“ในหลวง” ทรงรับสั่งให้จัดหาพื้นที่-ศึกษาปริมาณน้ำใน “แก้มลิง” เพื่อแก้ปัญหาน้ำท่วม กทม.

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท กราบบังคมทูลเกี่ยวกับเรื่องโครงการแก้มลิง แล้วรับพระราชทานพระราชดำริตามที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริให้มีระบบการบริหารจัดการน้ำท่วมด้วยวิธีการที่เรียกว่าแก้มลิง ซึ่งสอดคล้องกับสภาพธรรมชาติดั้งเดิมของกรุงเทพมหานคร ที่เป็นพื้นที่ลุ่มรับน้ำตามธรรมชาติ

เวลา 18.13 น.วันที่ 7 พ.ค.พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จฯ ออก ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ นายอำพล เสนาณรงค์ นายพลากร สุวรรณรัฐ นายสวัสดิ์ วัฒนายากร องคมนตรี และ นายสุเมธ ตันติเวชกุล กรรมการและเลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท กราบบังคมทูลเกี่ยวกับเรื่องโครงการแก้มลิง แล้วรับพระราชทานพระราชดำริตามที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานพระราชดำริให้มีระบบการบริหารจัดการน้ำท่วมด้วยวิธีการที่เรียกว่า แก้มลิง ซึ่งเป็นวิธีการดำเนินงานที่สอดคล้องกับสภาพธรรมชาติดั้งเดิมของกรุงเทพมหานคร ที่เป็นพื้นที่ลุ่มรับน้ำตามธรรมชาติ โดยมีพระราชดำริให้จัดหาพื้นที่ลุ่ม บึง สระ เป็นที่รองรับน้ำเมื่อฝนตกหนัก ให้นำน้ำเข้ามาเก็บกักพักไว้ในแก้มลิงเป็นการชั่วคราว เมื่อน้ำในคลองมีสภาพปกติจึงระบายน้ำออกจากแก้มลิง โดยการไหลตามแรงโน้มถ่วงของโลก เป็นการช่วยป้องกันและแก้ไขปัญหาน้ำท่วมได้ และยังสามารถใช้อุปโภคบริโภคในฤดูแล้ง

จากผลการศึกษาระบบป้องกันน้ำท่วมพื้นที่ด้านตะวันออกของกรุงเทพมหานคร ภายในคันกั้นน้ำพระราชดำริ ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 650 ตารางกิโลเมตร พบว่า หากเกิดฝนตกติดต่อกันภายในเวลา 3 ชั่วโมง จะมีปริมาณน้ำส่วนที่เกินจากระบบระบายน้ำสาธารณะ คือ คลองระบายน้ำ และสถานีสูบน้ำที่มีอยู่จะรองรับได้ โดยจะมีน้ำส่วนเกินประมาณ 13 ล้านลูกบาศก์เมตร ที่จะไหลล้นท่อระบายน้ำและคลองเข้าท่วมพื้นที่ลุ่มน้ำตามถนน ตรอก ซอย ซึ่งกรุงเทพมหานครจะต้องจัดหาแก้มลิง เพื่อรองรับปริมาณน้ำส่วนเกินดังกล่าวให้เพียงพอ เพื่อแก้ไขไม่ให้เกิดปัญหาน้ำท่วมขัง

การจัดหาพื้นที่แก้มลิงของกรุงเทพมหานคร เพื่อให้การดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาน้ำท่วมโดยใช้แก้มลิง เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการหาพื้นที่เพื่อจัดทำแก้มลิงได้จำนวน 21 แห่ง รองรับน้ำได้ประมาณ 12.74 ล้านลูกบาศก์เมตร โครงการที่สำคัญ ได้แก่ โครงการแก้มลิงคลองมหาชัย คลองสนามชัย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริเกี่ยวกับการดำเนินการโครงการแก้มลิงนี้ เมื่อปี 2538 กรมชลประทานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินการก่อสร้างประตูระบายน้ำ ปิดกั้นคลองต่างๆ จำนวน 10 แห่ง แล้วเสร็จในปี 2539 ขณะนี้กรมชลประทาน และกรมโยธาธิการและผังเมือง ดำเนินการก่อสร้างทำนบดินกั้นน้ำทะเล ความยาว 13 กิโลเมตร และก่อสร้างประตูน้ำ 10 แห่งแล้วเสร็จ ทำนบดินสามารถป้องกันน้ำท่วมเขตเทศบาลเมืองสมุทรสาครได้อย่างดี และสามารถบริหารจัดการน้ำได้ระดับหนึ่ง

ปัจจุบันสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำและการเกษตรได้ดำเนินการติดตั้งระบบชลมารค เพื่อให้การบริหารจัดการน้ำเกิดประโยชน์สูงสุด รวมถึงการจัดหาพื้นที่แก้มลิงในพื้นที่เอกชนเพิ่มเติม

โครงการแก้มลิง บึงหนองบอน เป็นแก้มลิงแห่งหนึ่ง ในจำนวนทั้งหมด 21 แห่ง ที่กรุงเทพมหานครจัดหาไว้เป็นพื้นที่เพื่อรองรับและเก็บกักน้ำชั่วคราว เพื่อป้องกันน้ำท่วม ตั้งอยู่ที่เขตประเวศ มีพื้นที่ทั้งหมด 644 ไร่ 1 งาน 37.5 ตารางวา เริ่มขุดบึงเมื่อปี 2536 โดยใช้พื้นที่ประมาณ 500 ไร่ และขุดลึกประมาณ 10 เมตร แล้วเสร็จเมื่อปี 2542

การดำเนินการช่วงปลายฤดูแล้งจะสูบพร่องน้ำ โดยเครื่องสูบน้ำในบึง ให้น้ำในบึงมีระดับต่ำสุด-7 เมตร เพื่อรองรับน้ำจากคลองหนองบอน และคลองมะขามเทศ ในช่วงน้ำหลาก ทำให้สามารถป้องกันและบรรเทาน้ำท่วมขังในพื้นที่เขตประเวศ เขตสวนหลวง และเขตพระโขนงบางส่วน พื้นที่ประมาณ 150 ตารางกิโลเมตร รวมทั้งลดระดับน้ำในคลองข้างเคียงได้

ในการนี้มีพระราชดำรัสให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องไปศึกษาปริมาณน้ำที่มีอยู่ในโครงการแก้มลิง สำหรับนำไปบริหารจัดการน้ำให้เกิดประโยชน์