ปัจจุบันปัญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมเป็นปัญหาที่ทุกภาคส่วนพยายามให้ความสำคัญและแก้ไข เพื่อให้ประชาชนทุกคนในประเทศไทยสามารถเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของรัฐได้อย่างเท่าเทียม แต่ก็ยังมีบุคคลที่ตกหล่นเป็นบุคคลไร้สัญชาติ ไร้สถานะทางทะเบียน ด้วยหลายเหตุผลอันเนื่องมาจากการย้ายที่อยู่ การไม่ได้แจ้งเกิด เป็นต้น ซึ่งคนกลุ่มนี้มักจะเป็นกลุ่มผู้ยากไร้และด้อยโอกาสที่ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ตามชุมชนแออัด
เทศบาลนครอุดรธานีได้มีโครงการแก้ปัญหาบุคคลไร้สัญชาติไร้สถานะทางทะเบียนราษฎร ซึ่งได้เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2551 เพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้ตกหล่นทางทะเบียนราษฎรที่ยังไม่มีเลขประจำตัวประชาชนให้ได้รับสถานะสัญชาติไทยและเลขบัตรประจำตัวประชาชน 13 หลัก เพื่อให้สามารถเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานสวัสดิการของรัฐทั้งด้านการศึกษา สาธารณสุข และด้านอื่นๆ อย่างเท่าเทียม ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ด้อยโอกาสให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น พร้อมแก้ปัญหาสังคม ปัญหายาเสพติด การค้ามนุษย์ ไม่ให้ถูกลิดรอนและถูกเอารัดเอาเปรียบ ซึ่งเมื่อได้รับสถานะทางทะเบียนจะช่วยให้กลุ่มคนเหล่านี้มีโอกาสเข้าถึงการทำงานที่ถูกกฎหมายและสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างมั่นคง ยั่งยืน
โครงการนี้ได้มีการดำเนินงานผ่านความร่วมมือจากหน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาชน โดยกองทะเบียนราษฎรและบัตรประจำตัวประชาชนของเทศบาลนครอุดรธานีได้จัดทำแผนการช่วยเหลือ โดยมีการประชุมร่วมกันระหว่างผู้บริหาร เจ้าหน้าที่เทศบาล และประธานชุมชนที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นอาสาสมัครทางทะเบียนและบัตรประชาชนในเขตเทศบาลนครอุดรธานี 105 ชุมชน ออกสำรวจบุคคลไร้สัญชาติ ไร้สถานะทางทะเบียนภายในพื้นที่ของตนเอง พร้อมประสานขอความช่วยเหลือจากเทศบาล ซึ่งเจ้าหน้าที่จะลงพื้นที่เพื่อทำการสอบสวนถึงที่มา พยานแวดล้อม พยานบุคคลเพื่อยืนยันตัวตน สำหรับในบางเคสที่ตรวจสอบได้ยากก็มีการนำเข้าสู่กระบวนการตรวจสารพันธุกรรม DNA โดยมีการส่งเรื่องเพื่อขอสนับสนุนงบประมาณในการตรวจจากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยุติธรรม รวมถึงโครงการต่างๆ ที่จังหวัดอุดรธานีจัดขึ้น ซึ่งนับตั้งแต่เริ่มโครงการจวบจนปัจจุบันเทศบาลนครอุดรธานีได้มีการช่วยเหลือประชาชนไร้สัญชาติ ไร้สถานะทางทะเบียนแล้วกว่า 1,500 ราย
“เราเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่ถือว่าอยู่ใกล้ชิดกับประชาชนมากที่สุด ทำให้มองเห็นปัญหาได้ชัดและสามารถให้การช่วยเหลือประชาชนได้อย่างรวดเร็ว ผ่านความร่วมมือจากหน่วยงานภาครัฐและเครือข่ายองค์กรชุมชน เพื่อมอบโอกาสให้ประชาชนที่ไร้สถานะทางทะเบียนสามารถเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานของรัฐ ถือเป็นก้าวแรกของการสร้างความเท่าเทียมและลดความเหลื่อมล้ำในสังคม” นายอิทธิพนธ์ ตรีวัฒนสุวรรณ นายกเทศมนตรีนครอุดรธานี กล่าว
