จากผืนป่าเขียวขจีอุดมสมบูรณ์ไปด้วยอาหารตามธรรมชาติ นับเป็นอู่ข้าวอู่น้ำ แหล่งอาหารของชาวบ้าน ปัจจุบันกลายเป็นผืนดิน ป่าแห้งแล้งไร้ต้นไม้ใหญ่ เพียงเพราะน้ำมือของกลุ่มคนลักลอบตัดไม้ทำลายป่า แล้วเป็นต้นเหตุของภัยธรรมชาติ เกิดปัญหาน้ำท่วม ภัยแล้ง ฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล ชาวบ้านต้องซื้ออาหารมาบริโภค
ทองศูนย์ ตรีภูเขียว ประธานศูนย์ป่าชุมชนบ้านห้วยไร่บูรพา จ.อุดรธานี ฉายภาพ และบอกว่า เราทนเห็นคนเพียงไม่กี่คนเข้ามาหาผลประโยชน์ไม่ไหว พอปี 2537 ชาวบ้านลุกขึ้นมาจับมือกับกรมป่าไม้ คอยตระเวนสอดส่องดูแลผืนป่า ไม่ให้ใครหน้าไหนเข้ามาตัดไม้ของพวกเรา ขณะเดียวกันชาวบ้าน กรมป่าไม้ หน่วยงานภาครัฐ เอกชน สถานศึกษา ร่วมแรงร่วมใจกันปลูกต้นไม้ เพื่อพลิกผืนดินอันแห้งแล้ง โดยหวังว่าวันหนึ่งจะกลับมาเขียวขจี เป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติดั่งเดิม
“ตั้งแต่ปี 37 เป็นต้นมา พวกเราเพิ่มพื้นที่สีเขียวทุกปี ชาวบ้านสามารถเข้าป่าไปหาอาหาร ของป่า ซึ่งเกิดตามธรรมชาติมาประกอบอาหาร บ้างก็นำมาขายเพื่อนบ้าน เป็นรายได้เล็กๆ น้อยๆ แบบพออยู่พอกิน แต่สิ่งที่ชุมชนภาคภูมิใจ ปี 53 ชุมชนของเราได้รับรางวัลป่าชุมชนตัวอย่างในระดับประเทศ จากโครงการกล้ายิ้ม รางวัลนี้ได้จุดประกายให้ชาวบ้านหวงแหนรักผืนป่ามากยิ่งขึ้น” นายทองศูนย์ บอก
ด้าน ประลอง ดำรงค์ไทย ผู้อำนวยการสำนักป่าชุมชน กรมป่าไม้ ก.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า กรมป่าไม้ร่วมกับบ.ผลิตไฟฟ้าราชบุรี ดำเนินโครงการกล้ายิ้ม มา 6 ปีแล้ว ส่วนปีนี้ได้เพิ่ม “ศูนย์การเรียนรู้ป่าชุมชนบ้านห้วยไร่บูรพา” เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมงกฎราชกุมาร ภายใต้โครงการ “คนรักษ์ป่า ป่ารักษ์ชุมชน” เมื่อ 5 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา
นพพล มิลินทางกูร กรรมการผู้จัดการใหญ่ บ.ผลิตไฟฟ้าราชบุรี บอกว่า ศูนย์การเรียนรู้ฯเกิดจากความต้องการของพี่น้องในชุมชน ตั้งใจจะใช้อาคารหลังนี้ เป็นศูนย์กลางในการถ่ายทอดความรู้ และส่งต่อจิตสำนึกอนุรักษ์ผืนป่าให้แก่ทุกคนในชุมชนและผู้มาเยือน เพื่อให้ผู้มายือนนำไปขยายผลเพิ่มจำนวนป่าชุมชนแบบทวีคูณให้กับสังคม
ประธานศูนย์ป่าชุมชนบ้านห้วยไร่บูรพา เล่าว่า วันนี้ป่ามีความอุดมสมบูรณ์ มีพรรณไม้นานาชนิดทั้งต้นไม้ใหญ่ เช่น เต็งรัง ต้นกระบก ต้อก่อ ต้นมะกอกเหลี่ยม อุดมสมบูรณ์ไปด้วยพืชสมุนไพรนานาชนิดที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น หนอนตายอยาก กระชายป่า กระเจียว นอกจากนี้ยังมีสัตว์ป่า กระต่าย กระเเต บ่าง นกเป้า น้ำตกบะอ่าง ต้นข่อยหินที่ออกดอกขาวสะพรั่งเต็มลานหิน มีถ้ำจันใด ซึ่งธรรมชาติเหล่านี้เป็นเเหล่งเรียนรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพที่น่าสนใจ แถมสร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านด้วย
ทองศูนย์ บอกว่า อาคารเรียนรู้ป่าชุมชนฯ จัดเเสดงข้อมูลผลงานของชุมชนทางด้านการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ และภูมิปัญญาท้องถิ่นต่างๆ รวมทั้งเป็นเวทีเพื่อการศึกษาและการสร้างกระบวนการการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นและประชาชนทั่วไป และบริเวณใกล้ๆ ยังมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ จะได้สัมผัสศึกษาธรรมชาติอย่างใกล้ชิดด้วย เรามีเรือนเพาะชำกล้าไม้ ซึ่งเป็นสถานที่เพาะขยายพันธ์ไม้ในพื้นที่ เช่น หวาย หมากเม่า ผักหวาน ประดู่ ยางนา แดง เป็นต้น มีแปลงรวบรวมพืชสมุนไพร เช่น ม้ากระทืบโรง กำลังเสือโคร่ง ย่านางแดง เครือหมาน้อย ฯลฯ
...วันนี้ความอุดมสมบูรณ์ของป่าชุมชนบ้านห้วยไร่บูรพา ได้หล่อเลี้ยงคนในชุมชนให้อิ่มท้อง สร้างรายได้จากการขายของป่า ไข่มดแดง และถ้าใครได้มาศึกษาเรียนรู้สัมผัสธรรมชาติ คงเก็บเกี่ยวไอเดียไปเพิ่มพื้นที่สีเขียวบ้าง
