ทำไม ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า จึงเป็นสมบัติของประชาชน

ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ

“ระบบหลักประกันสุขภาพเป็นชีวิตของพวกเรา แต่ที่ผ่านมา เสียงของพวกเรามาไม่ถึง” กิ่งแก้ว จันติ๊บ ผู้แทนเครือข่ายกลุ่มชาติพันธุ์ กล่าวในการประชุมรับฟังความเห็นและข้อเสนอแนะในประเด็นยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2560 - 2564 ในวันพุธที่ 15 มิถุนายน ที่ผ่านมา ที่โรงแรมมิราเคิล กรุงเทพมหานคร

คำพูดประโยคสั้น ๆ นี้ สะท้อนความเป็นจริง 2 เรื่อง เรื่องแรก ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ไม่เพียงแต่เป็นระบบที่เกิดขึ้นจากกฎหมายหลักประกันสุขภาพที่บัญญัติขึ้นตั้งแต่ปี 2545 แต่ได้ถูกผลักดันและขับเคลื่อนให้เป็นเรื่องจริง จับต้องได้ ทำให้ประชาชนไทยกว่า 48 ล้านคน มีสิทธิเข้าถึงการรักษาพยาบาลได้ตามกฎหมาย ไม่ต้องรอให้ป่วยจนทนไม่ไหว หรือเจ็บไข้ปางตายจึงจะไปโรงพยาบาล เพียงเพราะไม่มีเงินค่ารักษา หรือยังกู้หนี้ยืมสินไม่ได้ ประการที่สอง ยังตอบสนองความรู้สึกพื้นฐาน ที่ไม่ว่าจะยาก ดี มี จน ก็ล้วนแต่มีศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เมื่อเปลี่ยนจากการร้องขอเป็นสิทธิตามกฎหมาย ย่อมต้องหวงแหนและถือว่าสิทธิหลักประกันสุขภาพเปรียบเสมือนสมบัติที่ต้องรักษาไว้

ไม่ใช่มีผลดีต่อประชาชนผู้รับบริการเท่านั้น โรงพยาบาลเองก็มั่นใจได้ว่าจะได้รับค่ารักษาพยาบาล แม้ว่าจะไม่ได้รับโดยตรงจากผู้รับบริการ และแม้ว่ามันอาจจะไม่ได้มีกำรี้กำไรมากนัก แต่ก็รับประกันได้ว่า มีระบบงบประมาณมาอุดหนุนจุนเจือให้ระบบการรักษาพยาบาลยังคงขับเคลื่อนต่อไปได้

เมื่อคนไทยไม่ต้องกังวลกับภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพ ก็ย่อมเดินหน้าทำงานตามบทบาทหน้าที่ได้อย่างเต็มที่ งบประมาณด้านการรักษาพยาบาลที่รัฐจัดสรรให้ ก็กลายเป็นงบลงทุนด้านทรัพยากรบุคคล ซึ่งประเทศไหน ๆ ก็ยอมรับกันว่าเป็นทรัพยากรที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาประเทศมากที่สุด

กว่าระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าจะเป็นรูปเป็นร่างได้ในประเทศไทย ต้องผ่านความยากลำบากมาไม่น้อย จากความตื่นตระหนกว่า เมื่อคนไทยไม่ต้องเสียเงินเมื่อไปรับบริการรักษาพยาบาล คลินิกเอกชนทั้งหลายจะต้องปิดตัวลงหรือไม่ ธุรกิจยา เครื่องมือแพทย์ หรือแม้แต่โรงพยาบาลเอกชนจะได้รับผลกระทบหรือไม่ ที่ผ่านมา พบว่า มีผลกระทบอยู่บ้าง แต่ระบบก็มีการปรับตัวและดำรงอยู่ร่วมกันได้ภายใต้ความหลากกลายของสังคม

สิบกว่าปีที่ผ่านมา ระบบหลักประกันสุขภาพตั้งหลักมาได้พอสมควร แม้จะผ่านมรสุมนับครั้งไม่ถ้วน ทุกรอบจะมาด้วยคำว่า “ปรารถนาดี” หรือ “ทำเพื่อประชาชน” แต่ประชาชนผู้ได้รับผลกระทบโดยตรงก็ใจหายใจคว่ำทุกครั้งและต้องเฝ้าติดตามอย่างใกล้ชิดว่า สุดท้ายแล้วจะลงเอยอย่างไร “สมบัติ” ชิ้นนี้จะถูกแปรรูปหรือแปลงสภาพหรือไม่

วันนี้ เสียงของพี่น้องกลุ่มชาติพันธุ์คงจะกระจายไปทั่วประเทศแล้ว แม้ว่าระบบหลักประกันสุขภาพจะสะดุดไปบ้างในช่วงเวลาที่ผ่านมา และเป็นช่วงเวลาที่ นพ.วินัย สวัสดิวร เลขาธิการ สปสช. หมดวาระลง แต่วันที่ 4 กรกฎาคม ที่จะถึงนี้ คณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ จะสรรหาผู้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการ สปสช. เพื่อขับเคลื่อนระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าให้มีความมั่นคงและยั่งยืนต่อไป

หวังว่า คงจะไม่มีใครทำให้กระบวนการสรรหาเลขาธิการ ต้องสะดุดหยุดลงไปอีกนะครับ

ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่