ทรงตัวอยู่ได้อย่างไร...ใกล้รอยเลื่อนมีพลังขนาดนั้น?

นักวิทยาศาสตร์เพิ่งค้นพบหินก้อนยักษ์ที่ทรงตัวได้อย่างประหลาดใกล้ๆ ทางหลวงที่เชื่อมลอสแองเจลิส กับ ลาสเวกัส และไม่ไกลจากแนวรอยเลื่อนยักษ์ “ซานแอนเดรียส์” ซึ่งนับเป็นความพิศวงสำหรับวงการธรณีวิทยา เพราะไม่คาดคิดว่าจะได้พบการจัดเรียงเช่นนี้ในพื้นที่ใกล้แนวรอยเลื่อนมีพลัง

ลิซา แกรนท์ ลุดวิก (Lisa Grant Ludwig) ซึ่งนำเสนอโครงสร้างทางธรณีอันน่าพิศวงนี้ ภายในวงสัมมนาประจำปีของนักแผ่นดินไหวในงานประชุมของสมาคมวิทยาการแผ่นดินไหวแห่งอเมริกา (Seismological Society of America) กล่าวว่า ไม่ใช่ลักษณะสมดุลของหินก้อนยักษ์ที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์งงงวย หากแต่เรื่องที่หินดังกล่าวยังคงการจัดเรียงเช่นนั้นได้ ทั้งที่รอยเลื่อนก่อแผ่นดินไหวรุนแรงอยู่ไกลออกไปแค่ไม่กี่กิโลเมตรเท่านั้น

นอกจากนี้ เรายังเห็นก้อนหินอยู่อย่างสมดุลเหมือนจัดเรียงได้ทั่วโลก แต่ในกรณีหินยักษ์นี้แรงกระทำจากสภาพอากาศและแรงทางธรณีวิทยาได้ทำให้วัสดุรอบๆ หินหลุดออกไปเหลือแต่หินด้านบนที่ทรงตัวได้อย่างประหลาด ซึ่ง ลุดวิก ผู้เป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย ในเออร์ไวน์ (University of California, Irvine) สหรัฐฯ กล่าวว่า หินที่ตั้งอย่างสมดุลแต่ไม่มั่นคงนี้ก็มีชื่อเรียกเฉพาะ คือ “หินพีบีอาร์” (Precariously Balanced Rocks: PBRs) หากแต่ทั่วไปเราคงไม่คาดคิดว่าจะได้เจอหินลักษณะนี้ใกล้รอยเลื่อนมีพลัง

ในความเป็นจริงลุดวิก กล่าวว่า หินพีบีอาร์ถูกใช้เพื่อตรวจสอบแผนที่อันตรายแผ่นดินไหว ซึ่งก่อนนี้เมื่อพบหินดังกล่าวจะบ่งบอกว่าบริเวณดังกล่าวไม่มีแผ่นดินไหวรุนแรงบ่อยครั้งนัก เนื่องจากหินประเภทนี้ไม่ถุกเขย่าให้ตกลงมา ดังนั้น จึงทำให้หินซานเบอร์นาร์ดิโนพีบีอาร์ (San Bernardino PBRs) นี้แปลกมากๆ โดยมีหินแบบนี้หลายสิบก้อนอยู่ 2 กลุ่มก้อน ใกล้ๆ รอยเลื่อน โดยบางก้อนนั้นอยู่ห่างจากรอยเลื่อนเพียง 7 กิโลเมตรเท่านั้น

ลุดวิก กล่าวอีกว่าเ มื่อเห็นเพื่อนร่วมงานของเธอถ่ายภาพก้อนหินเหล่านี้แล้วตั้งคำถามว่าก้อนหินยืนหยัดต้านแผ่นดินไหวที่เกิดจากการแยกตัวของรอยเลื่อนซานแอนเดรียส์ได้อย่างไร เธอจึงมุ่งมั่นที่จะไปดูด้วยตาตัวเอง และบอกด้วยว่า ตลอดเส้นทางอาชีพนั้นเธอใช้เวลาส่วนใหญ่ในการศึกษาแผ่นดินไหวใหญ่จากรอยเลื่อนซานแอนเดรียส์ ดังนั้น เธอจึงเชื่อมั่นว่าจะหาคำตอบในเรื่องนี้ได้อย่างแน่นอน

ทั้งนี้ จากการงานวิจัยหาอายุหินในภายหลัง เผยว่า หินเหล่านี้อยู่ในตำแหน่งเดิมมาเป็นพันปี และในบางก้อนยาวนานถึง 180,000 ปี ซึ่ง ลุดวิก กล่าวว่า เป็นเวลาที่นานมากเมื่อคำนึงว่าหินเหล่านี้อยู่ใกล้รอยเลื่อนขนาดใหญ่ อย่างไรก็ดี ทีมวิจัยยังไม่่ได้คำอธิบายที่ดีในเรื่องนี้ แต่พวกเขาจะไล่ล่าหาคำตอบต่อไป