สสส.เผยสถิติแม่วัยรุ่นคลอดสูง เผชิญวิกฤตเกิดน้อย-ด้อยคุณภาพ หนุนคุยเรื่องเพศลูก

เผยสถิติแม่วัยรุ่นคลอดวันละ 334 คน พิสูจน์แผนป้องกันเหลว ชี้ไทยเผชิญวิกฤตเกิดน้อย-ด้อยคุณภาพ สสส.หนุนคุยเรื่องเพศกับลูกเป็นวัคซีนป้องกันที่ดี พร้อมจัดทำหลักสูตรอบรม “พลิกมุมมองเรื่องเพศ คุยกับลูกเชิงบวก” พร้อมทำเว็บไซต์-รายการโทรทัศน์รณรงค์สร้างความตระหนักรู้

วันนี้ (14 มิ.ย.) ที่อาคารศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวในการแถลงข่าวเปิดโครงการ “โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก” ว่าสถานการณ์แม่วัยรุ่นของประเทศไทยในปี 2557 พบว่า ประชากรวัยรุ่นหญิงอายุ 15-19 ปี มีอัตราการคลอดเป็น 47.9 ต่อ 1,000 หรือเท่ากับมีทารกเกิดจากแม่วัยรุ่นวันละ 334 คน ซึ่งเป็นอัตราที่สูงกว่าประเทศกำลังพัฒนาอื่นๆ มาก นอกจากนี้ยังพบว่า มีการคลอดซ้ำในแม่วัยรุ่นเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 11.3 ในปี 2553 เป็นร้อยละ 12.8 ในปี 2557 แสดงให้เห็นว่าเรายังไม่ประสบความสำเร็จในการป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ประเทศไทยกำลังเผชิญกับภาวะ “การเกิดน้อย ด้อยคุณภาพ” ตามที่ทางสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ หรือสภาพัฒน์ ได้สรุปไว้ ปัญหาดังกล่าวเป็นประเด็นที่ทุกรัฐบาลให้ความสนใจและกำหนดเป็นนโยบายไว้ สสส.ภายใต้แผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศจึงให้ความสำคัญโดยได้ร่วมมือกับหลายหน่วยงานและภาคีเครือข่ายเพื่อขับเคลื่อนการป้องกันปัญหานี้ในหลายมิติ โดยมีจุดเน้นสำคัญที่การปรับฐานคิดเรื่องเพศในสังคมไทย พร้อมกับการเสริมทักษะและความรู้ความเข้าใจในเรื่องเพศให้แก่ทั้งผู้ใหญ่และตัววัยรุ่น เพื่อให้ทุกฝ่ายได้ร่วมกันสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่เด็กและเยาวชนซึ่งจะเป็นปัจจัยช่วยลดแม่วัยรุ่นได้อย่างยั่งยืน

“จากการทำงานที่ผ่านมาของแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศ สสส.พบว่า การสนับสนุนให้พ่อแม่ผู้ปกครองพูดคุยเรื่องเพศกับลูกหลานอย่างมีความรู้ความเข้าใจที่ดีพอ โดยใช้โอกาสทองในการพูดคุยกับลูกนั้น เป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพในการช่วยสร้างภูมิคุ้มกันในเรื่องนี้ให้แก่เด็กเยาวชน และสามารถทำได้ในทุกครอบครัว โดยมีหลักการง่ายๆ คือ “การเปิดโอกาสคุย (ซึ่งจะช่วย) ปิดโอกาสพลาด” แค่มีความรู้และเข้าใจที่ถูกต้องใน 3 เรื่อง คือ 1. ทัศนคติเรื่องเพศ 2. ความรู้เรื่องเพศ 3. ทักษะพูดคุยสื่อสาร เพียงเท่านี้ก็จะช่วยให้เด็กสามารถตัดสินใจด้วยตัวเองได้อย่างปลอดภัยและดีต่อสุขภาพ โดย สสส.ได้จัดทำชุดเครื่องมือสร้างความรู้ความเข้าใจ ทักษะการคุยเรื่องเพศกับลูก รวมถึงมีหลักสูตรอบรม “พลิกมุมมองเรื่องเพศ คุยกับลูกเชิงบวก” เพื่อช่วยเสริมทักษะให้พ่อแม่ได้มีวัคซีนที่ดีที่สุด ในการสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันปัญหาในเรื่องนี้ให้กับลูกหลานอย่างได้ผล” ทพ.ศิริเกียรติกล่าว

