กรมศิลป์ เตรียมซ่อมจิตรกรรม “กระซิบรักบันลือโลก” วัดภูมินทร์

กรมศิลป์ เตรียมซ่อมใหญ่จิตรกรรม “กระซิบรักบันลือโลก”อุโบสถวัดภูมินทร์

นายประทีป เพ็งตะโก อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า วัดภูมินทร์ จ.น่าน นับว่าเป็นโบราณสถานที่สำคัญ ซึ่งได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทย และต่างชาติ ที่เข้ามาสักการะพระประธาน ภายในพระอุโบสถ นอกจากนี้ยังมีภาพจิตรกรรมฝาผนัง เรื่อง คันธกุมาร เป็นนิทานชาดก ที่มุ่งสอนให้คนทำความดี ซึ่งเป็นงานศิลปะ ที่มีความวิจิตรตามแบบฉบับของชาวไทลื้อดั้งเดิมตลอดจนมี ภาพ “กระซิบบันลือโลก” หรือภาพ “ปู่ม่าน ย่าม่าน” ที่มีชื่อเสียงดังไปทั่วโลก ทั้งนี้ จากการที่กลุ่มอนุรักษ์จิตรกรรมและประติมากรรม ได้สำรวจจิตรกรรมฝาผนังอุโบสถวัดภูมินทร์ อย่างละเอียดพบสภาพจิตรกรรมฝาผนังมีชำรุดเสียหาย โดยในส่วนจมูกของปู่ม่าน มี ชั้นดินสอพอง และชั้นสี หลุดร่อนออกมา รวมทั้งมีรายละเอียด ที่ชั้นปูนฉาบที่เสื่อมสภาพลักษณะเป็นโพรงผนังความสูงจากระดับพื้นอุโบสถจนถึงขอบประตูด้านบน ประมาณ 3 เมตร โดยรอบอาคารภายในอุโบสถ พบรอยร้าวบริเวณกรอบหน้าต่าง ตลอดจนรอยร้าวอันตรายในบางบริเวณ

ส่วนผิวจิตรกรรมคราบฝุ่นละอองจับหนา รวมถึงมีหยากไย่ และ คราบทางเดินแมลง ขณะที่ ชั้นรองพื้นดินสอพอง และชั้นสีจิตรกรรมเผยอ โป่งพอง มีรอยถลอก รอยขูดขีด รอยดินสอเขียน สีซีดจาง สีลบเลือน สีหลุดล่อน คราบสีหยด สภาพความชำรุดดังกล่าวอยู่ระดับพื้นถึงกรอบประตูด้านบน ประมาณ 3 เมตร คราบความชื้นที่ผนังโดยรอบอาคารภายในพระอุโบสถอย่างเห็นได้ชัด จึงเห็นว่าสมควรบูรณะโดยด่วน จึง ได้ตั้งโครงการอนุรักษ์จิตรกรรมอุโบสถวัดภูมินทร์ ใช้งบประมาณ ปี 2564 จำนวน 1,440,000 บาท โดยมอบให้ กลุ่มอนุรักษ์จิตรกรรมและประติมากรรม ร่วมกับ สำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่ร่วมรับผิดชอบ ซึ่งใช้เวลาดำเนินงาน 240 วัน อย่างไรก็ตาม ในเบื้องต้นได้มีการหารือ กับทางวัดแล้ว แต่ยังไม่ได้กำหนดว่า จะต้องปิดอุโบสถหรือไม่ ซึ่งจะต้องพิจารณาให้รอบด้าน เพราะ ในอุโบสถแห่งนี้ เป็นไฮไลท์ที่นักท่องเที่ยวเข้ามาสักการะไม่ขาดสาย ซึ่งอาจจะปิดซ่อมเฉพาะบางส่วน แล้วเปิดให้เข้าในจุดที่กำหนดไว้ให้ก็ได้

นายประทีป อธิบายวิธีการทำงานกลุ่มอนุรักษ์จิตรกรรมและประติมากรรม ว่า เริ่มจากบันทึกหลักฐานสภาพจิตรกรรมด้วยการถ่ายภาพก่อนการอนุรักษ์ รวมถึง ทำบันทึกหลักฐานสภาพความชำรุดจิตรกรรมด้วยลายเส้นรูปสัญลักษณ์จากภาพถ่าย จากนั้น จะทำความสะอาดจิตรกรรม ตลอดจนทำความสะอาดดูดซับเกลือด้วยเยื่อกระดาษสา เสริมความมั่นคงให้กับชั้นปูนฉาบที่ชำรุด และ เคลื่อนย้ายจิตรกรรมบริเวณที่ชำรุดสาหัสในขั้นวิกฤตออกแล้ว เสริมความมั่นคงให้กับชั้นสีและชั้นรองพื้นจิตรกรรมด้วยการทากาว ฉีดกาวพาลาลอยด์ บี 72 แล้วผนึกกลับในตำแหน่งเดิม ขณะที่งานเขียนสีซ่อมจิตรกรรมฝาผนังภายในอุโบสถ จะดำเนินการตามหลักการ จากนั้น ให้มีการ บันทึกหลักฐานสภาพจิตรกรรมหลังการอนุรักษ์ด้วยการถ่ายภาพ และติดตามการบำรุงรักษาในระยะเวลา 1 ปี