สารต้านอนุมูลอิสระดีจริงหรือ

รศ.ดร.ภญ.นุศราพร เกษสมบูรณ์

ความเชื่อปัจจุบันที่บอกว่า ในภาวะที่ร่างกายมีความผิดปกติ เช่น เป็นโรค หรือเมื่อได้รับมลพิษจากสิ่งแวดล้อมและอาหาร จะเกิดอนุมูลอิสระขึ้น แล้วเจ้าอนุมูลอิสระนี้จะไปทำให้เกิดการเสื่อมสภาพของเซลล์ในร่างกาย และนำไปสู่การตายของเซลล์ ร่างกายจึงจำเป็นที่จะต้องสร้างระบบต้านอนุมูลอิสระขึ้นเพื่อปกป้องตัวเอง

แต่ปัจจุบันมีนักวิทยาศาสตร์จำนวนหนึ่งที่เห็นด้านมืดของสารต้านอนุมูลอิสระ

อาทิเช่น Goran Bjelakovic และคณะ (2012) ได้สังเคราะห์ผลงานวิจัยจำนวน 78 ชิ้น พบว่า ผู้ที่ได้อาหารเสริมที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ วิตามินเอ วิตามินอี เบต้าแคโรตีน มีอัตราตายไม่แตกต่างจากผู้ที่ไม่ได้กินอาหารเสริมดังกล่าว แต่ผู้ที่ได้อาหารเสริมฯกลับมีแนวโน้มเสียชีวิตมากกว่าเล็กน้อยด้วยซ้ำไป และผู้วิจัยเสนอให้ควบคุมการโฆษณาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่โอ้อวดสรรพคุณเกินจริง (DOI: 10.1002/14651858.CD007176.pub2.)

ต้นเดือนมีนาคมที่ผ่านมา Volkan Savin ทดลองให้หนูที่เป็นมะเร็งปอดระยะแรก ได้รับสารต้านอนุมูลอิสระ NAC (N-Acetyl Cysteine) และวิตามินอี ผลการวิจัยสรุปว่า หนูที่ได้รับสารต้านอนุมูลอิสระจะมีการพัฒนาของเซลล์มะเร็งไวกว่าหนูที่ไม่ได้รับสารต้านอนุมูลอิสระ รวมทั้งมีขนาดของเซลล์มะเร็งใหญ่กว่าหนูที่ไม่ได้รับ และหนูที่ได้รับสารต้านอนุมูลอิสระตายเร็วกว่าหนูที่ไม่ได้รับ ผู้วิจัยอธิบายว่า อาจเนื่องมาจาก สารต้านอนุมูลอิสระไปลดการทำงานของโปรตีนที่ป้องกันการเกิดมะเร็ง (http://stm.sciencemag.org/content/6/221/221ra15.abstract)

เจมส์ วัตสัน (ผู้ที่ได้รับรางวัลโนเบลในปี ค.ศ. 1962 จากการค้นพบโครงสร้างโมเลกุลของดีเอ็นเอ) เขียนบทความเมื่อต้นปีที่แล้ว กล่าวว่า สารต้านอนุมูลอิสระอาจจะทำให้การรักษามะเร็งระยะลุกลามไม่ได้ผล หรือมีส่วนทำให้มะเร็งลุกลามมากขึ้น (http://rsob.royalsocietypublishing.org/content/3/1/120144.full.html#ref-list-1)

พวกเราทราบดีว่า การออกกำลังกายมีประโยชน์ต่อสุขภาพ ช่วยป้องกันหรือทำให้เป็นเบาหวานช้าลง เพราะทำให้อินสุลินทำงานได้ดีขึ้น ผลการวิจัยโดย Michael Ristow (2009) วิจัยเชิงทดลองในคน 40 คน พบว่าคนออกกำลังกายที่กินสารต้านอนุมูลอิสระ วิตามินซี วิตามินอี เข้าไปด้วย กลับส่งผลเสียทำให้ร่างกายตอบสนองต่ออินสุลินได้น้อยลง นั่นคือเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานมากขึ้น (www.pnas.org/cgi/doi10.1073/pnas.0903485106)

นอกจากนี้ ผลงานวิจัยของ Michael Ristow อีกหลายชิ้นที่ท้าทายความเชื่อเรื่อง อนุมูลอิสระและสารต้านอนุมูลอิสระ (doi:10.1016/j.exger.2010.03.014.)

สรุปว่า เรากินอาหารธรรมชาติ และผลไม้สดปลอดสารพิษ ซึ่งดีต่อสุขภาพมากกว่า เสียเงินซื้ออาหารสังเคราะห์มากินนะคะ