เมื่อโลกเปลี่ยนไปไว เกินกว่าที่จะคาดเดา ความผันผวน กลายเป็นความไม่แน่นอน และกำลังจะหมดความน่าเชื่อถือ จนทำให้สังคมและมนุษย์เกิดความวิตกกังวลและเริ่มเปราะบางมากขึ้น แต่จะทำอย่างไร? ให้เราสามารถรู้ล่วงหน้าได้ ก่อนที่อนาคตจะเกิด และ 10 ปีข้างหน้า มีประเด็นไหนบ้างที่ต้องจับตาที่อาจส่งผลกระทบต่อชีวิตดิจิทัลของคนไทย….เราจะพาไปหาคำตอบพร้อมกันกับ ดร.ตฤณ ทวิธารานนท์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการ ETDA ผู้อยู่เบื้องหลังการขับเคลื่อนงานของศูนย์ Foresight Center by ETDA หรือเรียกย่อๆ ว่า ศูนย์ ETDA Foresight ที่เข้ามาช่วยในการคาดการณ์อนาคตด้านดิจิทัลแห่งแรกของไทย ซึ่งจะมาพูดคุยกับเราพร้อมพาเปิดไฮไลต์ที่เราจะต้องไม่พลาดในงานใหญ่แห่งปี ETDA FORESIGHT SYMPOSIUM 2023 กับภารกิจสำคัญฉายภาพอนาคต “Well-Being and Tourism”
Foresight ดาวเหนือชี้ทิศทางอนาคต
ดร.ตฤณเล่าว่า โลกใบนี้หมุนเร็วและเปลี่ยนไปไวกว่าเดิมมากๆ และยากที่จะคาดเดา โดยเฉพาะเทคโนโลยีและดิจิทัลยิ่งเปลี่ยนเร็วขึ้นหลายเท่าตัว ในต่างประเทศโดยเฉพาะฝั่งยุโรปและอังกฤษ อย่างสหรัฐอเมริกา ได้มีการนำเครื่องมือ Foresight มาช่วยในการคาดการณ์อนาคตในมิติต่างๆ โดยเฉพาะในประเด็นเรื่องของเทคโนโลยีดิจิทัลกันอย่างแพร่หลายแล้ว แต่สำหรับประเทศไทยเรากลับพบว่ายังไม่มีหน่วยงานไหนที่นำเครื่องมือ Foresight (ฟอร์ไซต์) มาช่วยในการคาดการณ์อนาคตในมิติดิจิทัลอย่างจริงจัง จึงทำให้การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์รวมถึงนโยบายด้านดิจิทัลของไทยหลายครั้งไม่สอดคล้องและทันต่อสถานการณ์ของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไป เพราะเราไม่รู้ว่าอนาคตจะเกิดอะไรขึ้นบ้าง Foresight จึงเปรียบเสมือนดาวเหนือ หรือ North Star ที่ทำให้เราเห็นภาพอนาคตที่ไม่เพียงชัดขึ้น แต่ยังเปิดให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องได้มาร่วมกำหนดอนาคตที่พึงปรารถนาที่อยากจะให้เกิดขึ้นร่วมกันได้ด้วย นี่คือจุดแข็งของเครื่องมือที่เรียกว่า Foresight ที่วันนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับคนไทยแล้ว
ศูนย์ ETDA Foresight ที่แรก! แห่งการคาดการณ์อนาคตดิจิทัลไทย
