พ่อแม่ไม่คุยเรื่องเพศกับลูก ต้นตอ “ป่องวัยเรียน” แนะคว้าโอกาสทองพูดคุย ลดผิดพลาดในชีวิต ลูกตัดสินใจเป็น

ครอบครัวไทยไม่คุยเรื่องเพศกับลูก หวั่นกระตุ้นมีเซ็กซ์เร็ว ความเชื่อผิด ๆ ทำวัยรุ่นไทยป่องเพียบ วันละ 334 คน แถมได้เด็กด้อยคุณภาพ หมอแนะพูดคุยเรื่องเพศกับลูกเชิงบวกแต่เล็ก คว้าโอกาสทองเมื่อลูกถาม ผลวิจัยชี้ชัดเป็นวัคซีนปกป้องลูก ลดความผิดพลาดเรื่องเพศน้อยกว่าครอบครัวไม่คุย ช่วยเด็กคิด วิเคราะห์ ตัดสินใจเป็น

วันนี้ (14 มิ.ย.) ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) แถลงข่าวเปิดโครงการ “โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก” ว่า สถานการณ์แม่วัยรุ่นของประเทศไทยในปี 2557 พบว่า วัยรุ่นหญิงอายุ 15 - 19 ปี มีอัตราการคลอดเป็น 47.9 ต่อ 1,000 หรือมีทารกเกิดจากแม่วัยรุ่นวันละ 334 คน คิดเป็น 1 ใน 6 ของอัตราการเกิดของประเทศไทย ซึ่งถือว่าสูงกว่าประเทศกำลังพัฒนาอื่น ๆ มาก นอกจากนี้ ยังพบการคลอดซ้ำในแม่วัยรุ่น เพิ่มขึ้นจากร้อยละ 11.3 ในปี 2553 เป็นร้อยละ 12.8 ในปี 2557 ซึ่งเด็กที่เกิดจากแม่วัยรุ่นนั้นจะมีคุณภาพและศักยภาพด้อยกว่าเด็กที่เกิดจากแม่ที่ไม่ใช่วัยรุ่น เพราะไม่ได้รับการพัฒนาที่ดีเท่า สาเหตุหนึ่งเกิดจากสังคมไทยยังถือว่า การพูดคุยเรื่องเพศเป็นเรื่องลับ ส่วนตัว น่าอาย ไม่ควรพูดถึง และคิดว่าหากเด็กโตมาก็จะรู้เอง ทำให้เด็กขาดทักษะการใช้ชีวิตที่ถูกต้องในเรื่องเพศ จนกลายเป็นปัญหาในปัจจุบัน ทั้งที่งานวิจัยทั้งในและต่างประเทศระบุชัดว่า ลูกหลานอยากได้ความรู้เรื่องเพศจากผู้ใหญ่ที่อยู่รอบตัวมากกว่า ดังนั้น สสส. จึงร่วมกับหน่วยงานและภาคีเครือข่าย จัดทำโครงการโอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก เพื่อปรับเปลี่ยนทัศนคติในเรื่องเพศในสังคมไทย โดยจะทำให้ผู้ใหญ่มีความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องใน 3 เรื่อง คือ 1. ทัศนคติเรื่องเพศเชิงบวก 2. ความรู้เรื่องเพศ และ 3. ทักษะการพูดคุยสื่อสารกับลูก โดยใช้โอกาสทองในการพูดคุยกับลูก จะกลายเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพในการช่วยสร้างภูมิคุ้มกันในเรื่องนี้ให้แก่เด็กเยาวชน เด็กสามารถตัดสินใจด้วยตัวเองได้อย่างปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ

พญ.จิราภรณ์ อรุณากูร กุมารแพทย์เวชศาสตร์วัยรุ่น คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า คนเรายังเข้าใจกันอยู่ว่าคุยเรื่องเพศหมายถึงเรื่องเพศสัมพันธ์เพียงอย่างเดียว และจะกลายเป็นการชี้โพรงให้กระรอก ทำให้เด็กหมกมุ่นในเรื่องนี้มากขึ้นและกระตุ้นการมีเซ็กซ์ให้เร็วขึ้น ทั้งที่จริงแล้วไม่ใช่ เพราะการคุยเรื่องเพศไม่ได้ถึงเพศสัมพันธ์เพียงอย่างเดียว แต่รวมไปถึงความทำความเข้าใจในอวัยวะเพศ การปฏิบัติตัว บทบาท การแต่งตัว ฯลฯ ซึ่งจะเห็นได้ว่าทุกอย่างเป็นเรื่องในชีวิตประจำวันทั้งนั้น ไม่ต่างกับการกิน การนอน หรือการถ่าย ที่ต้องทำให้เป็นการคุยอย่างปกติในชีวิตประจำวันให้ได้ ที่สำคัญยังมีงานวิจัยทั้งต่างประเทศและในประเทศ พบว่า ครอบครัวที่พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ได้พูดคุยเรื่องเพศกับเด็กอย่างเป็นเรื่องปกติ มีแนวโน้มจะช่วยป้องกัน และลดความเสี่ยงจากปัญหาทางเพศแก่เด็กวัยรุ่นได้มากกว่าครอบครัวที่ไม่ได้คุย

“ครอบครัวเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยป้องกันและแก้ปัญหาเรื่องเพศและการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นลงได้ แต่ความเป็นจริงการพูดคุยกันในครอบครัวน้อยมาก เพราะมองว่าเป็นเรื่องลับไม่ควรพูดคุย โดยวัยรุ่นกว่า 60% อยากคุยเรื่องนี้กับพ่อแม่ แต่มีคนได้คุยจริงๆ เพียง 18% เท่านั้น ทำให้วัยรุ่นไปหาความรู้จากแหล่งอื่นที่ปัจจุบันเข้าถึงได้ง่าย ซึ่งไม่รู้ว่าเป็นความรู้ที่ถูกต้องหรือไม่ และวิจารณญาณในการเลือกเชื่อนั้นก็ยังไม่ดีพอ รวมถึงไม่ให้ทัศนคติและความคิดแก่วัยรุ่นด้วย แต่การพูดคุยเรื่องเพศกับลูกนั้นจะช่วยฝึกการคิดวิเคราะห์กับเด็กว่าหากเจอเหตุการณ์เช่นนี้ควรตัดสินใจอย่างไร” พญ.จิราภรณ์ กล่าว

พญ.จิราภรณ์ กล่าวว่า การพูดคุยเรื่องเพศกับลูกจริง ๆ แล้วสามารถเริ่มต้นคุยได้เลยตั้งแต่ลูกอายุ 2 - 3 ขวบ โดยสอนให้ลูกรู้จักอวัยวะเพศก่อน ความแตกต่างกันระหว่างผู้หญิงผู้ชาย มีวิธีดูแลอย่างไร และสอนให้รู้ว่าอวัยวะเพศเป็นของสงวน ไม่ใช่ให้ใครมาจับต้องได้ การปกป้องสิทธิทางเพศ การปฏิบัติตัวต่างๆ เช่น นั่งให้เรียบร้อย การใส่กระโปรงต้องมีความระวัง เป็นต้น ส่วนโอกาสทองในการพูดคุยกับลูกคือ 1. เมื่อเด็กอยากคุย เริ่มสนใจอยากรู้ เมื่อเด็กถามต้องรีบคว้าโอกาสไว้แล้วพูดคุยกับลูก 2. เมื่อมีโอกาส ไม่ว่าจะเป็นในช่วงเวลาที่ดูละคร ข่าว หรือมีเหตุการณ์เชื่อมโยง ก็อธิบายให้เขาเข้าใจ ถามความคิดเห็นว่าคิดอย่างไร ตัดสินใจอย่างไร และ 3. สร้างโอกาสในการคุย เช่น ตอนลูกเริ่มมีแฟน หรือสังเกตเห็นการแสดงออกที่เปลี่ยนไป เช่น ลูกมีการฝันเปียก เป็นต้น แต่การจะพูดคุยเรื่องเพศกับลูกได้นั้น ตัวพ่อแม่เองต้องมีทัศนคติเป็นบวกก่อน

น.ส.จิตติมา ภาณุเตชะ ผู้จัดการแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศ สสส. กล่าวว่า การปรับทัศนคติให้พ่อแม่ผู้ปกครองกล้าที่จะเปิดใจพูดคุยเรื่องเพศกับลูกนั้น ได้มีการจัดทำหลักสูตร “พลิกมุมมองเรื่องเพศ คุยกับลูกเชิงบวก” เป็นการจัดอบรมที่ช่วยให้ผู้ปกครองได้ทบทวน เรียนรู้ทั้งจากตัวเองและผู้อื่น ทดลองคิด และฝึกทักษะสำคัญที่เกี่ยวข้อง เพื่อพัฒนาการสื่อสารเรื่องเพศเชิงบวกกับลูกหลาน สื่อสารในครอบครัวได้อย่างเป็นมิตร ช่วยเสริมสร้างความมั่นใจ ทำให้พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ได้เปิดใจมีมุมมองใหม่เรื่องเพศ เพิ่มทักษะการรับฟังอย่างเข้าอกเข้าใจ เสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีตามบริบทของแต่ละครอบครัว โดยมีเป้าหมายให้พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ได้ เป็น “วัคซีน” เพิ่มภูมิคุ้มกันให้ลูกหลาน ให้พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ได้วางแผนชีวิตลูกทั้งเรื่องเพศ และการใช้ชีวิตให้เป็นสุข และปลอดภัยโดยจะมีการจัดอบรมในช่วง 4 เดือนจากนี้ ไปใน 8 จังหวัด กระจายในทุกภาค ได้แก่ เชียงใหม่ กำแพงเพชร ขอนแก่น อุบลราชธานี ชลบุรี ราชบุรี สงขลา และกรุงเทพฯ ที่ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สสส. ท่านที่สนใจสามารถสอบถามและสมัครได้ที่ โทร. 061-919-0111

นอกจากนี้ สสส. ได้จัดทำชุดความรู้ และชุดกิจกรรมเสริมความรู้สร้างภูมิคุ้มกันเรื่องเพศ ได้แก่ 1. แบบประเมินความพร้อมคุยเรื่องเพศ 2. คู่มือ และแผ่นพับ (Factsheet) โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก 3.เว็บไซต์ www.คุยเรื่องเพศ.com และ 4. รายการโทรทัศน์ ‘Sexpert Family’ ออกอากาศทางช่อง 8 ทุกวันอาทิตย์ เวลา 16:15 - 17:15 น. และยังมีการผลิตภาพยนตร์โฆษณาทางโทรทัศน์, สื่อวิทยุ, สื่อออนไลน์ เพื่อรณรงค์สร้างความตระหนักในเรื่องนี้อีกด้วย