เชียงราย - ภาคประชาชนเปิดเวทีเสวนาครบรอบ 1 ปีน้ำท่วมใหญ่เชียงราย..เผยปีนี้แม้สังคายนาระบบแจ้งเตือนใหม่แล้ว แต่ชาวบ้านกลับเจอภัยพิบัติสารพิษปนเปื้อนจากเพื่อนบ้านรุนแรงขึ้นอีกจากพบแค่สารหนู ล่าสุดมีทั้งตะกั่ว ปรอท ฯลฯ จี้รัฐเดินหน้าปิดเหมืองต้นเหตุมลพิษข้ามพรมแดน
วันนี้ (11 ก.ย.) เครือข่ายภาคประชาชนได้ร่วมกันจัดงานครบรอบ 1 ปีภัยพิบัติเชียงราย (11 ก.ย. 2567) ขึ้นที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัยเมืองเชียงราย จ.เชียงราย โดยมีเวทีเสวนาทั้งเรื่องสถานการณ์น้ำท่วมเมื่อปลายปี 2568 มาตรการแจ้งเตือนของภาครัฐ สารปนเปื้อนในแม่น้ำ การระดมความคิดเห็นเพื่อเสนอไปยังรัฐบาลที่นำโดยนายอนุทิน ชาญวีรกูล เป็นนายกรัฐมนตรี ให้ดำเนินการ
นายครรชิต ชมภูแดง หัวหน้าสำนักป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ปภ.) จ.เชียงราย กล่าวว่า ปี 2568 นี้เชียงราย ได้เตรียมความพร้อมรับมือสถานการณ์น้ำท่วมในทุกด้าน กรณีระบบเตือนภัยนั้นได้ติดตั้งเอาไว้ในแม่น้ำกกแล้ว 17 จุด หากมีน้ำไหลมาจากเมียนมาปริมาณมากก็จะทราบได้ทันทีและจะสามารถขนย้ายข้าวของไปไว้บนพื้นที่สูงได้ทัน
ด้าน ดร.สืบสกุล กิจนุกร นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง และเครือข่ายประชาชนปกป้องแม่น้ำกก สาย รวก โขง กล่าวว่า แม้ปีนี้สถานการณ์น้ำท่วมจะไม่รุนแรงเหมือนปีก่อน แต่สิ่งที่พบคือสารพิษที่ปนเปื้อนในแม่น้ำต่างๆ ที่ไหลมาจากประเทศเพื่อนบ้าน ยังไม่มีทีท่าว่าจะลดแต่กลับมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มมากขึ้นเรี่อยๆ
“ช่วงแรกพบมีการปนเปื้อนของสารหนูเกินค่ามาตรฐาน แต่ปรากฏว่าในปัจจุบันพบมีโลหะหนักอื่นๆ เจือเพิ่มขึ้นมาอีก 7-8 ชนิด เช่น ปรอท ตะกั่ว ฯลฯ จึงเป็นเรื่องที่น่าห่วงว่าจะส่งผลกระทบต่อประชาชนที่อาศัยอยู่บริเวณลุ่มน้ำในระยะยาว”
ดร.สืบสกุลกล่าวว่า รัฐบาลชุดใหม่ควรจัดทำแผนปฏิบัติการเฝ้าระวังห่วงโซ่อุปทานสินค้าเกษตรในลุ่มน้ำกก น้ำสาย น้ำรวก และน้ำโขง โดยเฉพาะการตรวจผลผลิตข้าวนาปีประมาณ 100,000 ไร่ในลุ่มน้ำสายต่างๆ ดังกล่าว จัดหาแหล่งน้ำดิบแห่งใหม่สำหรับเป็นน้ำประปาจำนวน 55,000 ราย ใน อ.เมืองเชียงราย อ.เวียงชัย อ.แม่สาย อ.เชียงแสน และ อ.เชียงของ ซึ่งทางการประปาส่วนภูมิภาคมีแผนจะใช้น้ำจากแม่น้ำลาวมาแทนน้ำกก และใช้น้ำจากแม่น้ำคำมาแทนน้ำสาย รอเพียงรัฐบาลอนุมัติงบประมาณก็จะดำเนินการได้ นอกจากนี้ ควรจัดตั้งศูนย์ตรวจสารโลหะหนักประจำ จ.เชียงใหม่ และ จ.เชียงราย เนื่องจากปัจจุบันยังไม่มีศูนย์ตรวจในพื้นที่และต้องส่งไปตรวจที่ส่วนกลางซึ่งต้องใช้เวลากว่า 15-30 วันจึงจะทราบผล
ที่สำคัญคือ ต้องหาวิธีการปิดเหมืองแร่ในประเทศเมียนมาให้เร็วที่สุด เพราะเป็นต้นเหตุของมลพิษข้ามพรมแดน ห้ามนำเข้าแร่ทั้งหมดจนกว่าผู้นำเข้าแร่จะพิสูจน์ได้ว่าแร่ที่นำเข้าไม่ได้มาจากแหล่งเหมืองแร่ที่เป็นต้นเหตุของมลพิษ จัดตั้งคณะทำงานร่วมระดับชาติเพื่อแก้ไขปัญหาแม่น้ำปนเปื้อนมลพิษ โดยมีส่วนร่วมจากภาคราชการ ภาควิชาการ และภาคประชาสังคม รัฐบาลควรเป็นเจ้าภาพเจรจาแก้ไขปัญหาระหว่างประเทศไทย เมียนมา และ จีน หลังจากที่รัฐบาลชุดเก่ามีการเจรจากับทางเมียนมาไปแล้วเพียงครั้งเดียวและก็ยังไม่มีความร่วมมืออะไรที่เป็นรูปธรรม