ในวันที่…อันดับความพร้อมด้านอนาคต (Future Readiness) และความพร้อมในการแข่งขันทางด้านดิจิทัลของประเทศไทยในเวทีโลก ยังอยู่ในอันดับที่ไม่ดีเท่าที่ควร จนกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขันทางดิจิทัลของไทยในภาพรวม ขณะที่เป้าหมายของประเทศให้ความสำคัญต่อการเร่งเครื่องเพิ่มสัดส่วน Digital GDP กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และ ETDA ก็มองว่า จะดีกว่าไหมถ้าไทยนำเครื่องมือนี้มาช่วยคาดการณ์อนาคตดิจิทัลให้ชัดขึ้น เพื่อให้การกำหนดยุทธศาสตร์และนโยบายต่างๆ นำหน้าอนาคต จึงเกิดศูนย์ ETDA Foresight ที่ทำหน้าที่ในการจับสัญญาณการเปลี่ยนแปลง (Signal of changes) ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เพื่อมาวิเคราะห์เปรียบเทียบด้วยกระบวนการ Data Analytics ผลการศึกษาจากในระดับพื้นที่และงานวิจัยจากต่างประเทศ โดยมีเครื่องมือช่วยในการสแกนข้อมูลต่างๆ ด้วยเทคโนโลยี AI เพื่อให้ได้ภาพฉากทัศน์ หรือ Scenario ที่สะท้อนแนวโน้มของอนาคตดิจิทัลของไทยที่กำลังจะเกิดล่วงหน้าได้ไกลถึง 10 ปี ทั้งในภาพฉากทัศน์ที่ดีที่สุดจนถึงแย่ที่สุด แล้วนำผลที่ได้มาจัดทำเป็น Policy Recommendation นำเสนอต่อผู้บริหารระดับสูง เพื่อเป็นฐานข้อมูลในการกำหนดนโยบายต่างๆ ไปพร้อมกับการพัฒนาข้อมูลให้น่าสนใจ มีกระบวนการสื่อสารในรูปแบบที่เข้าใจง่ายผ่านช่องทางโซเชียลมีเดียของ ETDA และของศูนย์ ETDA Foresight ให้ประชาชน ตลอดจนภาคธุรกิจได้เห็นทิศทางของอนาคตที่จะต้องเตรียมพร้อมรับมือได้ชัดเจนขึ้น
จุดเด่นของศูนย์ ETDA Foresight จับตาการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
เมื่อถามต่อว่าการทำ Foresight ของ ETDA ต่างจากที่อื่นอย่างไรนั้น ดร.ตฤณให้ความเห็นว่า นอกจากเราเป็นศูนย์ฯ ที่เน้นสะท้อนภาพอนาคตดิจิทัลในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์แห่งแรกๆ ของไทยแล้ว จุดเด่นที่เราแตกต่างอีกเรื่อง คือ แม้ว่าเราจะเห็นภาพอนาคตที่จะเกิดขึ้น แต่เราก็ไม่เคยที่จะหยุดหาสัญญาณการเปลี่ยนแปลงของอนาคต พูดง่ายๆ คือ การทำงานของเราไม่ได้เป็นแบบ Event-Based Operation ที่เจอแล้วก็จบไป แต่เราทำแบบ Process-Based Operation เพราะ ETDA เชื่อว่าอนาคตในวันที่เราจับสัญญาณได้ ก็ไม่ได้หมายความว่า จะไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงอีก ที่สำคัญศูนย์ ETDA Foresight เราเน้นหลักการทำงานร่วมกับพันธมิตร (Partnership) ที่จะเชิญชวนหน่วยงาน และภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่ศึกษาเข้ามาร่วมสะท้อนสถานการณ์สู่การกำหนดอนาคตไปพร้อมๆ กัน เพื่อป้องกันมิให้เกิดความซ้ำซ้อนกับของที่มีอยู่เดิม ที่สำคัญยังเกิดการแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น การแชร์ข้อมูล ที่แต่ละหน่วยงานได้พบเจอ ทำให้การมองภาพอนาคตที่เราปรารถนาเป็นภาพเดียวกันและไม่กระจัดกระจาย ที่สำคัญ แต่ละหน่วยงานก็สามารถนำข้อมูลไปประยุกต์ใช้งานต่อได้ง่ายขึ้น เพราะหน่วยงานเหล่านี้ร่วมทำกับเรามาตั้งแต่ต้น
