โดย...รศ.นพ.วินัย รัตนสุวรรณ
ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม
โรคพิษสุนัขบ้าเกิดจากการติดเชื้อของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ซึ่งมีทั้งโค กระบือ สุกร แมว แต่ในประเทศไทย พบจากสุนัขร้อยละ 95 เรียกได้ว่าเป็นปัญหาที่ต้องเฝ้าระวังกัน
โรคพิษสุนัขบ้าเกิดจากเชื้อไวรัสในน้ำลายของสัตว์ที่เป็นโรคผ่านแผลกัดข่วน หรืออาจเข้าทางแผลรอยถลอกบนร่างกาย หรืออาจเข้าทางเยื่อบุในปากจมูกหรือตา แต่ยังไม่เคยพบการติดต่อโดยตรงระหว่างคนกับคน
เมื่อได้รับการสัมผัสเชื้อหลังถูกสัตว์กัด เชื้อไวรัสจะแพร่กระจายไปตามเส้นประสาทจากไขสันหลังสู่สมอง มักมีอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน เจ็บคอ คันบริเวณรอยแผล โดยมีอาการอยู่ 2 - 3 วัน จากนั้นอาการของโรคจะชัดเจนและรุนแรงขึ้น เช่น อาการกระสับกระส่าย มีเหงื่อออกมาก อาจมีน้ำตาไหล และม่านตาขยายกว้าง
โรคพิษสุนัขบ้าไม่มียารักษา หากรอจนมีอาการแสดงแล้วจะเสียชีวิตทุกราย หากมีอาการแล้วการรักษาทำได้เพียงประคับประคองตามอาการ ผู้ป่วยบางรายอาจแสดงอาการอัมพาตก่อนเสียชีวิตภายใน 1 สัปดาห์
แม้จะไม่มียารักษา แต่มีวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าได้ ผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากพิษสุนัขบ้า หรือถูกสัตว์กัด เช่น เด็ก คนแก่ บุรุษไปรษณีย์ สัตวแพทย์ ถ้าได้รับเชื้อจากการสัมผัสน้ำลายผ่านบาดแผล รอยถลอก หรือถูกสุนัขกัด ให้สังเกตอาการของสุนัขประมาณ 10 วัน ถ้าสุนัขหรือสัตว์เลี้ยงมีอาการป่วยให้รีบรักษาทันที
สำหรับการรักษาพยาบาล เช่น การฉีดหรือไม่ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า หรืออิมมูโนโกลบุลินการฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก การรับยาไปรับประทานเพื่อลดอาการปวด รวมทั้งการเย็บแผล จะใช้วิธีใดขึ้นกับความรุนแรงของบาดแผลและสภาพของสุนัข
อย่างไรก็ดี วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อถูกสุนัข หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมกัดมา แนะนำให้ล้างแผลเบาๆ ด้วยน้ำสะอาดกับสบู่หลายๆ ครั้ง ถ้าเป็นแผลลึก ใช้สำลีพันปลายไม้หมุนเข้าไปล้างก้นแผลด้วย เพื่อล้างเชื้อออกจากแผลให้มากที่สุด จากนั้นเช็ดแผลให้แห้งด้วยผ้าสะอาดหรือสำลีแล้วใส่ยารักษาแผลสดก่อนพามาโรงพยาบาล
สำหรับผู้ที่ถูกกัดเป็นแผลที่ใบหน้า ศีรษะ คอ มือ และนิ้วมือ หรือมีแผลลึกและฉีกขาดมาก จะต้องได้รับการฉีดอิมมูโนโกลบุลินอย่างเร่งด่วน โดยฉีดบริเวณรอบแผลร่วมกับวัคซีน เนื่องจากมีโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อสูงมาก
โรคพิษสุนัขบ้าป้องกันได้ ด้วยการนำสัตว์เลี้ยงไปฉีดวัคซีน เพื่อลดการแพร่กระจายของเชื้อและลดความวิตกกังวลลงได้ติดตามรายละเอียด วัคซีน ป้องกันพิษสุนัขบ้าครั้งหน้าครับ
-----------------------------------------------------------
พบกิจกรรมดีๆ ที่ศิริราช
ฝ่ายโภชนาการ โรงพยาบาลศิริราช ขอเชิญผู้สนใจชมนิทรรศการโภชนาการเพื่อสุขภาพ ครั้งที่ ๗ ในหัวข้อ “อาหารไทยไร้พิษ พิชิตโรค” พบการนำเสนอความรู้ด้านโภชนาการและโภชนบำบัด วันที่ 6 - 8 ส.ค.นี้ เวลา 09.00 - 15.00 น. ณ โถงอาคาร ๑๐๐ ปี สมเด็จพระศรีนครินทร์ สอบถาม โทร. 0 2419 7744
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล ขอเชิญอาจารย์แนะแนวโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายเข้าฟังการบรรยายและชมบูธแนะแนวหลักสูตรต่างๆ ในสังกัดคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล วันที่ 8 ส.ค. 57 เวลา 08.30 - 12.00 น. ณ ห้องอทิตยาทรกิติคุณ ตึกสยามินทร์ ชั้น 7 รพ.ศิริราช หมดเขตรับสมัคร 5 ส.ค. นี้ สอบถามได้ที่ งานบริการการศึกษา โทร. 0 2419 6410-1
----------------------------------------------------
ติดตาม Instagram และ Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่
