รู้หรือไม่ว่า ประเทศไทยของเรากำลังเผชิญกับวิกฤติปัญหาขยะจำนวนมหาศาล ประมาณ 28 ล้านตันต่อปี ซึ่งในจำนวนนี้ เป็นขยะตกค้างที่ไม่สามารถกำจัดได้ 5.8 ล้านตัน และที่สำคัญ มีขยะเศษอาหารสูงถึง 4 ล้านตัน หรือประมาณ 60 เปอร์เซ็นต์ของปริมาณขยะที่ไม่สามารถกำจัดได้
ลองนึกภาพดูว่า มันจะน่ากังวลขนาดไหน กับผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากขยะเหล่านี้ที่กำจัดไม่ได้ ทั้งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และสุขอนามัยของคนในชุมชน
อย่างไรก็ตาม นับเป็นข่าวดีอย่างยิ่งที่ในวันนี้ ได้มีนวัตกรรมที่จะเข้ามาเป็นตัวช่วยดูแลสังคมและสิ่งแวดล้อม ด้วยอุปกรณ์ที่ชื่อว่า “เครื่องย่อยสลายขยะเศษอาหารอัตโนมัติ” ซึ่งได้รับการพัฒนาจนสำเร็จเมื่อปลายปี 2562 โดยทีมวิจัยจากฝ่ายเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม สถาบันนวัตกรรม ปตท.
ขั้นตอนในการสร้างสรรค์ ทีมวิจัยได้ทำการคัดเลือกและพัฒนาเชื้อจุลินทรีย์ซึ่งมีประสิทธิภาพในการผลิตเอนไซม์เพื่อช่วยในการย่อยสลายขยะเศษอาหาร โดยเชื้อจุลินทรีย์จะทำงานร่วมกับเครื่องย่อยสลายขยะเศษอาหารอัตโนมัติที่มีความสามารถในการควบคุมสภาวะของเชื้อจุลินทรีย์ให้ทำงานย่อยสลายขยะเศษอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด ไร้กลิ่นเหม็นรบกวนและเชื้อรา
สำหรับตัวเครื่องย่อยสลายขยะเศษอาหารอัตโนมัติที่ว่านี้ จะมีส่วนประกอบการทำงานอยู่ 2 ส่วนหลัก ๆ คือ ส่วนย่อยสลายเศษขยะอาหาร และส่วนดูดซับกลิ่น มีศักยภาพในการรองรับปริมาณเศษขยะได้สูงสุดถึง 5 กิโลกรัมต่อวัน แถมตัวเครื่องยังมีขนาดที่กล่าวได้ว่าประหยัดพื้นที่ในการติดตั้ง เพราะทั้งด้านกว้าง ยาว และสูง ไม่เกิน 1 เมตร นอกจากนี้ยังมีระบบการทำงานที่ง่าย ไม่ซับซ้อน เพราะระบบควบคุมสภาวะต่าง ๆ ได้รับการติดตั้งไว้อย่างอัตโนมัติแล้ว ผู้ใช้งานเพียงแค่เปิดเครื่อง และใส่ขยะเศษอาหารพร้อมเชื้อจุลินทรีย์ของ ปตท.ได้ทันที
และที่สำคัญเหนือสิ่งใด คือ นอกจากจะช่วยย่อยสลายขยะเศษอาหารแล้ว นวัตกรรมชิ้นนี้ยังทำให้ขยะเศษอาหารซึ่งเป็นของเหลือทิ้ง เกิดประโยชน์ขึ้นมาอีกด้วย เพราะหลังจากย่อยสลายขยะเศษอาหารด้วยเชื้อจุลินทรีย์ตามกระบวนการขั้นตอนดังกล่าวแล้ว ผ่านไป 12 ชั่วโมง เราจะได้วัสดุปรับปรุงดิน (Bio-Soil) ที่ผ่านการตรวจวิเคราะห์แล้วว่ามีธาตุอาหาร NPK และองค์ประกอบอื่น ๆ ที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของต้นไม้ รวมทั้งบำรุงฟื้นฟูดินที่เสื่อมสภาพให้กลับมามีคุณภาพอีกครั้ง
ทั้งนี้ นวัตกรรมเครื่องต้นแบบย่อยสลายขยะเศษอาหารอัตโนมัติ ได้ติดตั้งทดสอบการใช้งานจริงแล้วที่อาคารบริษัท เอนเนอร์ยี่ คอมเพล็กซ์ จำกัด (EnCo) ได้ผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจอย่างยิ่ง เพราะในช่วงเวลาเพียง 2 เดือนสามารถลดขยะเศษอาหารได้มากถึง 139.6 กิโลกรัม และสามารถเปลี่ยนขยะเศษอาหารให้เป็นวัสดุปรับปรุงดินได้ทั้งหมด 29.06 กิโลกรัม ก่อนจะนำไปใช้ในการบำรุงต้นไม้ที่บริเวณอาคารจอดรถ 2 ของ EnCo
แน่นอนว่า จากความสำเร็จดังกล่าวนี้ สถาบันนวัตกรรม ปตท. จึงได้ร่วมมือกับบริษัท อินทรีย์ อีโคไซเคิล จำกัด ซึ่งเป็นบริษัทที่ทำธุรกิจทางด้านการจัดการของเสียอย่างครบวงจร ร่วมกันผลักดันนวัตกรรมเครื่องต้นแบบย่อยสลายขยะเศษอาหารอัตโนมัตินี้ในการขยายผลสู่เชิงพาณิชย์ในการใช้งานในวงกว้างต่อไป
จากขยะเศษอาหารที่ไร้ค่า แถมเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของคน กลับกลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีมูลค่า สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ สอดคล้องกับแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่มุ่งเน้นการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าและเกิดประโยชน์สูงสุด ด้วย Social Innovation ซึ่งทั้งหมดนี้เกิดจากความคิดสร้างสรรค์และมุ่งมั่นที่จะร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลสังคมและสิ่งแวดล้อมโดยแท้จริง
