช้ช่วยเหลือเกษตรกรผู้เลี้ยงกุ้งในการป้องกันการเกิดโรคตัวแดงดวงขาว และโรคหัวเหลืองได้ทั้งในประเทศไทยและระดับภูมิภาคอาเซียน

นอกจากนี้โครงการนี้ยังครอบคลุมถึงการศึกษาการใช้สารสกัดจากสาหร่ายเซลล์เดียวผสมในอาหารเลี้ยงกุ้ง เพื่อยับยั้งเชื้อไวรัสและแบคทีเรียหลายชนิด นำโดย ดร.อภิรดี หงส์ทอง นักวิจัยอาวุโส ทีมวิจัยชีวศาสตร์และชีววิทยาระบบ ไบโอเทค อีกด้วย

ทุน GCRF International Collaboration Awards เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาประเทศกำลังพัฒนาของรัฐบาลสหราชอาณาจักร ซึ่งสนับสนุนโดยแหล่งทุน The Royal Society โดยเน้นการสนับสนุนความร่วมมือทางการวิจัยระหว่างนักวิจัยจากสหราชอาณาจักรและนักวิจัยจากประเทศกำลังพัฒนา เพื่อให้สามารถแก้ปัญหาสำคัญที่จำเพาะต่อภูมิภาคได้