สี่สิบปีมาแล้ว วันที่ 29 เมษายน พ.ศ.2516 เกิดอุบัติเหตุเฮลิคอปเตอร์ยี่ห้อเบลล์ ตกที่กลางทุ่งนา อำเภอบางเลน จังหวัดนครปฐม ในที่เกิดเหตุนอกจากศพผู้เสียชีวิต 6 ศพแล้ว ยังพบซากสัตว์ป่าจำนวนมาก โดยเฉพาะซากกระทิง
เฮลิคอปเตอร์นี้ เป็น 1 ใน 2 ลำ ที่ขน“ พรานบรรดาศักดิ์” คือ นายทหาร และนายตำรวจ ไปตั้งแคมป์พักแรมฉลองวันเกิด ล่าสัตว์ป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ทุ่งใหญ่นเรศวร จังหวัดกาญจนบุรี ระหว่างวันที่ 26-29 เมษายน โดยใช้ยานพาหนะ อาวุธสงครามของทางราชการ
จอมพลถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรี และจอมพลประภาส จารุเสถียร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยในขณะนั้น แถลงว่า เฮลิคอปเตอร์ลำที่ตก ไม่ได้เข้าไปล่าสัตว์ แต่ไปปฏิบัติราชการลับ เพื่อรักษาความปลอดภัยให้แก่นายพลเนวิน ประธานสภาปฏิวัติแห่งประเทศพม่า ซึ่งกำลังเดินทางมาเยือนประเทศไทยในตอนนั้น
หลักฐานชัดเจนถูกจับได้คาหนังคาเขาขนาดนั้น ใครจะไปเชื่อ ชมรมอนุรักษ์ธรรมชาติ 4 สถาบันคือ จุฬาฯ ธรรมศาสตร์ เกษตรศาสตร์ และมหิดล ซึ่งมีสมาชิกของชมรมติดตามเข้าไปดูพฤติกรรมของพรานบรรดาศักดิ์ ถึงที่ตั้งแคมป์ ร่วมกับศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย พิมพ์หนังสือ “บันทึกลับจากทุ่งใหญ่” เปิดโปงพฤติกรรมดังกล่าวต่อประชาชน หนังสือซึ่งพิมพ์จำนวน 5พันเล่มขายหมดในเวลาไม่กี่ชั่วโมง
นักศึกษามหาวิทยาลัยรามคำแหง ในนามชมรมคนรุ่นใหม่ ออกหนังสือ “มหาวิทยาลัยที่ยังไม่มีคำตอบ” ที่หน้า 6 มีข้อความว่า “สภาสัตว์ป่าแห่งทุ่งใหญ่ มีมติให้ต่ออายุสัตว์ป่าอีก 1 ปีเนื่องจากสถานการณ์ภายในและภายนอก ไม่เป็นที่น่าไว้วางใจ” ซึ่งเป็นการเสียดสีจอมพลถนอมที่ต่ออายุราชการตัวเองในตำแหน่งผู้บัญชาการทหารสูงสุดไปอีก 1 ปี และต่ออายุจอมพลประภาสในตำแหน่งผู้บัญชาการทหารบกอีก 1 ปี
นักศึกษารามคำแหง 9 คน ซึ่งเป็นคนทำหนังสือเล่มนี้ ถูก ดร.ศักดิ์ ผาสุขนิรันดร์ อธิการบดีมหาวิทยาลัยรามคำแห่งในขณะนั้น ลบชื่อออกจากการเป็นนักศึกษา โทษฐานตั้งชมรมโดยไม่ไม่ได้รับอนุญาต และเขียนหนังสือก้าวร้าวผู้อื่นด้วยถ้อยคำอันหยาบคาย
วันที่ 21-22 มิถุนายน 2516 ศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทยจัดชุมนุมครั้งใหญ่ข้ามคืนที่อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย มีนักศึกษาและประชาชนเข้าร่วมนับหมื่นคน เพื่อเรียกร้องให้ ดร.ศักดิ์คืนสภาพนักศึกษาให้นักศึกษาทั้ง 9 คน ให้ ดร. ศักดิ์ลาออก และ เรียกร้องให้รัฐบาลคืนอำนาจให้ประชาชน ให้มีรัฐธรรมนูญภายใน 6 เดือน
ประเทศไทยขณะนั้นอยู่ภายใต้ระบอบเผด็จการทหารมาอย่างยาวนานตั้งแต่ปี 2501 แม้จะมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ และมีการเลือกตั้งในตอนต้นปี 2512 แต่อีกปีต่อมา จอมพลถนอมก็ทำรัฐประหารยึดอำนาจตัวเอง ฉีกรัฐธรรมนูญทิ้ง ปกครองประเทศด้วยระบบเผด็จการต่อไป