ปีนี้อนาคต “สุขภาพ-การท่องเที่ยว” คือแชมเปี้ยน
กว่า 2 ปีที่ศูนย์ ETDA Foresight ได้มีการสแกนสัญญาณการเปลี่ยนแปลงในมิติต่างๆ ดร.ตฤณเสริมเพิ่มเติมอีกว่า สัญญาณที่มาแรงมากๆ และจะต้องจับตามองในช่วง 5-10 ปีนี้ ที่เรียกว่าเป็น Lifespan เรื่องแรกคือ “การท่องเที่ยว (Tourism)” เพราะเป็น Sector หลักๆ ที่สำคัญต่อ GDP ของประเทศ แม้วันนี้จะฟื้นจากวิกฤตโควิด-19 ได้บ้างแล้ว แต่บางส่วนก็ยังไม่สามารถกลับไปอยู่ในจุดเดิมที่เคยอยู่ได้ ซึ่งจากการทำ Foresight ร่วมกับพาร์ตเนอร์ด้านการท่องเที่ยว ทั้งภาครัฐและเอกชนช่วงที่ผ่านมา มองเห็นตรงกันว่า ประเด็นที่ท้าทายคือเราจะทำอย่างไรให้ฝั่ง Supply ทั้งหมดของประเทศสามารถเตรียมพร้อมเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงด้านการท่องเที่ยวในอนาคต และเราจะฟื้นฟูของเก่าภายหลังจากเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้อย่างไร
เช่น ต้องมีเครื่องมือ โซลูชัน เข้ามาช่วยให้ภาคธุรกิจและผู้ประกอบการสามารถกลับไปอยู่ที่จุดเดิมได้ ไปพร้อมๆ กับการสร้างประสบการณ์ที่ดีให้แก่นักท่องเที่ยวในระยะยาว อีกเรื่องที่เราเห็นสัญญาณเด่น คือ สุขภาวะความเป็นอยู่ที่ดี (Well-Being) ซึ่งถือเป็นอีกประเด็นที่น่าจับตามอง เพราะวันนี้คนไทยใช้อินเทอร์เน็ต ท่องโลกออนไลน์อยู่กับมือถือไม่ต่ำกว่า 8-11 ชม.ต่อวัน นอกจากเรื่องของความเชื่อมั่นในการใช้งาน และความปลอดภัยแล้ว เราต้องมองไปต่อว่า การใช้งานของคนไทยวันนี้มีประสิทธิภาพ และสามารถสร้างประโยชน์ได้หรือไม่ ใช้งานแล้วมีความสุขขึ้นจริงไหม เพราะจากการศึกษาผลวิจัยหลายประเทศพบว่าการใช้ชีวิตบนโลกออนไลน์ทำให้ความสุข และสุขภาวะของคนเราลดลงมาก
ดังนั้น ในเรื่องนี้เราจึงศึกษาใน 2 ประเด็นหลัก คือ ด้านสุขภาวะทางใจ (Mental Heath) ที่พบว่าการใช้งานโซเชียลมีเดียสร้างผลกระทบต่อชีวิตคน ยังทำให้ผู้คนเกิดความเครียด มีการ Burnout และเกิดพฤติกรรมการแยกตัวออกจากสังคมมากขึ้น และในอีกด้านคือ สุขภาวะทางกายภาพ (Physical Health) ที่จริงๆ แล้วก็เป็นเรื่องที่สัมพันธ์กัน พอเราไม่มีความสุข มีความเครียด ก็มักจะเกิดอาการปวดศีรษะ คอ บ่า ไหล่ หรือแม้กระทั่งอาการปวดตาตามมา ซึ่งรวมถึงโรคยอดฮิตของวัยทำงานอย่างออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) ซึ่งอาจเกิดการลุกลามและขยายเป็นวงกว้าง นี่คือบางประเด็นที่อยู่ในฉากทัศน์เบื้องต้น ก้าวต่อไป เมื่อเรารู้แล้วว่า สัญญาณการเปลี่ยนแปลงข้างต้นส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง ในมุมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ก็ต้องหันมามองปัญหาหรือผลกระทบเหล่านั้นต่อว่า จะป้องกันไม่ให้เกิดสัญญาณด้านลบที่เรามองเห็นในอนาคตได้อย่างไร เป็นต้น
