ศูนย์สื่อสารวิทยาศาสตร์ไทย สวทช. - จากกรณีข่าวชาวบ้านแห่ไปชมลูกมะละกอประหลาด ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับใบหน้าของคน ประกอบด้วยจมูก ตาและปาก ที่ อ.กันทรลักษ์ จ.ศรีสะเกษ เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน ที่ผ่านมา ดร.เฉลิมพล เกิดมณี นักวิจัยจากห้องปฏิบัติการสรีรวิทยาและชีวเคมีด้านพืช ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์แห่งชาติ (สวทช.) อธิบายว่า ลักษณะของมะละกอที่มีการบิดเบี้ยว แหว่ง หรือ ผิวที่นูนขึ้นเป็นปุ่มคล้ายจมูกนั้น ถือเป็นสิ่งปกติที่เกิดขึ้นได้ในมะละกอตามธรรมชาติ
โดยสาเหตุของการเกิดมีสองประการ คือ 1. การเป็นโรค ที่เกิดจากเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียเข้าทำลายผลมะละกอ และ 2. เกิดจากความผิดปกติในการแบ่งเซลล์ของมะละกอ ซึ่งลักษณะเหล่านี้เทียบได้กับความผิดปกติของมนุษย์ เช่น การเกิดหูด หูแหว่ง หรือ นิ้วกุด เป็นต้น
นับได้ว่าความผิดปกติในกรณีของมะละกอที่เกิดขึ้นเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้ทั่วไป เพียงแต่ตำแหน่งที่เกิดความผิดปกติครั้งนี้มีความประจวบเหมาะทำให้เห็นเป็นรูปร่างคล้ายคน เหมือนกับที่มนุษย์จินตนาการเห็นกระต่ายในดวงจันทร์ เป็นต้น
ดร.เฉลิมพล กล่าวถึงประเด็นทางสังคมที่เมื่อเกิดเหตุการณ์พืชประหลาดลักษณะนี้ แล้วประชาชนมักพากันไปกราบไหว้เพื่อขอเลขเด็ดว่า สะท้อนให้เห็นถึงสังคมในปัจจุบันที่ขาดความมั่นคงทางใจ จึงต้องพึ่งพาสิ่งอื่นเพื่อเป็นกำลังใจ
แต่สิ่งที่องค์กรหรือหน่วยงานต่างๆ ต้องช่วยกัน คือ ต้องใช้โอกาสตรงนี้มาช่วยกันสร้างสังคมที่มีความเอื้ออาทรต่อกัน และสร้างสังคมแห่งองค์ความรู้และส่งต่อให้ถึงประชาชน เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจในปรากฏการณ์ธรรมชาติมากขึ้น เพราะเมื่อเข้าใจถึงสาเหตุและปัจจัยการเกิดแล้ว การกราบไหว้สิ่งประหลาดเช่นนี้ก็จะน้อยลง
ด้าน รศ.ดร.ศุภจิตรา ชัชวาลย์ จากภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวเพิ่มเติมว่า สาเหตุอีกประการที่ทำให้มะละกอหรือผลไม้อื่นๆ มีรูปร่างแตกต่างไปจากปกติ อาจเกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างในส่วนของรังไข่
กล่าวคือหลังจากที่ไข่ในรังไข่ได้รับการผสมจากสเปิร์มแล้ว รังไข่จะเจริญขึ้นเป็นผล ซึ่งในช่วงนี้หากรังไข่มีการพัฒนาผิดปกติโดยตัวของพืชเอง หรือมีศัตรูพืชที่เข้ามาทำลายบางส่วนของรังไข่ จนทำให้รังไข่มีรูปร่างผิดแปลกไปจากเดิมแล้ว เมื่อพัฒนาขึ้นเป็นผลก็จะได้ผลไม้ที่มีรูปร่างประหลาดไปด้วย
อย่างไรก็ดีปรากฏการณ์เหล่านี้ไม่ใช่ปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติแต่อย่างใด เกิดได้ทั่วไปในผลไม้หลายชนิด เพียงแต่ที่ไม่ได้พบเห็นเป็นข่าวบ่อยๆ ก็เนื่องมาจากผลไม้ที่มีรูปร่างแปลกไปจากเดิมนั้นไม่ได้ไปเหมือนสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เราคุ้นเคย จึงไม่ได้สนใจเป็นพิเศษ
