"สมชัย"ไล่คนปฏิรูปต้องปฏิรูปตนเองก่อน จี้รัฐสร้างกระบวนการมีส่วนของประชาชนเพื่อให้ผลปฏิรูปไม่ถูกปฏิเสธ รับ กกต.มีส่วนทำให้เกิดปัญหาบ้านเมืองปัจจุบัน จึงต้องปฏิรูปองค์กร แต่ต้องทำคู่ปฏิรูประบบราชการให้ปลอดจากนักการเมือง
นายสมชัย ศรีสุทธิยากร คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ด้านกิจการบริหารงานเลือกตั้ง กล่าวบรรยายพิเศษหัวข้อ "ประสบการณ์ประชาธิปไตยกับกระบวนการเลือกตั้งและการลงประชามติ"ให้แก่ กกต.จังหวัดและผู้อำนวยการการเลือกตั้งประจำจังหวัด 77 จังหวัด ตอนหนึ่งว่า กกต.ชุดนี้เข้ามาทำงานด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจอยากเห็นบ้านเมืองพัฒนาไปในทางที่ดี ซึ่งคำว่ากรรมการการเลือกตั้งไม่ได้แปลว่าการเลือกตั้งเพียงอย่างเดียว แต่จุดยืนของ กกต.คือต้องการรักษาประเทศให้อยู่รอดไม่ให้เกิดการสูญเสียหรือทำให้สังคมเกิดความแตกแยก ประกอบกับหลายครั้งที่ผ่านมาทางประธาน กกต.ก็ระบุว่าต้องการให้บ้านเมืองสงบเกิดการสูญเสียน้อยที่สุด ไม่อยากให้มีคนบาดเจ็บหรือเสียชีวิต เพราะเลือกตั้งใหม่เมื่อใดก็ได้ แต่ถ้าเกิดการบาดเจ็บและเสียชีวิตไม่สามารถเอาคืนมาได้ สำหรับโจทย์ที่สำคัญของการจัดการเลือกตั้งในประเทศไทย หัวใจที่สำคัญคือการปฏิรูปการเลือกตั้ง รวมทั้งองค์กรกกต.ด้วย
นายสมชัย กล่าวว่า เวลาอยู่ในบทบาทของ กกต.เรามักจะปกป้องตัวเราเองว่าสิ่งที่เป็นอยู่ดีแล้ว ไม่ต้องการให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ส่วนตัวมองว่า ถ้า กกต.ดีปัญหาที่เกิดขึ้นในทางการเมืองก็คงไม่เกิดขึ้น ดังนั้นต้องยอมรับว่าจำเป็นต้องปฏิรูป กกต.ด้วย โดยแนวทางการปฏิรูป กกต.นั้น หากฟังจากเสียงของคนจากฝ่ายต่างๆ หรือคนในรัฐบาลจะเห็นว่ากระบวนการคิดจะออกมาในเชิงลบตลอดทั้งแบบต้องการลดบทบาทหน้าที่และไม่ให้มี กกต.ด้วยซ้ำ หากความเห็นดังกล่าวออกมาจากฝ่ายการเมือง ตนไม่แปลกใจเลย เพราะเสียงของฝ่ายการเมืองฟังได้ แต่ไม่ควรเชียร์ เนื่องจากถือว่าเป็นผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับการปฏิรูปมากกว่า กกต. แต่หากเสียงดังกล่าวมาจากคนที่มีความสำคัญในการปฏิรูป ควรเป็นเสียงที่เป็นกลางไม่ใช่ชี้ไปในทางใดทางหนึ่ง ต้องมีการศึกษาหาคำตอบว่าควรจะปรับปรุง เพิ่มอำนาจหน้าที่ หรือลดอำนาจหน้าที่ของกกต.หรือส่งไปให้ผู้อื่นดำเนินการแทน
ส่วนตัวยืนยันว่า กกต.ต้องปฏิรูปเรื่องอำนาจหน้าที่ของ กกต.ต้องคุยกันว่าอำนาจหน้าที่ที่มีอยู่สามารถได้คนดีมาบริหารประเทศได้หรือไม่ ถ้าไม่ได้ก็ต้องคิดว่าจะเพิ่มจะลดกันอย่างไร แต่ถ้าจะให้เหลือจัดเลือกตั้งเพียงอย่างเดียวก็ไม่ต้องมี กกต.ให้ฝายธุรการทำก็ได้
ส่วนบทบาทการกำกับและพิจารณาใบเหลืองใบแดง ถ้า กกต.ไม่มีอำนาจนี้ก็จะไม่สามารถจัดการเลือกตั้งให้สุจริตแลเที่ยงธรรมได้ ควรเสริมความเข้มแข็งของการให้ใบเหลือง ใบแดง มีความศักดิ์สิทธิ์ ทำให้คนที่ละเมิดเห็นว่าถ้าละเมิดก็จะถูกตัดสิทธิ์ทันที