พญ.จิราภรณ์ อรุณากูร กุมารแพทย์เวชศาสตร์วัยรุ่น คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี กล่าวว่า มีงานวิจัยหลายชิ้นทั้งต่างประเทศและในประเทศ พบว่าครอบครัวที่พ่อ แม่ ผู้ปกครอง ได้พูดคุยเรื่องเพศกับเด็กอย่างเป็นเรื่องปกติมีแนวโน้มจะช่วยป้องกัน และลดความเสี่ยงจากปัญหาทางเพศแก่เด็กวัยรุ่นได้มากกว่าครอบครัวที่ไม่ได้คุย สอดคล้องกับผลการศึกษาวิจัยเรื่อง “การศึกษาแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ไม่พร้อมในวัยรุ่น (แม่วัยรุ่น)” ของ ศ.ดร.ศิริพร จิรวัฒน์กุล นักวิชาการอิสระ อดีตอาจารย์คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เมื่อปี 2554 พบว่าจากการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพว่า วัยรุ่นทั้งหญิงและชายต่างคาดหวังว่า พ่อ-แม่ และครูจะเป็นที่พึ่งเรื่องเพศสำหรับพวกเขาได้ แต่ช่องว่างของความไม่เข้าใจกัน และการรับรู้เรื่องเพศที่ต่างกันระหว่างผู้ใหญ่กับเด็ก ทำให้วัยรุ่นทั้งหญิงและชายเลือกที่จะคุยกับเพื่อนเรื่องเพศมากกว่า แต่ในที่สุดเมื่อวัยรุ่นตั้งครรภ์ทั้งวัยรุ่นหญิงและวัยรุ่นชายต้องกลับมาหาที่ปรึกษาซึ่งก็คือพ่อ-แม่อยู่ดี สอดคล้องกับข้อมูลงานวิจัยจำนวนมากในต่างประเทศที่พบว่า พ่อ-แม่ ผู้ปกครองมีส่วนสำคัญที่สามารถป้องกันบุตรหลานวัยรุ่นตั้งครรภ์ได้ โดยข้อมูลจากหลายงานวิจัยล้วนตอกย้ำว่าความสำเร็จของการป้องกันการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นนั้น มีพ่อ-แม่ ผู้ปกครองเป็นกุญแจสำคัญ โดยพ่อแม่ควรคว้าโอกาสทองในการคุยกับลูก คือ 1. เมื่อเด็กอยากคุย เริ่มสนใจอยากรู้ 2. เมื่อมีโอกาส ไม่ว่าจะเป็นในช่วงเวลาที่ดูละคร ข่าว หรือมีเหตุการณ์เชื่อมโยง และ 3. เมื่อจำเป็นต้องคุย หากเด็กไม่ถาม เราจำเป็นต้องสร้างโอกาสในการคุย เช่น ตอนลูกเริ่มมีแฟน หรือสังเกตเห็นการแสดงออกที่เปลี่ยนไป

น.ส.จิตติมา ภาณุเตชะ ผู้จัดการแผนงานสร้างเสริมสุขภาวะทางเพศ สสส.กล่าวว่า สำหรับหลักสูตร “พลิกมุมมองเรื่องเพศ คุยกับลูกเชิงบวก” เป็นการจัดอบรมที่ช่วยให้ผู้ปกครองได้ทบทวน เรียนรู้ทั้งจากตัวเองและผู้อื่น ทดลองคิด และฝึกทักษะสำคัญที่เกี่ยวข้อง เพื่อพัฒนาการสื่อสารเรื่องเพศเชิงบวกกับลูกหลาน สื่อสารในครอบครัวได้อย่างเป็นมิตร ช่วยเสริมสร้างความมั่นใจ ทำให้พ่อ แม่ ผู้ปกครองได้เปิดใจมีมุมมองใหม่เรื่องเพศ เพิ่มทักษะการรับฟังอย่างเข้าอกเข้าใจ เสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีตามบริบทของแต่ละครอบครัว โดยมีเป้าหมายให้พ่อ แม่ ผู้ปกครองได้เป็น “วัคซีน” เพิ่มภูมิคุ้มกันให้ลูกหลาน ให้พ่อ แม่ ผู้ปกครองได้วางแผนชีวิตลูกทั้งเรื่องเพศ และการใช้ชีวิตให้เป็นสุข และปลอดภัยโดยจะมีการจัดอบรมในช่วง 4 เดือนจากนี้ไปใน 8 จังหวัด กระจายในทุกภาค ได้แก่ เชียงใหม่ กำแพงเพชร ขอนแก่น อุบลราชธานี ชลบุรี ราชบุรี สงขลา และกรุงเทพฯ ที่ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สสส. ท่านที่สนใจสามารถสอบถามและสมัครได้ที่ โทร. 06-1919-0111

นอกจากนี้ สสส.ได้จัดทำชุดความรู้ และชุดกิจกรรมเสริมความรู้สร้างภูมิคุ้มกันเรื่องเพศ ได้แก่ (1) แบบประเมินความพร้อมคุยเรื่องเพศ (2) คู่มือ และแผ่นพับ (Factsheet) โอกาสทองคุยเรื่องเพศกับลูก (3) เว็บไซต์ www.คุยเรื่องเพศ.com และ (4) รายการโทรทัศน์ ‘Sexpert Family’ออกอากาศทางช่อง 8 ทุกวันอาทิตย์ เวลา 16.15-17.15 น. และยังมีการผลิตภาพยนตร์โฆษณาทางโทรทัศน์, สื่อวิทยุ, สื่อออนไลน์ เพื่อรณรงค์สร้างความตระหนักในเรื่องนี้อีกด้วย