ก้าวสำคัญ! ETDA FORESIGHT SYMPOSIUM 2023 เวทีแห่งการร่วมกำหนดอนาคต “Well-Being and Tourism” ที่พึงปรารถนา
เพื่อให้คนไทยได้เห็นภาพอนาคต “สุขภาวะที่ดีและการท่องเที่ยวของไทย” ที่พึงปรารถนาไปพร้อมๆ กัน ศูนย์ ETDA Foresight จึงจับมือพาร์ตเนอร์เตรียมจัดงาน “ETDA Foresight Symposium 2023 ภายใต้แนวคิด Light Up the Future of Well-Being and Tourism” จุดไฟส่องสัญญาณแห่งอนาคต “สุขภาวะที่ดีและการท่องเที่ยวไทย” ขึ้น ในวันพฤหัสบดีที่ 22 มิถุนายน 2566 นี้ เพื่อเป็นก้าวสำคัญของการเปิดพื้นที่ ชวน Key Stakeholders ทั้งไทยและต่างประเทศ ตลอดจนคนไทยทุกกลุ่ม มาร่วมมองภาพและร่วมกำหนดทิศทางอนาคตที่เราอยากจะเป็นไปพร้อมๆ กัน สู่การเตรียมพร้อมกำหนดแนวทางการรับมือและรองรับการเปลี่ยนก้าวนำอนาคตได้ไกลและกว้างขึ้น
ไฮไลต์ในงาน ETDA FORESIGHT SYMPOSIUM 2023 ที่ต้องห้ามพลาด
ในงานนี้ไฮไลต์ที่ผู้ร่วมงานจะต้องไม่พลาดคือ การนำเสนอผลการศึกษาของศูนย์ ETDA Foresight ที่จะทำให้ทุกคนได้เห็นอนาคตของสุขภาวะและการท่องเที่ยวไทยครั้งแรก หลังจากได้มีการจับสัญญาณและทำการศึกษาเก็บรวบรวมข้อมูล ระดมความคิดเห็นสุดเข้มข้นร่วมกับ Stakeholder ที่เกี่ยวข้องผ่านกิจกรรม Foresight Workshop จนถึงการจัด Foresight Exclusive Talk ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา ที่สำคัญ เรายัง อัดแน่น เต็มอิ่ม หลากหลาย Topics ไปกับ Foresight Expert ทั้งไทยและต่างประเทศ ที่มาร่วมแชร์มุมอง แลกเปลี่ยนความรู้ และ Use case ที่น่าสนใจอย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนให้คนไทยได้เรียนรู้และมองภาพเห็นอนาคตจากต่างประเทศที่เขาพร้อมแล้ว สู่การร่วมออกแบบอนาคตไทยไปพร้อมๆ กัน ไม่ว่าคุณจะมาจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน ตลอดจนคนทั่วไปที่สนใจ ก็สามารถร่วมงานในครั้งนี้ได้ 1 วันเต็มๆ ที่จะให้เต็มอิ่มทั้งเนื้อหา แนวคิด ที่ช่วยให้คุณได้รู้ก่อนใคร ด้วยความมุ่งมั่นของศูนย์ ETDA Foresight ร่วมกับพาร์ตเนอร์ เพื่อไปสู่เป้าหมายเดียวกัน นั่นคือ การเตรียมความพร้อมเพื่อให้อนาคตของไทยทั้งในด้านการท่องเที่ยว และสุขภาวะความเป็นอยู่ของไทยดีขึ้นไปด้วยกัน
สำหรับใครที่สนใจร่วมงาน “ETDA Foresight Symposium 2023 : Light Up the Future of Well-Being and Tourism” ลงทะเบียนสำรองที่นั่งก่อนร่วมงานได้ฟรีที่ https://forms.gle/qXY3jEBhcaXNK1Lq9 หรือติดตามรายละเอียดงานเพิ่มเติมได้ที่ Facebook: ETDA Thailand