รวมทั้งการได้มาของ กกต.ทั้ง 5 คนนั้นควรขยายจำนวนคณะกรรมการสรรหาให้เพิ่มมากขึ้น เพื่อให้เกิดความหลากหลาย ไม่ใช่ให้น้ำหนักกับผู้แทนจากผู้พิพากษาหรืออัยการ และโครงสร้างภายในของกกต.ต้องมีการออกแบบใหม่ของการได้มาของ กกต.จังหวัด ไม่ใช่เน้นแต่อดีตข้าราชการประจำมาทำหน้าที่ แม้จะได้ในเรื่องของประสบการณ์ แต่ต้องคำนึงถึงเส้นทางการเติบโตในราชการที่อาจจะอิงแอบจากฝ่ายการเมืองมา ต้องทำให้ กกต.จังหวัดเป็น กกต.ของประชาชน สามารถทำงานด้วยความเป็นกลาง สร้างความไว้วางใจกระบวนการทำงาน
“ผมพูดตรงไปตรงมา ถ้ามีการปรับปรุงเรื่องที่มาขององค์อำนาจ กกต. 5 คน ไม่ได้อยู่แล้ว แต่เพื่อประโยชน์ของบ้านเมืองก็ต้องทำ ผมไม่อยากให้ กกต.เป็นโจทย์ของสังคม ถ้าอยากปฏิรูปประเทศไทย ไม่เพียงแค่ปฏิรูป กกต.แต่อย่างน้อยต้องปฏิรูประบบราชการซึ่งเป็น 1 ใน 11 ด้านของการปฏิรูปทำให้ระบบราชการมีประสิทธิภาพ เพราะที่ผ่านมาข้าราชการทำงานเกิดความล่าช้าไม่เกิดผลสำเร็จเท่าที่ควรและยังต้องปฏิรูปราชการ ให้ปลอดจากนักการเมือง ไม่ให้นักการเมืองเข้ามาเกี่ยวข้องแทรกแซงจนราชการทำงานลำบาก ยกตัวอย่างการเลือกตั้ง 2 กุมภาพันธ์ กกต.ไม่ได้รับความร่วมมือ เพราะราชการตกอยู่ภายใต้การกดดันของฝ่ายการเมือง นอกจากนี้ราชการต้องปฏิรูปให้เป็นมือวิชาชีพ ไม่ใช่รอแต่คำสั่ง และมีคุณธรรมและจริยธรรมในการทำหน้าที่มีความกล้าในสิ่งที่ควรพูดไม่ใช่รอรับคำสั่งจากฝ่ายกการเมือง เพราะถ้าไม่ปฏิรูประบบราชการถึงปฏิรูป กกต.ไป คำตอบที่ได้ก็ไม่ได้ผลที่ต้องการได้ "
นายสมชัย กล่าวว่า ส่วนปฏิรูปเรื่องท้องถิ่นต้องออกแบบควบคู่กับไปกับการเมืองระดับชาติ ทำอย่างไรให้ประชาชนมีส่วนร่วมรู้ที่จะรักท้องถิ่น ทำให้การเลือกตั้งท้องถิ่นสุจริตเที่ยงธรรม เพราะโจทย์ใหญ่ของการเลือกตั้งท้องถิ่น มีการซื้อสิทธิ์มากกกว่าการเลือกตั้งระดับชาติ สิ่งเหล่านี้เป็นหัวใจสำคัญต้องประกอบไปกับการปฏิรูปกับ กกต.แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือคนที่คิดจะปฏิรูปต้องปฏิรูปตัวเองด้วย กระบวนการคิดของคนที่ปฏิรูปต้องรับฟังความเห็นของคนในส่วนรวมทั้งรัฐบาลและ สปช. อย่าคิดว่าความคิดของตัวเองนั้นดีที่สุด เพราะจะเป็นการปฏิรูปที่หลงทางหรือให้คนที่ทำต้องทำอย่างที่เราคิดไว้ ท้ายที่สุดการปฏิรูปออกมาเป็นอย่างไรก็จะไม่เกิดผล และอนาคตผลของการปฏิรูปย่อมถูกปฏิเสธจากประชาชน จึงเป็นโจทย์ใหญ่ของผู้บริหารประเทศว่าจะสร้างการยอมรับในผลปฏิรูปได้อย่างไร
นายสมชัย กล่าวว่า ขณะนี้มีสปช.แล้ว กระบวนการคิดฟังเสียงประชาชนจะทำอย่างไร วันนี้ยังไม่สายที่จะให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม เพราะผลของการปฏิรูปจะสะท้อนความจริงใจการออกแบบใหม่ที่สร้างความเป็นธรรมให้แก่ทุกฝ่าย การปฏิรูปเพื่อให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้เปรียบนั้นจะไม่มีความยั่งยืน
