กรมควบคุมโรค เตือนเลี่ยงเล่นน้ำทะเลกลางคืน หลังฝนหยุดตกใหม่ ๆ เสี่ยงเจอแมงกะพรุนกล่อง แนะใช้น้ำส้มสายชูราดช่วยป้องกันฉีดพิษเข้าร่างกายเพิ่มได้
วันนี้ (8 ต.ค.) นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ รองอธิบดีกรมควบคุมโรค (คร.) กล่าวถึงกรณีนักท่องเที่ยวสาวชาวเยอรมันลงเล่นน้ำทะเลที่เกาะสมุยช่วง 20.00 น. และถูกพิษจากแมงกะพรุนกล่องจนเสียชีวิต 1 ราย และบาดเจ็บ 1 ราย ว่า กรณีดังกล่าวเป็นการลงเล่นน้ำในช่วงกลางคืน เหมือนกับนักท่องเที่ยวสาวชาวไทยที่เพิ่งเสียชีวิตจากแมงกะพรุนกล่อง ที่เกาะพะงัน เมื่อเดือน ส.ค. ที่ผ่านมา ทั้งนี้ จากข้อมูลย้อนหลังช่วง 16 ปีที่ผ่านมา พบว่า มีผู้ป่วยเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาล เนื่องจากแมงกะพรุนพิษมากกว่า 900 คน ทั้งชาวไทยและต่างชาติ มีอาการหนักจนถึงหมดสติจำนวน 17 ราย จำนวนนี้เสียชีวิต 7 ราย เฉพาะปี 2558 พบผู้เสียชีวิตรวมรายล่าสุดเป็น 2 ราย อาการรุนแรงจนหมดสติ ต้องปั๊มหัวใจ 1 ราย โดยทั้ง 3 ราย อยู่ที่ จ.สุราษฎร์ธานี
นพ.โอภาส กล่าวว่า แมงกะพรุนกล่องหนึ่งตัวอาจมีถุงพิษถึงล้านเซลล์ จึงเป็นแมงกะพรุนชนิดที่มีพิษร้ายแรงที่สุด โดยถุงพิษของแมงกะพรุนกล่องมี 3 ชั้นในหนวดแต่ละเส้น ซึ่งการสัมผัสหนวดครั้งแรกมักมีการยิงพิษเพียงร้อยละ 10 - 20 ของถุงพิษทั้งหมด หากช่วยเหลือขั้นต้นผิดวิธีจะทำให้ถุงพิษที่เหลืออีกร้อยละ 80 - 90 เกิดการยิงพิษเข้าสู่ร่างกาย การช่วยเหลือเบื้องต้นที่ถูกวิธีจึงมีความสำคัญมากในการลดความรุนแรงของการได้รับพิษ สิ่งที่จะกระตุ้นการยิงพิษ ได้แก่ การกระเทือนในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เอาทรายไปขัดถู การพยายามดึงสายหนวดออก ราดด้วยน้ำจืด หรือประคบน้ำแข็ง ส่วนการราดด้วยน้ำส้มสายชูจะระงับการยิงพิษจากถุงพิษ ดังนั้น หากราดด้วยน้ำส้มสายชูแล้วก็สามารถนำสายหนวดออกจากร่างกายได้
“พื้นที่ที่มักพบการบาดเจ็บรุนแรงจากแมงกะพรุนกล่อง คือ บริเวณน้ำตื้นใกล้ชายหาด โดยเฉพาะในบริเวณอ่าวโค้งเว้า ในช่วงที่คลื่นลมสงบ เนื่องจากแมงกะพรุนกล่องมักจะว่ายเข้ามาหาเหยื่อพวกลูกกุ้ง ลูกปลา ในพื้นที่ลักษณะนี้ นอกจากนี้ ยังพบว่าผู้ป่วยที่เสียชีวิตหรืออาการรุนแรงหลายรายเกิดเหตุการณ์ขณะที่เล่นน้ำหลังฝนหยุดตกใหม่ ๆ หรือเล่นน้ำตอนกลางคืน ในประเทศไทยพบแมงกะพรุนกล่องได้ทั้งในฝั่งอ่าวไทยและอันดามัน มักพบในฤดูฝน หรือช่วงปลายปี ซึ่งฤดูกาลที่พบแตกต่างกันในแต่ละฝั่งทะเล” รองอธิบดี คร. กล่าว
รศ.นพ.นภดล นพคุณ นายกสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย กล่าวว่า นอกจากใช้น้ำส้มสายชูราดบริเวณถูกพิษแล้ว ถ้าบริเวณนั้นมีผักบุ้งทะเลให้นำใบผักบุ้งมาบดทาบริเวณที่โดนจะสามารถลดความเจ็บปวดได้ ทั้งนี้ วิธีการเล่นน้ำทะเลที่ดีควรสวมใส่เสื้อผ้าที่มิดชิด จะสามารถป้องกันการปล่อยพิษจากแมงกะพรุนกล่องได้ ส่วนวิธีการรักษา อย่าแกะหรือขยี้ เนื่องจากหนวดยังสามารถปล่อยพิษต่อได้เป็นเวลาหลายชั่วโมง ให้ใช้น้ำส้มสายชูชะล้างบริเวณที่หนวดเกาะอยู่และบริเวณรอบ ๆ เป็นเวลา 30 วินาที ค่อยแกะเอาหนวดออกโดยใช้ผ้าปัดออก หากโดนในตาให้ล้างด้วยน้ำเกลือ 0.9 เปอร์เซ็นต์ หรือน้ำเปล่าแล้วรีบไปโรงพยาบาล หากมีอาการระบบหัวใจและปอดล้มเหลว จะต้องปฏิบัติการกู้ชีพโดยด่วน สำหรับออสเตรเลียมีการผลิตซีรัมต้านพิษแมงกะพรุนกล่อง แต่ในประเทศไทยยังไม่มีการนำเข้า เนื่องจากจำนวนผู้ป่วยมีไม่มากนัก และการใช้ซีรัมจะต้องใช้โดยด่วนที่สุดตั้งแต่เริ่มโดนพิษใหม่ ๆ จึงจะได้ผลดี และการใช้ซีรัมสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการภาวะล้มเหลวของระบบหลอดเลือดและปอดยังไม่เป็นที่แน่ชัด นอกจากนี้ การใช้ซีรัมอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วย เนื่องจากผลิตจากซีรัมของวัว
ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่