อีกประการหนึ่งคือโครงสร้างของรังไข่ถูกศัตรูพืชทำลายจนมีความผิดปกติมากเกินไป จนไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาให้เห็นเป็นผลได้
โดยสาเหตุของการเกิดมีสองประการ คือ 1. การเป็นโรค ที่เกิดจากเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรียเข้าทำลายผลมะละกอ และ 2. เกิดจากความผิดปกติในการแบ่งเซลล์ของมะละกอ ซึ่งลักษณะเหล่านี้เทียบได้กับความผิดปกติของมนุษย์ เช่น การเกิดหูด หูแหว่ง หรือ นิ้วกุด เป็นต้น
นับได้ว่าความผิดปกติในกรณีของมะละกอที่เกิดขึ้นเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นได้ทั่วไป เพียงแต่ตำแหน่งที่เกิดความผิดปกติครั้งนี้มีความประจวบเหมาะทำให้เห็นเป็นรูปร่างคล้ายคน เหมือนกับที่มนุษย์จินตนาการเห็นกระต่ายในดวงจันทร์ เป็นต้น
ดร.เฉลิมพล กล่าวถึงประเด็นทางสังคมที่เมื่อเกิดเหตุการณ์พืชประหลาดลักษณะนี้ แล้วประชาชนมักพากันไปกราบไหว้เพื่อขอเลขเด็ดว่า สะท้อนให้เห็นถึงสังคมในปัจจุบันที่ขาดความมั่นคงทางใจ จึงต้องพึ่งพาสิ่งอื่นเพื่อเป็นกำลังใจ
แต่สิ่งที่องค์กรหรือหน่วยงานต่างๆ ต้องช่วยกัน คือ ต้องใช้โอกาสตรงนี้มาช่วยกันสร้างสังคมที่มีความเอื้ออาทรต่อกัน และสร้างสังคมแห่งองค์ความรู้และส่งต่อให้ถึงประชาชน เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ ความเข้าใจในปรากฏการณ์ธรรมชาติมากขึ้น เพราะเมื่อเข้าใจถึงสาเหตุและปัจจัยการเกิดแล้ว การกราบไหว้สิ่งประหลาดเช่นนี้ก็จะน้อยลง
ด้าน รศ.ดร.ศุภจิตรา ชัชวาลย์ จากภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวเพิ่มเติมว่า สาเหตุอีกประการที่ทำให้มะละกอหรือผลไม้อื่นๆ มีรูปร่างแตกต่างไปจากปกติ อาจเกิดจากความผิดปกติของโครงสร้างในส่วนของรังไข่
กล่าวคือหลังจากที่ไข่ในรังไข่ได้รับการผสมจากสเปิร์มแล้ว รังไข่จะเจริญขึ้นเป็นผล ซึ่งในช่วงนี้หากรังไข่มีการพัฒนาผิดปกติโดยตัวของพืชเอง หรือมีศัตรูพืชที่เข้ามาทำลายบางส่วนของรังไข่ จนทำให้รังไข่มีรูปร่างผิดแปลกไปจากเดิมแล้ว เมื่อพัฒนาขึ้นเป็นผลก็จะได้ผลไม้ที่มีรูปร่างประหลาดไปด้วย
อย่างไรก็ดีปรากฏการณ์เหล่านี้ไม่ใช่ปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติแต่อย่างใด เกิดได้ทั่วไปในผลไม้หลายชนิด เพียงแต่ที่ไม่ได้พบเห็นเป็นข่าวบ่อยๆ ก็เนื่องมาจากผลไม้ที่มีรูปร่างแปลกไปจากเดิมนั้นไม่ได้ไปเหมือนสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เราคุ้นเคย จึงไม่ได้สนใจเป็นพิเศษ
อีกประการหนึ่งคือโครงสร้างของรังไข่ถูกศัตรูพืชทำลายจนมีความผิดปกติมากเกินไป จนไม่สามารถพัฒนาขึ้นมาให้เห็นเป็นผลได้
