ทันตกรรม รพ.น่าน รุกผ่าตัด “ผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่” ต่อเนื่อง ดึงเอกชนร่วมตั้งกองทุน ช่วยคนยากจนเข้าถึงการรักษา เผย 10 ปี ช่วยแก้ความพิการ ไม่ต้องทนทุกข์ทรมานตลอดชีวิตกว่า 130 คน ไม่เหลือเด็กปากแหว่งในพื้นที่อีก
ทพ.ไพศาล กังวลกิจ นายกทันตแพทยสภา ร่วมกับ ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ ผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) นำคณะทันตแพทยสภาและผู้บริหาร สปสช.เยี่ยมชมการให้บริการ “ผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่” โรงพยาบาลน่าน เพื่อดูแลผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ในพื้นที่ โดย ทพ.ไพศาล กล่าวว่า ภาวะ “ปากแหว่งเพดานโหว่” เป็นความผิดปกติแต่กำเนิดของการเจริญของใบหน้าระหว่างการตั้งครรภ์ โดยอุบัติการณ์ผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ปัจจุบันและในอดีตไม่แตกต่างกันมาก ภาพรวมทั้งประเทศของแต่ละปีจะอยู่ที่ 1.8-2 รายต่อทารกพันรายของการเกิดมีชีพ ซึ่งผู้ป่วยเหล่านี้ควรได้รับการรักษาโดยเร็วตั้งแต่อายุ 3 เดือน และไม่ควรเกินอายุ 3 ปี ทั้งต้องได้รับการผ่าตัดต่อเนื่องที่เป็นไปตามเกณฑ์อายุเพื่อแก้ไขและลดความพิการให้กลับเป็นปกติได้ ในอดีตผู้ป่วยกลุ่มนี้มีปัญหาการเข้าถึงการรักษา นอกจากค่าใช้จ่ายเป็นอุปสรรคแล้ว ผู้ป่วยที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกลยังมีปัญหาการเข้าถึงบริการ เพราะด้วยความห่างไกลจากหน่วยบริการที่มีศักยภาพในการให้บริการ
“พื้นที่ จ.น่าน เมื่อช่วง 10 ปี ก่อนหน้านี้ ผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่จะต้องเดินทางไปรับการผ่าตัดและรักษาต่อเนื่องที่ รพ.ในจังหวัดเชียงใหม่ แต่ด้วยระยะทางห่างไกล มีภูมิประเทศลักษณะเป็นภูเขา ประกอบกับผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นชาวเขา มีฐานะยากจน ทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับการรักษาเพื่อแก้ไขจนทำเกิดความพิการไปตลอดชีวิต” ทพ.ไพศาล กล่าว
ทพ.อรรถพร กล่าวว่า ภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ แม้ว่าจะเป็นความพิการตั้งแต่แรกเกิด แต่สามารถแก้ไขเพื่อผู้ป่วยให้กลับมาอยู่ในภาวะปกติได้ ยิ่งได้รับการผ่าตัดโดยเร็วตั้งแต่แรกเกิดจะยิ่งมีประสิทธิผลในการรักษา ดังนั้น บอร์ด สปสช.จึงได้อนุมัติสิทธิประโยชน์ “การแก้ไขปัญหาความพิการจากภาวะปากแหว่งเพดานโหว่” ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ตั้งแต่การผ่าตัดรักษา การฟื้นฟูและแก้ไขการพูด บริการทันตกรรมจัดฟันสำหรับผู้ป่วย เป็นต้น โดยดำเนินการร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง อาทิ สภากาชาดไทย กระทรวงสาธารณสุข หน่วยบริการที่มีศักยภาพบริการ และองค์กรวิชาชีพด้านทันตกรรม เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ทั่วประเทศได้รับการผ่าตัดรักษา จากข้อมูลผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ตั้งแต่ปี 2558- 30 เมษายน 2561 มีจำนวนทั้งสิ้น 6,311 ราย ในจำนวนนี้มีผู้ป่วยที่ต้องเข้ารับบริการจัดฟัน (ในรายที่จำเป็น) จำนวน 1,667ราย รับการฝึกพูดจำนวน 2,965 ราย และยืดถ่างขยายกระดูกใบหน้าและกะโหลกศีรษะ (Maxillary Distractor) จำนวน 21 ราย
ทพญ.ดวงนภา คูอาริยะกุล ทันตแพทย์ชำนาญการพิเศษ หัวหน้ากลุ่มงานทันตกรรม รพ.น่าน กล่าวว่า จุดเริ่มต้นของการดูแลผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ที่ รพ.น่าน มาจากการเห็นผู้ป่วยจำนวนมากที่เข้าไปถึงบริการ เนื่องจากติดข้อจำกัดไม่สามารถไปรับการรักษาที่ รพ.ในจังหวัดเชียงใหม่ได้ ต้องกลายเป็นผู้พิการไปตลอดชีวิต ถือเป็นเรื่องที่น่าเสียดาย เพราะผู้ป่วยกลุ่มนี้สามารถแก้ไขโดยการผ่าตัด หากได้รับการรักษาทันท่วงที ทีมผู้บริหารโรงพยาบาลน่าน ได้เล็งเห็นความสำคัญดังกล่าวได้พัฒนาศักยภาพทีมงาน ถึงแม้โรงพยาบาลน่านจะไม่มีแพทย์เฉพาะทางสาขา Plastic surgery แต่ด้วยความสามารถของ ทพญ.วิภาวรรณ พึ่งวารี ทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาศัลยกรรมช่องปากและแมกซิลโลเฟเชียลได้ร่วมกับ ทีมสหสาขาวิชาชีพ อาทิ แพทย์สาขา ENT พยาบาล นักกายภาพบำบัด เป็นต้น ได้ร่วมกันเพื่อดูแลเด็กปากแหว่งเพดานโหว่ เหล่านี้อย่างต่อเนื่องครบวงจร ทั้งการผ่าตัดปิดรอยโหว่ การจัดฟัน การฟื้นฟู และการฝึกพูด ให้สามารถเติบโตในสังคมได้ และได้จัดตั้งกองทุน เติมยิ้ม อิ่มใจ โดยความร่วมมือจากภาคเอกชน เพื่อสนับสนุนเป็นค่าเดินทางในการมาโรงพยาบาลสำหรับครอบครัวที่ฐานะทางเศรษฐกิจไม่ดี ซึ่งตลอด 10 ปีที่ผ่านมา มีผู้ป่วยเข้ารับการผ่าตัดรักษาต่อเนื่อง ถึงปัจจุบันนี้มียอดผู้ป่วยประมาณ 130 กว่าราย
“ในการรักษากรณีที่เด็กแรกคลอดมีภาวะปากแหว่งเพดานโหว่ หากเด็กมีสุขภาพที่แข็งแรงพอ ทางแพทย์จะรักษาโดยการผ่าตัดทันทีเพื่อช่วยให้เด็กกลุ่มนี้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ให้สามารถดูดนมแม่ได้และไม่สำลัก พร้อมให้การดูแลและรักษาต่อเนื่อง ซึ่งการที่ รพ.น่าน สามารถผ่าตัดปากแหว่งเพดานโหว่ได้ ทำให้ผู้ป่วยเข้าถึงการรักษาเพิ่มขึ้น ไม่ต้องเดินทางไกล ช่วยลดค่าใช้จ่ายเดินทางได้มาก จนปัจจุบันในพื้นที่ไม่มีเด็กที่อยู่ในสภาพปากแหว่งเพดานโหว่แล้ว เนื่องจากได้รับการรักษาแล้วทั้งหมด” ทพญ.ดวง กล่าว
