หมอประกิต เผย อย.อเมริกาให้ขาย “บุหรี่ไฟฟ้า” แบบมีเงื่อนไข ต้องไม่เพิ่มนักสูบหน้าใหม่

เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม ศ.นพ.ประกิต วาทีสาธกกิจ ประธานมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ เปิดเผยถึงกรณีที่มีการเผยแพร่ข้อมูลว่าองค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกา อนุญาตให้จำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าได้นั้น โดยล่าสุดได้อนุญาตให้จำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อใหม่ของบริษัทอาร์เจ เรย์โนลด์ ซึ่งเป็นบริษัทยาสูบยักษ์ใหญ่ของโลก ซึ่งข้อเท็จจริงแล้วสหรัฐฯ มีการอนุญาตและยกเลิกการอนุญาตจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าหลายยี่ห้อ ที่สำคัญยังเป็นการอนุญาตจำหน่ายแบบมีเงื่อนไขคือ “จะต้องไม่เพิ่มการสูบบุหรี่ของเยาวชนหรือคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่มาก่อน” นอกจากนี้ องค์การอาหารและยาสหรัฐอเมริกา ยังไม่รับรองว่า “บุหรี่ไฟฟ้าเป็นสิ่งที่จะช่วยให้เลิกสูบบุหรี่” เนื่องจากหลักฐานยังไม่ชัดเจน ซึ่งการอนุญาตจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าฟ้าในอเมริกาล่าสุดมี 3 ยี่ห้อที่ได้รับอนุญาต แต่กลับมีบุหรี่ไฟฟ้าถึง 10 ยี่ห้อที่ถูกสั่งห้ามจำหน่ายอีกต่อไป เพราะไม่ผ่านเกณฑ์ที่กำหนด โดยเฉพาะการมีเยาวชนจำนวนมาก สูบบุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อที่ถูกห้ามขาย ส่วนใหญ่เป็นบุหรี่ไฟฟ้าที่มีการปรุงแต่งกลิ่นรส ชนิดต่างๆ

ศ.นพ.ประกิต กล่าวต่อว่า หลังจากนี้ จะมีข่าวที่ อย.อเมริกา อนุญาตหรือไม่อนุญาตให้บุหรี่ไฟฟ้าที่ขายในอเมริกาว่าจะให้ขายต่อไปได้หรือไม่ ทยอยออกมาเรื่อย ๆ เพราะยังมีบุหรี่ไฟฟ้าจำนวนมาก อยู่ระหว่างการพิจารณาของ อย.อเมริกา และจะเห็นว่าวิวัฒนาการการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าในอเมริกา มีความสลับซับซ้อนมาก ต้องมีความพร้อมและต้องใช้ทรัพยากรจำนวนมากในการดำเนินการ การเปิดให้ขายได้อย่างถูกกฎหมาย เหมาะสำหรับประเทศที่ได้ใช้มาตรการควบคุมยาสูบ ตามที่กำหนดไว้ในอนุสัญญาควบคุมยาสูบได้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพแล้ว เช่น มาตรการทางภาษียาสูบ การบังคับใช้กฎหมายควบคุมยาสูบ การควบคุมส่วนประกอบผลิตภัณฑ์ การรักษาคนที่เสพติดยาสูบ การป้องกันการเข้าถึงยาสูบของเด็ก และการควบคุมบุหรี่หนีภาษี และอัตราการสูบบุหรี่อยู่ในระดับที่ต่ำมากแล้ว

“หน่วยงานวิชาการระดับโลก สหพันธ์องค์กรต่อต้านวัณโรคและโรคปอดนานาชาติ (International Union Against Tuberculosis and Lung Disease) มีจุดยืนว่า “การห้ามขายบุหรี่ไฟฟ้า” เป็นนโยบายที่ดีที่สุด สำหรับประเทศที่มีรายได้น้อยหรือปานกลาง เนื่องจากประเทศเหล่านี้ ยังไม่มีความพร้อมในการควบคุมยาสูบแม้แต่ชนิดธรรมดา หากเปิดให้ขายบุหรี่ไฟฟ้า จะยิ่งทำให้การควบคุมยาสูบยากลำบากมากขึ้น ดังนั้น เมื่อพิจารณาอย่างรอบด้าน รอบคอบแล้ว สถานการณ์ในปัจจุบันนี้ ประเทศไทยเข้าเงื่อนไขที่ว่า นโยบายที่ดีที่สุดสำหรับการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าคือการห้ามขาย” ศ.นพ.ประกิต กล่าว

สำหรับรายละเอียดไทม์ไลน์การควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าในสหรัฐอเมริกา มีดังนี้

