อดีต กก.สปสช.ติง สธ.แทรกแซงบรรจุ “วัคซีนเอชพีวี” ดัน 2 สายพันธุ์เข้าบัญชียาหลักฯ

อดีตกรรมการ สปสช. ติง สธ. แทรกแซงบรรจุวัคซีนเอชพีวีเข้าบัญชียาหลักฯ เผย ดันชนิด 2 สายพันธุ์เข้าบัญชีด้วย ทั้งที่ไม่ผ่านการคัดเลือกจากคณะอนุกรรมการพัฒนาระบบยา ตั้งข้อกังขาไว้ใจคุมกลไกจัดซื้อต่อรองราคายาได้หรือไม่ เปิดหนังสือ สธ. พบเลือกวัคซีน 4 สายพันธุ์เข้าบัญชีอย่างเดียว อาจเกิดข้อจำกัดการจัดหาได้ในอนาคต

จากกรณี คณะอนุกรรมการพัฒนาบัญชียาหลักแห่งชาติ มีมติเมื่อวันที่ 7 ก.ย. 2559 บรรจุวัคซีนเอชพีวีชนิด 4 สายพันธุ์ ประกอบด้วย สายพันธุ์ 6 11 16 และ 18 ซึ่งป้องกันทั้งมะเร็งปากมดลูก และหูดหงอนไก่ เข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ

นายนิมิตร์ เทียนอุดม อดีตกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ เปิดเผยว่า จากการศึกษาของโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) พบว่า วัคซีนเอชพีวีชนิด 4 สายพันธุ์ มีประสิทธิภาพและคุ้มค่ากว่า และจากการที่คณะอนุกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติเปิดให้บริษัทที่ขึ้นทะเบียนวัคซีนเอชพีวีในไทย ซึ่งมี 2 บริษัทเข้ามาเสนอรายละเอียดข้อมูล ความสำคัญ ความจำเป็น พร้อมกับราคาวัคซีนให้พิจารณา เมื่อวันที่ 5 ก.ย. 2559 พบว่า บริษัทที่มีวัคซีนชนิด 4 สายพันธุ์เสนอราคาต่ำกว่าอีกบริษัทที่เป็นชนิด 2 สายพันธุ์ จึงมีมติเลือกวัคซีนเอชพีวีชนิด 4 สายพันธุ์ บรรจุในบัญชียาหลักแห่งชาติ และเดินหน้าประกาศราชกิจจานุเบกษาวันที่ 10 พ.ย. 2559 ว่า วัคซีนเอชพีวีที่จะอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติเป็นชนิด 4 สายพันธุ์

นายนิมิตร์ กล่าวว่า อย่างไรก็ตาม ระหว่างที่เตรียมดำเนินการจัดซื้อวัคซีนในราคาที่ต่อรองได้แล้วนั้น ก็มีหนังสือสั่งการจากกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ในเดือน ธ.ค. 2559 ให้ระงับการจัดซื้อ โดยให้เหตุผลว่า เพื่อความเป็นธรรมและไม่ให้เกิดการผูกขาด ควรเอาอีกบริษัทเข้ามาด้วย อีกทั้งยังมีหนังสือขอให้คณะอนุกรรมการบรรจุวัคซีน HPV ชนิด 2 สายพันธุ์ เข้าบัญชียาหลักแห่งชาติด้วย ถือเป็นการแทรกแซงการบรรจุวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก (HPV) ลงในบัญชียาหลักแห่งชาติ เป็นตัวอย่างอันดีที่สะท้อนถึงแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นหากให้ สธ. เป็นผู้รวมศูนย์จัดซื้อและต่อรองราคายาและเกิดเป็นคำถามว่า จะไว้ใจให้อำนาจการจัดซื้อยาราคาแพงและยาจำเป็น อยู่ในการดูแลของ สธ. ได้หรือไม่

“กรรมการพิจารณามาอย่างรอบคอบแล้วทั้งประสิทธิภาพและราคา จึงเลือกแค่ 1 รายแต่อยู่ๆ ก็ใช้อำนาจสั่งการลงมาว่าต้องมีอีก 1 ชนิดอยู่ในบัญชียาหลักฯ คณะกรรมการก็ยืนยันมติเดิมอยู่หลายเดือน ทำหนังสือตอบไป 2 รอบ จนกระทั่งยืนไม่ไหวถึงต้องประกาศแก้ไขให้ยกเลิกประกาศเดิม โดยมีคำสั่งให้เพิ่มวัคซีนแบบ 2 สายพันธุ์เข้ามาอีกชนิดในวันที่ 28 เม.ย. 2560 และประกาศฉบับนี้ให้เลือกซื้อวัคซีนที่จัดซื้อได้ในราคาที่ถูกกว่า โดยอ้างเหตุผลเรื่องธรรมาภิบาลและการแข่งขัน เมื่อเป็นเช่นนี้การจัดซื้อวัคซีนก็ต้องให้ทั้ง 2 บริษัทเข้ามาเสนอราคาใหม่ และสิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนี้ คือ บริษัทที่ขายวัคซีนชนิด 2 สายพันธุ์ ได้ตัดราคาลง เพราะรู้แล้วว่า วัคซีนชนิด 4 สายพันธุ์ขายในราคาเท่าใด แล้ววัคซีนชนิด 2 สายพันธุ์ โดยทั่วไปในโลกนี้กำลังทยอยเลิกใช้ มันก็ดัมป์ราคาได้ เหมือนเอาขยะมาขายให้เรา” นายนิมิตร์ กล่าว

มีรายงานว่า นพ.โสภณ เมฆธน ปลัดกระทรวงสาธารณสุข ลงนามในหนังสือที่ สธ 0465.3/1023 ลงวันที่ 9 มีนาคม 2560 ถึงประธานคณะกรรมการพัฒนาระบบยาแห่งชาติ เรื่อง ทบทวนความเหมาะสมของการระบุจำนวนสายพันธุ์ของวัคซีนเอชพีวีในบัญชียาหลักแห่งชาติ โดยอ้างถึงหนังสือกรมควบคุมโรคที่ สธ 0465.3/6473 ลงวันที่ 5ตุลาคม 2559 ใจความสรุปว่า ตามที่หนังสือกรมควบคุมโรคได้ขอให้คณะกรรมการบัญชียาหลักแห่งชาติทบทวนการระบุจำนวนสายพันธุ์ของวัคซีนเอชพีวีในบัญชียาหลักแห่งชาติว่า การระบุ 4 สายพันธุ์เพียงชนิดเดียวอาจ ทำให้เกิดข้อจำกัดในการบริหารและจัดหาวัคซีนที่ราคาถูกกว่า ไม่เปิดโอกาสแข่งขัน และคณะอนุกรรมการ ตอบกลับว่า มีมติคัดเลือกวัคซีนเอชพีวี 4 สายพันธุ์เท่านั้น กระทรวงสาธารณสุขขอเสนอให้ทบทวนความเหมาะสมของการระบุจำนวนสายพันธุ์ หากระบุ 4 สายพันธุ์ชนิดเดียว อาจทำให้เกิดข้อจำกัดในการจัดหาวัคซีนในอนาคตได้