ในขณะที่สภาพเศรษฐกิจอยู่ในยุคข้าวยากหมากแพงเป็นครั้งแรกที่คนไทยต้องเข้าคิวซื้อข้าวสาร โดยได้รับปันส่วนคนละ 10 กิโลกรัม
ข้อเรียกร้องของนักศึกษาเรื่องคืนสภาพนักศึกษารามคำแหง 9 คนและให้ ดร. ศักดิ์ลาออกได้รับการสนองตอบ แต่ข้อเรียกร้องเรื่องขอรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ได้รับการปฏิเสธ จึงมีการเคลื่อนไหวเรียกร้องรัฐธรรมนูญต่อไป จนนำไปสู่เหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ในเวลาต่อมา
ทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นส่วนหนึ่งของผืนป่าตะวันตกที่ประกอบด้วยผืนป่าอนุรักษ์ 17 ป่าติดต่อกัน ป่าแม่วงก์ –คลองลาน ในพื้นที่จังหวัดนครสวรรค์ กำแพงเพชร เป็นหนึ่งในผืนป่าเหล่านั้น ที่อยู่ติดต่อกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
40 ปีให้หลัง ความพยายามที่จะรุกล้ำทำร้ายทำลายผืนป่าแห่งนี้ เกิดขึ้นอีกครั้งหนึ่ง ด้วยวิธีการที่แยบยลกว่า แต่มีอานุภาพในการทำลายล้างรุนแรงกว่า ไม่ใช่แค่ขนปืนเอ็ม 16 รถยีเอ็มซี เฮลิคอปเตอร์ เข้าไปยิงสัตว์ป่าที่ละ 10-20 ตัว แต่กวาดทีเดียวนับหมื่นไร่ ต้นไม้ใหญ่นับแสนต้น สัตว์ป่าใหญ่น้อยอีกนับพันชีวิต ในนามของ นโยบายบริหารจัดการน้ำ ป้องกันน้ำท่วมภาคกลาง
เหตุการณ์บุกป่าล่าสัตว์ที่ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเกิดขึ้นในยุคเผด็จการทหาร เหตุการณ์ทำลายล้างผืนป่าแม่วงก์กำลังจะเกิดขึ้นในยุคเผด็จการรัฐสภา รัฐบาลที่กำลังเหิมเกริมกับอำนาจ ถึงกับประกาศว่า ป่าไม่สำคัญ สัตว์ป่าไม่สำคัญ เท่ากับการป้องกันไม่ให้น้ำท่วมภาคกลาง ทั้งๆ ที่ตัวเองก็ยอมรับแล้วว่า กันน้ำท่วมได้เพียง 1 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น แต่ก็ดึงดันที่จะสร้างเขื่อนแม่วงก์ให้ได้
น่ายินดี ที่กระแสคัดค้านการก่อสร้างเขื่อนแม่วงก์ขยายตัวออกไปอย่างกว้างขวาง ในทุกๆ กลุ่ม รัฐบาลมัวเมาในอำนาจจนหลงลืมไปแล้วว่า โลกวันนี้ ประชาชนเชื่อมต่อถึงกันด้วยเทคโนโลยีการสื่อสาร การปิดกั้นช่องทางการสื่อสารแบบดั้งเดิมอย่างฟรีทีวี และสื่อสิ่งพิมพ์ไม่มีความหมาย ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับความสำคัญของป่าแม่วงก์ถูกถ่ายทอดออกไปอย่างไร้ข้อจำกัด ในรูปแบบที่เข้าถึง เข้าใจง่าย ในขณะที่รัฐบาลไม่สามารถผลิตข้อมูลความเชื่อใหม่ๆ มาหักล้างได้ ได้แต่ท่องคาถาบทเก่าว่า ป้องกันน้ำท่วม และใช้วิธีแบบทรราช จัดตั้งกลุ่มมวลชนในสังกัดกระทรวงมหาดไทยขึ้นมาสร้างภาพสนับสนุนการสร้างเขื่อน
40 ปีที่แล้ว กรณีล่าสัตว์ป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นชนวนที่นำไปสู่การโค่นล้มระบบเผด็จการทหาร ในเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ปีนี้ กระแสคัดค้านการสร้างเขื่อนแม่วงก์ในยุคเผด็จการรัฐสภาระบอบทักษิณ เป็นสิ่งบอกเหตุว่าไทยไม่เฉย แต่ไทยอดทน และความอดทนนั้นมีขีดจำกัด
