แสงแดดอ่อนละมุนยามเช้าสาดทาบไปบนอาคารขนาดเล็กชั้นเดียวที่ตั้งอยู่กลางชุมชนสันติคีรี หน้าอาคารหลังนั้นมีผู้คนหลากวัยทั้งหญิงและชายจับกลุ่มพูดคุยกันอย่างสนิทสนม ไม่นานนัก เจ้าหน้าที่ก็เดินเข้ามาเรียก อาแซเป็นคนแรกที่เดินเข้าไปในอาคาร พูดคุยกับเจ้าหน้าที่บนโต๊ะสีฟ้าตัวนั้นอย่างคุ้นเคย สักพักก็ยกจอกน้ำเล็กๆ ขึ้นดื่ม ร่ำลากันและเดินออกไป
อาแซเป็นอดีตผู้เสพยาเสพติดที่ตัดสินใจเข้ารับการบำบัดโดยการใช้สารทดแทนเมทาโดน หลังจากได้รับการแนะนำจากผู้ใหญ่บ้าน ผ่านการผลักดันร่วมกันระหว่างองค์กรเอกชนและหน่วยงานภาครัฐ
เมทาโดนเป็นสารทดแทนยาเสพติดประเภทฝิ่นและอนุพันธ์ของฝิ่นเช่นเฮโรอีน ที่แม้ว่าสถานการณ์การติดยาเสพติดประเภทนี้จะลดลงจากอดีต แต่ก็ยังคงมากพอที่จะเป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาทางสังคมอีกมาก เนื่องจากมีผู้เสพบางส่วนใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ และ HIV แม้ว่าจะมีผู้ติดเชื้อ HIV รายใหม่ลดลงในแต่ละปี แต่การใช้เข็มฉีดยาร่วมกันก็ยังคงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การติดเชื้อยังคงอยู่
เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่ายาเสพติดนั้นติดง่ายแต่การถอนตัวออกจากวังวนของยาเสพติดนั้นยากมาก ต้องใช้ความตั้งใจ ความเข้มแข็งและการให้กำลังใจของคนรอบข้างอย่างต่อเนื่อง จึงมีแนวคิดในการให้ผู้ป่วยใช้สารทดแทนการใช้ยาเสพติด โดยค้นหาและชักชวนผู้เสพยามารับสารทดแทนเมทาโดนในโรงพยาบาลของรัฐ ซึ่งไม่เพียงแต่จะไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ แล้ว ยังเป็นเรื่องถูกกฎหมาย ไม่เสี่ยงต่อการติดโรคและไม่ทำให้ใครเดือดร้อน
เมทาโดนเป็นสารทดแทนยาเสพติดชนิดน้ำ ผู้รับการบำบัดจะต้องลงทะเบียนยังโรงพยาบาลหรือคลินิกของรัฐที่ได้รับอนุญาตจากองค์การอาหารและยา (อย.) และต้องมาดื่มเมทาโดนต่อหน้าเจ้าหน้าที่ทุกวัน เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการสวมสิทธิ หรือนำเมทาโดนไปจำหน่าย ซึ่งมีข้อดีก็คือเจ้าหน้าที่จะได้ตรวจร่างกายและซักถามอาการเพื่อปรับขนาดยาให้เหมาะสมกับแต่ละราย แต่ก็ทำให้ผู้รับการบำบัดไม่สามารถออกนอกพื้นที่ได้นาน หรือเป็นอุปสรรคในการเดินทางไปทำงาน จึงมีแนวคิดในการตั้งศูนย์บำบัดโดยใช้สารเมทาโดนในชุมชนโดยความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐและองค์กรเอกชน เพื่อให้ผู้รับการบำบัดไม่ต้องเดินทางไกล สามารถมารับบริการได้ทุกวันก่อนเดินทางไปทำงานและยังมีการควบคุมดูแลโดยเจ้าหน้าที่เหมือนระบบเดิม
วันนี้อาแซมารับเมทาโดนพร้อมกับลูกสาววัยขวบเศษ ที่ใกล้ชิดกันมากขึ้นหลังจากที่อาแซตัดสินใจเข้ารับการบำบัด เพราะไม่ต้องหนีตำรวจ ไม่ต้องหาเงินผิดกฎหมายเพื่อซื้อยาเสพติด ไม่ต้องคอยหลบๆ ซ่อนๆ จากสังคม นอกจากจะมีชีวิตที่ดีขึ้นแล้ว ยังได้พบกับสังคมใหม่ที่มีเพื่อนที่ประสบปัญหาเดียวกัน มีองค์กรเอกชนและหน่วยงานภาครัฐที่เป็นทั้งเพื่อนและพี่เลี้ยงคอยให้กำลังใจ ช่วยติดตาม ให้คำแนะนำและประสานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง วันนี้และวันต่อๆ ไปของอาแซจึงเป็นวันใหม่ เป็นวันและชีวิตหนึ่งที่มีความหมายในสังคมและกลับมาเป็นประชาชนที่จะเป็นกำลังในการพัฒนาประเทศต่อไป
