การประเมินผู้ป่วยภาวะสมองเสื่อม

รศ.นพ.วีรศักดิ์ เมืองไพศาล
ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม

วิธีประเมินผู้ป่วยที่มีภาวะสมองเสื่อมนั้น สำคัญและจำเป็นมากครับ

ผู้ป่วยที่มีภาวะสมองเสื่อม ต้องได้รับการประเมินจากแพทย์ผู้ดูแลในเบื้องต้น เนื่องจากบ่อยครั้งที่ญาติของผู้ป่วยมักเข้าใจว่า ปัญหาเรื่องความจำและการช่วยเหลือตนเองลดลง เกิดจากธรรมชาติของผู้สูงอายุ จึงไม่ได้ปรึกษาแพทย์ ทั้งที่ความจริงอาจเกิดจากภาวะสมองเสื่อม

ข้อมูลที่เกี่ยวกับประวัติของผู้ป่วย ถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดในการใช้วินิจฉัยภาวะสมองเสื่อม แพทย์จึงจำเป็นต้องซักประวัติ การเปลี่ยนแปลงของความจำ พฤติกรรม และอารมณ์จากผู้ดูแลใกล้ชิดหรือญาติที่อยู่ด้วยกันกับผู้ป่วยที่สามารถให้ข้อมูลอย่างถูกต้องและเชื่อถือได้

นอกจากนี้ ยังมีการตรวจร่างกาย ประเมินความจำ และการรู้คิด โดยการทดสอบทางจิตประสาท รวมทั้งต้องประเมินความสามารถในการทำงานและการช่วยเหลือตนเองของผู้ป่วยเป็นสิ่งสำคัญ เนื่องจากผู้ป่วยที่มีภาวะสมองเสื่อมต้องมีความสามารถเหล่านี้ลดลงจากระดับเดิม เช่น ความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน การรับประทานอาหาร อาบน้ำ การใส่เสื้อผ้า การเคลื่อนย้ายร่างกาย การควบคุมการขับถ่าย การใช้ห้องสุขา การล้างหน้าแต่งตัว และความสามารถในการทำกิจวัตรที่ซับซ้อนขึ้น เช่น การใช้โทรศัพท์ การทำงานบ้าน การเดินทางออกนอกบ้าน การจัดยา และการใช้เงิน ทั้งนี้ต้องเปรียบเทียบกับระดับความสามารถเดิม และต้องซักถามถึงเหตุผลที่ผู้ป่วยไม่สามารถทำสิ่งเหล่านี้ได้ด้วยตนเอง เนื่องจากบ่อยครั้งเกิดจากการที่มีปัญหาด้านร่างกาย ไม่ใช่จากภาวะสมองเสื่อม ที่ทำให้ญาติหรือผู้ดูแลผู้ป่วยจำกัดกิจกรรม เช่น ในกรณีที่สายตาไม่ดี ปวดข้อ หรือแขนขาอ่อนแรง อารมณ์ซึมเศร้า ซึ่งไม่ได้เกิดจากภาวะสมองเสื่อม ส่งผลถึงการดูแลที่แตกต่างกันระหว่างผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมและเริ่มมีภาวะสมองเสื่อม

หากพบว่าผู้ป่วยมีภาวะสมองเสื่อม เรามีกิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นความจำและสมาธิ นั่นคือ การเต้นลีลาศ รำไม้พลอง ไท้ชิ หรือกิจกรรมเข้าจังหวะ เป็นการกระตุ้นความจำและสมาธิได้ดี เนื่องจากต้องจดจำทั้งท่าเต้น และจังหวะของเสียงดนตรี เกิดความต่อเนื่องของการจำและมีความสุขจากเสียงดนตรี รวมถึงการมีส่วนร่วมในสังคมด้วย

เพื่อให้เกิดความชัดเจน ควรมาพบแพทย์ เพื่อประเมินภาวะสมองเสื่อมและให้การดูแลที่ถูกต้องจะดีที่สุด
                                                             พบกิจกรรมดีๆ ที่ศิริราช

คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล ขอเชิญบุคลากรทางการแพทย์เข้าร่วมประชุมวิชาการนานาชาติด้านการแพทย์และสาธารณสุข ภายใต้แนวคิด “สุขภาพดี วิถีไทย ก้าวไกลสู่อาเซียน” ระหว่างวันที่ 21 - 25 ก.ค. 57 ที่โรงพยาบาลศิริราช ผู้สนใจดูรายละเอียดได้ที่ www.sirirajconference.com หรือสอบถาม โทร. 0 2419 2673, 0 2419 2678

ธนาคารเลือด รพ.ศิริราช ขาดแคลนเลือดสำรองทุกหมู่ จึงขอเชิญชวนประชาชนร่วมบริจาคเลือดได้ที่ ศาลาศิริราช ๑๐๐ ปี วันจันทร์ – ศุกร์ เวลา 08.30 – 18.00 น. และวันเสาร์ - อาทิตย์ วันหยุดนักขัตฤกษ์ เวลา 08.30 - 16.00 น. สอบถามรายละเอียด โทร. 02-419-8081 ต่อ 123 ,128
 

ติดตาม Instagram และ Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่