เชียงราย - พิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มน้ำโขง ม.แม่ฟ้าหลวง เปิดกรุใบลาน-ปั๊บสา หลังลงพื้นที่สำรวจ-รวบรวม พบจารล้านนากำเมืองบันทึกตำรายาโบราณนับร้อยๆ ตำรับ ก่อนเดินหน้าปริวรรตเป็นภาษา-ภาพ สร้างคลังความรู้วิจัยต่อยอดใช้ร่วมการแพทย์ยุคใหม่
พิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มแม่น้ำโขง มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (มฟล.) จ.เชียงราย ได้เก็บรวบรวมใบลาน กระดาษสาหรือปั๊บสาเอาไว้ไม่น้อยกว่า 100 รายการ ส่วนใหญ่จารเป็นอักษรล้านนาหรือกำเมือง ระบุถึงตำรายารักษาโรคต่างๆ ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่โบราณมีอายุตั้งแต่ประมาณ 80-100 ปี
ขณะนี้ทางพิพิธภัณฑ์ฯ ได้ปริวรรตหรือแปลเป็นเอกสารให้คนทั่วไปได้อ่านเข้าใจง่าย รวมทั้งบันทึกภาพเอาไว้เพื่อศึกษา-วิจัยต่อยอดในอนาคตด้วย
อาจารย์ชูชาติ ใจแก้ว นักวิชาการพิพิธภัณฑ์อารยธรรมลุ่มแม่น้ำโขง มฟล. ผู้ถ่ายอักษรจากภาษาโบราณมาเป็นภาษาไทยยุคปัจจุบันหรือ "ปริวรรต" และจัดทำเป็นข้อความประกอบภาพ เปิดเผยว่ามีตำรายาโบราณต่างๆ ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณหลงเหลืออยู่ตามท้องถิ่นเป็นจำนวนมาก เมื่อนำมาปริวรรตแล้วพบว่าทรงคุณค่าและควรแก่การอนุรักษ์ไว้
โดยข้อความบางตอน เช่น เมื่อเข้าหัวใจมีอาการจุกเสียดขึ้นหน้าอก ให้นำใบผักกุ่ม ใบผีเสื้อ 7 ใบ ใบหนาด 7 ใบ คางแดง หอยลม เอาผ้าดำมาห่อ รมไฟให้สุก แล้วเอามาตำเป็นผงไว้ใส่หม้อนุ่ง น้ำอุ่น กินและทาทำให้หายขาด หรือบางใบลานเป็นข้อแนะนำการรับประทานอาหารในแต่ละวัยเพื่อให้มีสุขภาพที่ดี เป็นต้น
อาจารย์ชูชาติกล่าวว่า ก่อนหน้านี้กรมการแพทย์แผนไทยได้ดำเนินโครงการสำรวจตำราโบราณทั่วประเทศ สำหรับ จ.เชียงราย มีตนเป็นหัวหน้าโครงการและได้สำรวจพบว่ามีอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งหลังจากได้จัดส่งข้อมูลให้กรมการแพทย์แผนไทยแล้ว ทางพิพิธภัณฑ์ได้ทำการศึกษาต่อพบว่าข้อความในตำราโบราณเป็นองค์ความรู้เฉพาะกลุ่มคือแพทย์พื้นบ้านหรือหมอเมือง รวมทั้งมีเคล็ดลับแฝงอยู่มากมาย จึงได้ร่วมกับสำนักวิชาการแพทย์บูรณาการ มฟล.ทำการวิจัยเพื่อให้สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ในยุคปัจจุบันได้ต่อไป
อาจารย์ชูชาติกล่าวจากการที่พิพิธภัณฑ์ลงพิ้นที่สำรวจในปี 2560 ตามวัดต่างๆ ทั้ง 18 อำเภอ อำเภอละ 6-7 วัด ได้พบตำราต่างๆ โดยบางวัดพบเพียง 1-2 รายการ บางวัดพบกว่า 10 รายการ ที่พบมากสุดคือ วัดสันกอง ต.โรงช้าง อ.ป่าแดด เพราะพระภิกษุท่านมีความเข้าใจจึงได้เก็บรักษาเอาไว้อย่างดี
ทางพิพิธภัณฑ์จึงได้ถ่ายสำเนาเอาไว้และทำการปริวรรตดังกล่าว จากนั้นก็จะถวายความรู้เรื่องการดูแลรักษาใบลานโบราณให้กับทางวัดเพื่อให้มีความคงทน เช่น ใบลานจะมีแผ่นไม้ยาวเป็นหน้าปกหลังเพื่อไม่ให้งอเข้าหากันและต้องมีการเปิดออกเป็นบางเวลาเพื่อไม่ให้ใบลานติดกันเพราะถ้าติดกันแล้วจะทำให้ชำรุดเสียหายได้ เป็นต้น กระนั้นก็พบอุปสรรคเรื่องเอกสารไม่สมบูรณ์หรืออักษรเลือนหายจึงทำให้ใช้เวลาในการปริวรรตอยู่นาน
