นักวิชาการชี้ศาลกัมพูชาไม่มีสิทธิกักขัง แนะ “วีระ-ราตรี” ฟ้องศาลระหว่างประเทศข้อหาถูกกัมพูชาจับกุมคุมขังโดยมิชอบด้วยกฎหมาย เข้าข่ายละเมิดสิทธิมนุษยชน ชี้เอ็มโอยู 2543 ขัดรัฐธรรมนูญกัมพูชา ไม่สามารถนำมาบังคับใช้ได้ แนะรัฐบาลไทยต้องเรียกร้องกัมพูชาปล่อยตัว 2 คนไทยอย่างไม่มีเงื่อนไข
กรณีที่ศาลกัมพูชาได้พิพากษาให้จำคุกนายวีระ สมความคิด 8 ปี พร้อมปรับเป็นเงิน 1.8 ล้านเรียล ส่วน น.ส.ราตรี พิพัฒนาไพบูรณ์ สั่งจำคุก 6 ปี ปรับ 1.2 ล้านเรียล โดยโทษจำคุกไม่รอลงอาญา จากความผิดฐานเข้าไปในดินแดนของกัมพูชาอย่างผิดกฎหมาย, เข้าพื้นที่ทหารโดยไม่ได้รับอนุญาต และมีเจตนารวบรวมข่าวสาร อันกระทบต่อความมั่นคงและการป้องกันประเทศของกัมพูชา
นายเจริญ คัมภีรภาพ นักวิชาการด้านกฎหมายระหว่างประเทศ มหาวิทยาลัยศิลปากร กล่าวว่า ศาลกัมพูชาไม่มีอำนาจพิพากษาตัดสินคดีนี้ เนื่องจากเป็นเรื่องเกี่ยวกับเขตแดน ซึ่งยังไม่มีความชัดเจน แต่ศาลกัมพูชาจะยกเอ็มโอยู 2543 มาอ้าง และบอกว่าพื้นที่ดังกล่าวเป็นเขตแดนของกัมพูชาซึ่งไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเอ็มโอยู 2543 ถือว่าเป็นโมฆะ เพราะขัดต่อรัฐธรรมนูญของกัมพูชาในมาตรา 2 ขณะที่รัฐบาลไทยที่ไปยอมรับอำนาจอธิปไตยของศาลกัมพูชาก็มีความผิดเช่นกัน ถือว่าร่วมกันกระทำความผิดปล่อยให้มีการละเมิดสิทธิมนุษยชน
สิ่งที่นายวีระจะทำได้ในขณะนี้ คือ ต้องฟ้องร้องรัฐบาลกัมพูชาต่อศาลระหว่างประเทศ หรือศาลสิทธิมนุษยชน ในข้อหาที่ถูกกัมพูชาควบคุมตัวโดยมิชอบด้วยกฎหมาย กรณีนี้ถือว่าละเมิดสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน ซึ่งศาลก็จะพิจารณาว่าเกิดอะไรขึ้น กรณีนี้ไม่ใช่การหลบหนีเข้าเมืองโดยผิดกฎหมาย แต่เป็นกรณีพิพาทเรื่องเขตแดน ซึ่งทางกัมพูชาไม่มีสิทธิควบคุมตัว ไม่มีสิทธิตัดสิน จะนำไปสู่การที่ทั้งทางกัมพูชาและไทยต้องจ่ายค่าชดเชยให้นายวีระ และน.ส.ราตรี เชื่อว่าถ้านายวีระนำเรื่องนี้ฟ้องศาลระหว่างประเทศจะมีโอกาสชนะอย่างแน่นอน
สิ่งที่รัฐบาลไทยทำได้ในขณะนี้ คือ ต้องเรียกร้องให้ทางกัมพูชาปล่อยตัวนายวีระ และน.ส.ราตรี โดยไม่มีเงื่อนไข และต้องบอกว่าเอ็มโอยู 2543 นั้น ขัดต่อรัฐธรรมนูญของกัมพูชาในมาตรา 2 จะมาบังคับใช้ในการพิพากษาคดีไม่ได้