ปี พ.ศ.2550 (1) บุหรี่ไฟฟ้าเริ่มขายในสหรัฐอเมริกา

ปี พ.ศ.2552 (2) มีการประกาศว่า อย.อเมริกามีอำนาจควบคุมบุหรี่ไฟฟ้า แต่ยังไม่มีการประกาศกฎเกณฑ์ในการควบคุม

ปี พ.ศ. 2559 (3) นายแพทย์ใหญ่ กระทรวงสาธารณสุข สหรัฐอเมริกา เผยแพร่รายงานสถานการณ์การระบาดของบุหรี่ไฟฟ้าในเยาวชนในอเมริกา พร้อมเรียกร้องให้มีการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าอย่างเร่งด่วน

ปี พ.ศ.2560 (4) อย.อเมริกาประกาศว่า จะกำหนดกฎเกณฑ์การควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าภายในปี 2565 โดยขอเวลาในการเตรียมความพร้อม 5 ปี

ปี พ.ศ.2561 (5) อย.อเมริกา จัดสรรงบประมาณ 60 ล้านดอลลาร์ เพื่อรณรงค์ถึงอันตรายของการสูบบุหรี่ไฟฟ้าในเด็กและเยาวชนทั่วประเทศ

(6) กลุ่มสุขภาพในอเมริกาฟ้องศาลให้ อย.อเมริกา กำหนดมาตรการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าเร็วขึ้น ศาลสั่งให้ อย. ต้องควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าภายในปี 2564

(7) อย.วางหลักเกณฑ์ว่า บุหรี่ไฟฟ้าที่จะขายในอเมริกาต่อไปได้ ต้องแสดงหลักฐานว่า “ผลดีที่เกิดจากการที่ผู้สูบบุหรี่ธรรมดาอยู่แล้ว เปลี่ยนไปสูบบุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อหนึ่ง ๆ จะต้องมีมากกว่าผลเสีย คือ ความเสี่ยงที่จะทำให้คนไม่สูบบุหรี่หรือเยาวชนเข้ามาสูบบุหรี่ไฟฟ้าชนิดนั้น ๆ”

(8) บุหรี่ไฟฟ้าช่วยให้คนเลิกสูบบุหรี่ได้เหมือนกับผู้สูบบุหรี่อื่นที่ใช้ยาเลิกบุหรี่ ในการวิจัยทดลองภายใต้การควบคุม แต่หากผู้สูบบุหรี่ธรรมดาใช้บุหรี่ไฟฟ้าเพื่อเลิกสูบบุหรี่ด้วยตัวเอง จะเลิกสูบบุหรี่ได้น้อยกว่าผู้สูบบุหรี่ที่ใช้วิธีการอื่น (ที่ไม่ใช้บุหรี่ไฟฟ้า) ในการเลิก และ อย. อเมริกา ยังไม่ได้ให้การรับรองว่าบุหรี่ไฟฟ้าเป็นสิ่งที่จะช่วยให้เลิกสูบบุหรี่ เนื่องจากหลักฐานยังไม่ชัดเจน เหมือนกับที่ อย.ได้รับรองวิธีการเลิกบุหรี่อื่น 7 วิธีการ

ปี พ.ศ.2564 (30 กันยายน) (9) อย.อเมริกา มีคำสั่งห้ามขายบุหรี่ไฟฟ้าหลายยี่ห้อ เนื่องจากไม่ผ่านเกณฑ์ตามที่กำหนดใน ข้อ (7) โดยเฉพาะการมีเยาวชนจำนวนมาก สูบบุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อที่ถูกห้ามขาย ส่วนใหญ่เป็นบุหรี่ไฟฟ้าที่มีการปรุงแต่งกลิ่นรส ชนิดต่าง ๆ

ปี พ.ศ.2564 (12 ตุลาคม) (11) อย. อนุมัติบุหรี่ไฟฟ้าของบริษัทอาร์เจ เรย์โนลด์ ยี่ห้อ Vuse 3 ตราย่อย ที่มีรสชาติยาสูบตามธรรมชาติให้ขายต่อไปได้ ตามเกณฑ์ที่กำหนดในข้อ (7)

(12) ขณะที่บุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อเดียวกันอีก 10 ตราย่อย ที่มีรสชาติปรุงแต่งเป็นกลิ่นรสต่างๆ เช่น กลิ่นผลไม้ กลิ่นขนม ไม่ผ่านการพิจารณาและต้องเก็บสินค้าออกจากตลาด

(13) การอนุมัติให้ขายบุหรี่ไฟฟ้า ยี่ห้อ Vuse อาจถูกเพิกถอนได้ในอนาคต หากพบมีผู้ที่ไม่เคยใช้ยาสูบ (สูบบุหรี่) มาก่อน รวมถึงคนหนุ่มสาว ใช้บุหรี่ไฟฟ้ายี่ห้อนี้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