พะเยา - ชาวบ้านท่าวังทองพะเยา ตื่นเต้นหลังพบเพลี้ยข้าวตอก เหตุเพลี้ยชนิดนี้หายจากเรือกสวนไร่นาและต้นไม้ไปนานจนเกือบไม่มีใครได้พบเห็นอีกเลย เพราะผลกระทบจากการใช้สารเคมีของชาวบ้าน คาดสารเคมีลดลงทำให้เพลี้ยชนิดนี้กลับมาให้เห็นได้อีก
ผู้สื่อข่าวรายงานจากจังหวัดพะเยา ว่า ขณะนี้มีชาวบ้าน ม.13 ต.ท่าวังทอง อ.เมือง จ.พะเยา แห่ดูเพลี้ยข้าวตอก ที่อยู่อาศัยเกาะตามใบไม้และลำต้น ต้นไม้ อยู่บริเวณป่าละเมาะ ซึ่งเป็นป่ารกร้างในหมู่บ้านมีต้นไม้นานาชนิด และที่แปลกตาหาดูได้ยาก คือ เพลี้ยข้าวตอก เป็นแมลงขนาดเล็ก มีสีขาว มีขนปุกปุย ทั่วตัวอยู่อาศัยกันเป็นกลุ่ม พบได้ทั่วทุกภาคของประเทศไทย เพลี้ยข้าวตอก เป็นชื่อภาษาถิ่นของภาคเหนือ ส่วนภาคอื่นจะเรียกเพลี้ยจักจั่นรูปลิ่ม ที่เมื่อมีการถูกคุกคาม มันจะดีดตัวออกจากที่ที่มันเกาะอยู่เพื่อหนีศัตรู และจากการที่มันมีแพนหาง และผงแป้งปกคลุมลำตัว จึงดูคล้ายข้าวตอกแตก มันเลยถูกตั้งฉายาว่า “แมลงข้าวตอก”
ในชนบทบางแห่งมีการนำเอาตัวอ่อนของเพลี้ยข้าวตอก หรือเพลี้ยจักจั่นรูปลิ่ม มาล้างผงแป้งออก แล้วนำไปประกอบเป็นอาหารได้หลายชนิด เช่น ทอด ตำน้ำพริก หรือนำไปแกง
นายสมคิด วันดี ชาวบ้าน ต.ท่าวังทอง กล่าวว่า ตนเองออกหาของป่าอยู่แถวนี้บ่อยๆ ก็พึ่งมาเจอเพลี้ยข้าวตอก หรือเพลี้ยจักจั่นรูปลิ่ม ซึ่งเกิดมาพึ่งเคยเห็นและหาดูได้ยาก เนื่องจากปัจจุบันชาวบ้านมีการใช้สารเคมีกันมาก ทำให้เพลี้ยข้าวตอก จักจั่นรูปลิ่มสูญพันธุ์ไปเกือบหมด
สำหรับเพลี้ยจักจั่นรูปลิ่ม เป็นแมลงที่กินน้ำเลี้ยงของต้นพืชเป็นอาหาร จึงมีปากเป็นแบบเจาะดูด ขณะที่ตัวโตเต็มวัยเกาะตามกิ่งไม้ มันจะหุบปีกแนบลำตัว ลักษณะของปีกเป็นแบบเยื่อทึบ มีสีขาว หรือเขียว หรือ สีส้ม มีเส้นปีกแนวขวางอยู่บริเวณขอบปีก เพลี้ยเหล่านี้ยังเป็นแมลงศัตรูของพืชสวนประดับ และสวนผลไม้ เช่น ต้นสุพรรณิกา และโกโก้ เป็นต้น
สำหรับเพลี้ยข้าวตอกแตก หรือ เพลี้ยจักจั่น มีลักษณะความสัมพันธ์ระหว่างเพลี้ย และมด เป็นแบบพึ่งพาอาศัยกันและกัน ซึ่งมดจะคอยคุ้มครองและป้องกันเพลี้ยจากผู้ล่าต่างๆ โดยมดจะได้รับน้ำเลี้ยงที่เพลี้ยขับทิ้งเป็นอาหาร เพลี้ยจักจั่นรูปลิ่มจะวางไข่เป็นกลุ่มถูกวางหุ้มกิ่งไม้ขนาดเล็กและเกาะตัวอยู่รวมกันเป็นกลุ่มเป็นสีขาวโพลนปกคลุมดูสวยงาม แต่หากเมื่อมีใครรบกวนก็จะพากันตื่นตัวแตกกระจายเต้นเหมือนกับข้าวตอกแตก ด้วยดูแล้วเป็นที่แปลกตา ที่หาดูได้ยากยิ่ง
