สสส.ร่วม ม.เกษตร สธ. และมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช เปิดตัวโครงการวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาวะ สร้างพื้นที่อยู่ดีมีสุขให้กับโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั่วไทย ในโอกาสก้าวเข้าสู่ทศวรรษที่ 5
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับกลุ่มวิจัยสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อสุขภาวะ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข(สธ.) และมูลนิธิโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช เปิดตัวโครงการวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาวะ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั่วไทย ในโอกาสก้าวเข้าสู่ทศวรรษที่ 5 ของโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช
พญ.ขจีรัตน์ ปรักเอโก ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการพัฒนาระบบสุขภาพ สสส. กล่าวว่า การสร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อสุขภาพในประเทศไทย ยังไม่ได้รับความสนใจเท่าที่ควร ไม่ว่าจะเป็นการออกแบบสถานที่ราชการ อาคารสาธารณะ หรือพื้นที่ส่วนรวมของชุมชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาคารและพื้นที่โรงพยาบาล ที่ในปัจมุ่งเน้นการออกแบบโรงพยาบาลเพื่อเพิ่มศักยภาพและประสิทธิภาพในการให้การรักษา มากกว่าการคำนึงถึงการส่งเสริมหรือเกื้อหนุนเพื่อสร้างสุขภาวะต่อการดำเนินชีวิตอย่างจริงจัง ดังนั้น สสส.จึงร่วมกับกลุ่มวิจัยฯ ดำเนินโครงการวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาวะ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชทั่วไปขึ้น โดยเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ศึกษาที่ทางสสส. และกลุ่มวิจัยฯ ต้องการขยายผลองค์ความรู้ และการจัดการพื้นที่ต้นแบบด้วยการพัฒนารูปแบบการจัดการพื้นที่ที่มีผลต่อวิถีชีวิต ผู้คน ชุมชน และสังคม เพื่อการใช้ชีวิตอย่างมีสุขภาวะ
พญ.ขจีรัตน์ กล่าวต่อว่า ที่ผ่านมา สสส. ร่วมกับ กลุ่มวิจัยฯ สร้างองค์ความรู้ด้านการออกแบบสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้าง รวมถึงการให้บริการวิชาการที่มีความใส่ใจต่อสังคม ชุมชน เพื่อส่งเสริมสุขภาวะและความยั่งยืน ขับเคลื่อนผ่านโครงการต่างๆ ตั้งแต่ปี 2555 เช่น โครงการสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อสุขภาวะ เพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อมของโรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลชุมชน ออกแบบปรับปรุงพื้นที่แผนกผู้ป่วยนอก (OPD) และพื้นที่พักคอยญาติผู้ป่วย พัฒนาเครือข่ายความรู้การออกแบบสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างอย่างมีส่วนร่วมเพื่อการสร้างเสริมสุขภาวะและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชิงบวก โดยจัดตั้งหน่วยวิจัยและพัฒนาพื้นที่ต้นแบบตลอดจนสร้างบุคลากรด้านการออกแบบและจัดการสิ่งแวดล้อม และยังมีโครงการวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างโรงพยาบาลชุมชนเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา โดยร่วมมือกับภาคีสถาปนิกจัดทำผังแม่บท (Master plan) และออกแบบอาคารสืบสานพระราชปณิธาน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิธ ของโรงพยาบาลชุมชนเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา จำนวน 10 แห่ง ทั่วประเทศ
ด้าน ผศ.ดร.สรนาถ สินอุไรพันธ์ หัวหน้ากลุ่มวิจัยสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างเพื่อสุขภาวะ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กล่าวว่า แนวคิดหลักของโครงการพื้นที่อยู่ดีมีสุข คือสร้างองค์ความรู้เฉพาะถิ่นที่สอดคล้องกับการใช้ชีวิตของผู้คนและชุมชน ผ่านระบบบริการสุขภาพ ภายใต้หลักคิดทางสถาปัตยกรรมและความเป็นอยู่ที่ดี โดยส่งเสริมให้เกิด พื้นที่ส่งเสริมการเรียนรู้ (Learning Environment) เพื่อการเยียวยา (Healing Environment) และพื้นที่ที่เอื้อต่อการใช้ชีวิต (Supportive Environment) ด้วยการพัฒนาสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้างในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช 21 แห่ง ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วม และพัฒนาโครงการภายใต้แนวคิดเรื่องการออกแบบเพื่อสุขภาวะ ให้เป็นโรงพยาบาลต้นแบบแห่งความสุข โดยคำนึงถึงการใช้ชีวิตในโรงพยาบาลของทุกๆ คนที่เกี่ยวข้อง ให้โรงพยาบาลมีพื้นที่สำหรับการใช้ชีวิตและสร้างความอยู่ดีมีสุข เจ้าหน้าที่ทำงานได้มีประสิทธิภาพและมีความสุขกับการทำงาน ผู้เข้ารับบริการไม่ว่าจะเป็นผู้ป่วยและญาติ ได้รับความสะดวก โรงพยาบาลมีสิ่งแวดล้อมที่ช่วยลดปัจจัยต่าง ๆ ที่จะก่อให้เกิดความเครียด และช่วยคลายความวิตกกังวลต่างๆ
“การออกแบบอาคาร และการจัดการพื้นที่ภายในโรงพยาบาล นอกจากจะให้ความสำคัญกับศักยภาพและการให้บริการ เช่น พื้นที่ตรวจรักษา หอพักผู้ป่วย หรือพื้นที่จัดเก็บและเตรียมพัสดุอุปกรณ์ในการบริการแล้ว พื้นที่ส่วนอื่นๆ ที่มีส่วนในการเติมเต็มการบริการและส่งเสริมสุขภาพชุมชนทางอ้อมจะต้องไม่ถูกมองข้าม เพราะ พื้นอยู่ดีมีสุขในที่นี้ หมายถึงพื้นที่ในโรงพยาบาลที่รองรับการทำงานและการดำเนินชีวิตและกิจกรรมด้านต่างๆ ให้แก่เจ้าหน้าที่ผู้ให้บริการ ผู้ป่วย ญาติและชุมชน ทั้งก่อน-ระหว่าง-และหลังการรับหรือให้บริการทางสุขภาพ รวมทั้งช่วงเวลาอื่นๆ ดังนั้น ในทางการแพทย์แล้ว จะต้องเชื่อมโยงและคำนึงถึงปัจจัยในมิติต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมสุขภาพและสุขภาวะไปพร้อมกัน เอื้อต่อการการใช้ชีวิตของผู้คนและชุมชน รวมถึงการสร้างความเป็นอยู่ที่ดีในโรงพยาบาล” ผศ.ดร.สรนาถ กล่าว
